Cổ tử cung trong quá trình chuyển dạ được đánh giá về độ mở (độ giãn) và độ xoá (độ dày thành cổ tử cung).
Hầu hết phụ nữ không quan tâm đến cổ tử cung cho đến khi mang bầu và sinh nở. Bởi đến thời điểm đó, cổ tử cung của mẹ sẽ mở ra nhanh chóng để sẵn sàng cho em bé chào đời. Dù vậy những vấn đề xung quanh sức khỏe cổ tử cung dường như vẫn là điều bí ẩn với chị em.
Khi cổ tử cung giãn nở 10cm là lúc em bé sẵn sàng chào đời qua đường âm đạo.
Cổ tử cung là gì?
Cổ tử cung là phần thấp nhất của tử cung. Bộ phận này đúng nghĩa là “cổ” của tử cung bởi chỉ nhìn bằng mắt thường cũng có thể nhận ra. Đây là bộ phận nối buồng tử cung với âm đạo và có vai trò quan trọng trong thai kỳ và sinh nở. Trong suốt thai kỳ, cổ tử cung luôn được đóng kín nhờ nút nhầy nhằm đảm bảo cho tử cung trở thành một môi trường vô trùng, thuận lợi cho sự phát triển khỏe mạnh của em bé trong bụng mẹ. Đồng thời, cổ tử cung cũng gánh chịu hết tất cả các áp lực do các bộ phần phía trên đang lớn dần chèn ép xuống.
Nút nhầy cổ tử cung là gì?
Nút nhầy cổ tử cung là một khối chất nhầy đặc có trong cổ tử cung được dùng để làm nút đóng kín cổ tử cung, bảo vệ thai nhi trong suốt thai kỳ. Một khi cổ tử cung co thắt giãn nở ra, các mảng của khối nhầy cũng bắt đầu mỏng đi, vỡ ra. Đây chính là một dấu hiệu để nhận biết mẹ sắp sinh nở. Thành phần chính của cổ tử cung là collagen có tác dụng giữ cho “cửa ngõ” này luôn kín và chặt.
Cổ tử cung sẽ thay đổi như thế nào trong quá trình chuyển dạ?
Khi một phụ nữ bắt đầu chuyển dạ, cổ tử cung sẽ được đánh giá cùng với vị trí bộ phận cơ thể bé sẽ lọt xuống đường sinh trước (thường là đầu bé). Cổ tử cung trong quá trình chuyển dạ được đánh giá về độ mở (độ giãn) và độ xoá (độ dày thành cổ tử cung). Chẳng hạn, cổ tử cung mở 5cm (tức đã mở được một nửa, 10cm là mở hoàn toàn), xoá 75% (tức thành cổ tử cung chỉ còn mỏng 25% so với bình thường) và độ lọt ngôi thai là 0 (tức đầu bé đã xuống đến xương chậu của mẹ).
Quá trình chuyển dạ thông thường xảy ra khi có xuất hiện các cơn gò liên tục cùng với sự thay đổi của cổ tử cung. Nếu những dấu hiệu này không xuất hiện, bác sĩ sẽ đánh giá xem vấn đề có thể từ đâu, chẳng hạn chất lượng cơn gò kém, em bé quá lớn hoặc người mẹ quá căng thẳng làm ức chế chuyển dạ tự nhiên…
Nếu người mẹ đã từng sinh con qua đường âm đạo, lỗ ngoài cổ tử cung (hướng từ âm đạo) được mô tả là một khe mở nhỏ tương tự “miệng cá”, nhưng lỗ trong (ở đáy eo tử cung) vẫn đóng kín. (ảnh minh họa)
Điều gì xảy ra khi cổ tử cung “chín muồi”?
Khi đã đến hạn cuối cùng của thai kỳ, cổ tử cung của mẹ bầu bắt đầu “chín muồi”, đó là khi cổ tử cung được cung cấp nhiều nước và máu hơn khiến nó mềm và trở nên tím tái. Những biến đổi này khiến cổ tử cung có thể giãn rộng và mỏng đến mức có thể đáp ứng được các cơn co chuyển dạ. Trong quá trình chuyển dạ, cổ tử cung thường giãn từ đóng kín đến 10cm để đầu em bé có thể lọt ra khỏi tử cung vào âm đạo.
Mẹ bị cổ tử cung ngắn phải đối mặt với nguy cơ gì?
Thường thì cổ tử cung của người mẹ mang thai dài khoảng hơn 3cm. Con số này có thể được xác định lâm sàng bằng phương pháp khám phụ khoa hoặc thông qua siêu âm đầu dò âm đạo. Siêu âm có thể xác định được hình dáng và đo chiều dài. Nếu chiều dài cổ tử cung dưới 3cm, người mẹ có nguy cơ thiểu năng cổ tử cung, khó giữ thai và có thể dẫn đến sinh non. Trường hợp này cần được theo dõi chặt chẽ.
Cổ tử cung quá hẹp có thể sinh con không?
Kích thước lỗ cổ tử cung trước và trong thời gian mang thai không quyết định được việc người phụ nữ đó có chuyển dạ suôn sẻ hay không. Quá trình này phụ thuộc vào chất lượng của các cơn gò, kích thước em bé, độ lọt ngôi thai và tư thế ngôi thai để cổ tử cung có thể giãn nở. Trong một số trường hợp hiếm gặp, người phụ nữ có thể có cổ tử cung hẹp, đóng quá chặt và không thể giãn nở hoàn toàn. Hiện tượng này có thể do sẹo để lại sau nhiễm trùng, phẫu thuật, xạ trị trong điều trị ung thư hoặc bất thường về giải phẫu. Dù vậy những trường hợp này là rất hiếm.
Trong quá trình sinh nở, cổ tử cung sẽ dần giãn ra sau khi nút nhầy bong. (ảnh minh họa)
Khe cổ tử cung lớn bao nhiêu?
Điều đó còn phụ thuộc vào việc người mẹ có chọn cách sinh thường theo ngã âm đạo hay không. Nếu người phụ nữ không sinh con trong suốt cuộc đời, khe cổ tử cung sẽ rất nhỏ, có thể chỉ bằng đầu ghim nhưng vẫn đủ rộng để máu kinh thoát ra ngoài trong mỗi kỳ kinh nguyệt. Nếu người mẹ đã từng sinh con qua đường âm đạo, lỗ ngoài cổ tử cung (hướng từ âm đạo) được mô tả là một khe mở nhỏ tương tự “miệng cá”, nhưng lỗ trong (ở đáy eo tử cung) vẫn đóng kín.
Cổ tử cung có phục hồi lại sau sinh không?
Toàn bộ tử cung sẽ sa xuống sau một ca sinh qua đường âm đạo. Đôi khi chúng sa xuống khá thấp và mẹ có thể sờ thấy cổ tử cung ở khá gần với cửa âm đạo. Và đương nhiên bộ phận này sẽ không trở về vị trí y nguyên như chưa từng sinh nở.
