Nằm dọc sông Cầu, làng Nguyệt Đức (Việt Yên, Bắc Giang) có hơn 200 hộ dân sinh sống chủ yếu bằng nghề chở cát và chài lưới.
Làng Nguyệt Đức có một ví trí vô cùng "độc", bởi làng nằm ở dọc hai bên bờ tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh. Theo địa giới hành chính, làng trực thuộc xã Vân Hà, huyện Việt Yên, Bắc Giang nhưng các ngôi nhà nổi chủ yếu đỗ bên bờ tỉnh Bắc Ninh.
Có mặt tại bến đò Nguyệt Đức, hình ảnh đầu tiên tôi nhìn thấy là những chiếc thuyền lớn, nhỏ làm bằng xi măng, tre nứa đỗ dọc hai bên sông Cầu. Đây chính là nơi định cư của 200 hộ dân. Trên thuyền 5, 6 em nhỏ chừng 10 - 12 tuổi đang tụ tập chơi đồ hàng, câu cá. Còi cọc, đen đúa, gương mặt đẫm mồ hôi là những từ miêu tả những đứa trẻ sinh ra trên vùng sông nước. Nhìn cử chỉ thành thạo, đi lại nhanh nhẹn của bọn trẻ trên sông khiến tôi vô cùng ngạc nhiên.
Lần theo con ngõ nhỏ hẹp chỉ vừa một chiếc xe máy đi lại, tôi đã có mặt tại làng Nguyệt Đức. Ngay cạnh mấy đống rác thải là hình ảnh những đứa trẻ lem luốc vô tư chơi đùa bên chiếc thuyền bạc phếch màu mưa nắng. Chiếc cầu tạm được làm bằng miếng ván ghép vội, vắt vẻo trên sông cũng khiến cư dân ở đây vui mừng như được ở trên bờ. Bước vào "căn nhà" phía đầu "xóm", chị Nguyễn Thị Lan (45 tuổi) cho biết, gia đình chị 3 đời gắn bó với sông nước. Mùa khô, chị và ông xã lên bờ làm cửu vạn kiếm sống. Mùa lũ về, vợ chồng chị ở nhà tranh thủ đánh bắt cá và chăm con. "Cuộc sống có cơ cực thật nhưng biết làm sao được. Mỗi mùa mưa bão tới, vợ chồng tôi luôn có một người ở nhà nên bốn đứa trẻ được trông coi cẩn thận. Mặc dù chúng biết bơi hết nhưng vẫn cần có người lớn chăm sóc", chị Lan chia sẻ.
Ngồi lặng nhìn hồi lâu ra quãng sông trước mạn thuyền, chị Lê Thị Hằng (25 tuổi) chia sẻ: "Gia đình chị đến nay đã 4 đời gắn bó với sông nước. Bản thân chị cũng được sinh ra trên chiếc thuyền này. "Gia đình tôi rất muốn lên bờ nhưng nếu không "bám nước" sẽ không có cái ăn, cái mặc. Cũng may, khu vực này khuất gió, mùa mưa bão tới cũng đỡ vất vả. Bọn trẻ ở đây, cứ 5 - 6 tuổi là phải biết bơi để đề phòng bất trắc", chị Hằng nói.
Hai, ba thế hệ sinh sống trên con thuyền nhỏ, anh Thành (35 tuổi) không giấu giếm, có cây cầu bắc lên bờ, chúng tôi như được "đổi đời". Thời của tôi, chỉ lủi thủi trên sông, sống như tách biệt hoàn toàn với thế giới bên ngoài. Nhưng đến nay, nhiều con cái của các hộ dân trên bờ cũng đến đây vui chơi cùng bọn trẻ khiến chúng đỡ tủi thân. "Hầu như bọn trẻ ở Nguyệt Đức, đứa nào cũng được đi học đàng hoàng. Trường cấp 1 chỉ cách đây vài bước chân. Lên cấp 2, cấp 3 mới phải đi phà sang bên Bắc Ninh để học. Nhiều hộ gia đình ở đây cũng nằm trong diện khó khăn nhưng ai cũng muốn con được "lên bờ" để tìm cái chữ", anh Thành cho biết".
Làng Nguyệt Đức (Việt Yên, Bắc Giang) có hơn 200 hộ dân sinh sống chủ yếu bằng nghề chở cát và chài lưới.
Phương tiện di chuyển chủ yếu trong làng là xuồng máy...
... hoặc những chiếc thuyền dùng sức người.
Các hộ dân dùng dây thừng buộc để tránh thuyền trôi.
Không giống như các em trên đất liền có sân trường để chơi các môn thể thao như: bóng đá, bóng bàn, nhảy dây,…hay có sân nhà mình để chơi các trò chơi dân gian như: bịt mắt, đá cầu...
.... Ở đây, sân chơi của các em là sông nước mênh mông.
Trong khi các bé nam thích thú với việc câu cá...
... các bé nữ chơi đồ hàng trong một chiếc thuyền cũ nát.
Nhiều em nhỏ chỉ mới 5, 6 tuổi đã biết giúp đỡ cha mẹ làm công việc nhà.
Mọi sinh hoạt trong gia đình đều diễn ra trên chiếc thuyền rộng chừng 20 - 30m2 (đối với các gia đình khá giả).
Các vật dụng trong gia đình cũng khá thô sơ. Nguồn nước sinh hoạt chủ yếu được múc lên từ sông Cầu.
Gia đình chị Lan có 6 nhân khẩu cùng nhau sống chung trong "ngôi nhà" rộng 20 m2.
Cử chỉ thành thạo, đi lại nhanh nhẹn của những đứa trẻ khoảng 10 - 12 tuổi khiến nhiều người lần đầu đặt chân tới làng không khỏi ngạc nhiên.
