Cách sắp xếp bàn thờ cúng Tết ông Công ông Táo

Bàn thờ gia tiên là một trong những nét văn hóa không thể thiếu trong đời sống tâm linh của người Việt. Thông thường, từ ngày 23 tháng Chạp, mọi người bắt đầu dọn dẹp nhà cửa chuẩn bị đón Tết và bày biện trang hoàng nơi thờ cúng. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, việc bày biện, lau dọn bàn thờ và chuẩn bị mâm cúng ông Công ông Táo cần lưu ý những gì?

Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo

Tiến sĩ Nguyễn Văn Vịnh, Phó Viện trưởng Viện Công nghệ giáo dục cho biết: “Bàn thờ cúng Táo Quân được đặt gần phía bếp. Lễ vật cúng Táo Quân bao gồm: mũ ông Công ba cỗ hay ba chiếc, trong đó có 2 mũ đàn ông, 1 mũ đàn bà. Mũ dành cho các ông Táo có 2 cánh chuồn, mũ Táo bà không có cánh chuồn. Những mũ này được trang trí với các gương nhỏ hình trong lóng lánh cùng giây kim tuyến sặc sỡ. Ngày nay, người ta đã giản tiện hơn bằng cách cúng tượng trưng 1 cỗ mũ ông Công kèm theo một chiếc áo và một đôi hia bằng giấy”.   

Tiến sĩ Nguyễn Văn Vịnh, Phó Viện trưởng Viện Công nghệ giáo dục

Tiến sĩ cho biết thêm, để các ông bà Táo có phương tiện về chầu trời, ở mỗi địa phương có những cách thức khác nhau. Ở miền Bắc, người ta cúng một con cá chép còn sống thả trong chậu nước. Nhằm ngụ ý cá sẽ biến thành Rồng đưa ông Táo về trời. Con cá chép này sẽ được “phóng sinh” ra ao hồ hoặc sông sau khi cúng; Ở miền Trung, người ta cúng một con ngựa bằng giấy với yên, cương đầy đủ; Miền Nam chỉ cúng mũ, áo và đôi hia bằng giấy.

“Tùy từng điều kiện gia đình, ngoài các lễ vật chính, họ còn làm lễ mặn hoặc lễ ngọt. Thông thường, đồ cúng Táo là các loại kẹo bánh có vị ngọt, hi vọng thần ăn độ ngọt sẽ không nói những chuyện nhỏ nhặt với Ngọc Hoàng. Sau khi cúng tế xong, đem đồ ngọt bôi quanh miệng bếp, tượng trưng miệng thần dẻo ngọt không bẩm chuyện xấu”, tiến sĩ Vịnh nhấn mạnh.

Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo về chầu trời (ảnh minh họa)

Điều cần làm trong ngày cúng Táo

Trước khi cúng tiễn ông Công ông Táo lên chầu trời, gia chủ cần tắm rửa sạch sẽ , dùng muối, hoa, tinh dầu, lá bưởi làm nước tắm. Sau khi tắm xong, mặc quần áo sạch sẽ mới được cúng. Tiến sĩ Nguyễn Văn Vịnh cho hay, người cúng trong lễ tiễn thần bếp nên là đàn ông- người trụ cột của gia đình.

Sau khi tiễn Táo quân, mọi người bắt đầu được quét dọn hay còn gọi là “quét tàn tinh”. Tuy nhiên, nhà nào năm đó có tang thì không được quét, kiêng khói bụi bay vào mắt người đã chết.

“Quét dọn xong, gia chủ sẽ tiến hành “lau rửa”. Việc làm đó không chỉ có ý nghĩa làm vệ sinh môi trường xung quanh, nó còn có ý nghĩa tạo sự thanh tịnh trong thâm tâm, phản tỉnh những sai lầm mắc phải trong cả năm”, tiến sĩ chỉ rõ ý nghĩa của việc lau rửa trong ngày cúng Táo.