Không giống như lạm dụng thể chất, lạm dụng tình cảm có thể tinh vi hơn và thường ít bị nạn nhân cũng như bạn bè và gia đình của họ phát hiện.
Trong những ngày đầu khi mới bắt đầu mối quan hệ, những kẻ bạo hành tình cảm thường sẽ thể hiện sự quan tâm, yêu thương và rất chu đáo. Đây là một phần của quá trình họ “làm màu”, dùng sự quyến rũ và săn sóc để bạn nhanh chóng tin rằng họ là những người tốt bụng và đáng tin cậy. Theo Lisa Ferentz, chuyên gia trong lĩnh vực điều trị chấn thương, sự tốt đẹp này thực sự có mục đích, nhằm khiến bạn không có chút nghi ngờ và dễ bị lạm dụng hơn lúc sau này.
Lạm dụng tình cảm có thể bao gồm các hành vi như đe dọa, lăng mạ, coi thường, đặt biệt danh, châm chọc… nhằm mục đích làm mất đi tính độc lập, tổn hại lòng tự trọng của nạn nhân để kẻ bạo hành có thể giành quyền kiểm soát trong mối quan hệ.
Nhà trị liệu Sharie Stines, người có chuyên môn về phục hồi sau lạm dụng cho biết: “Một người yêu thương bạn thực sự, tốt thực sự cũng có những hành động quan tâm đến bạn, vấn đề đặt ra cần chúng ta sáng suốt phân biệt chính là những kẻ lạm dụng luôn có động cơ gắn liền với hành động”.
Theo chuyên gia chia sẻ, bạn hãy tự hỏi bản thân mình xem liệu bạn có từng trải qua cảm giác sợ hãi, thấy tội lỗi trước những cử chỉ quan tâm của bạn đời hay không. Nếu câu trả lời là có, rất có thể đối phương đang che giấu động cơ của mình.
Nếu bạn đang vướng vào một mối quan hệ lạm dụng tình cảm, hãy mở lòng với người thân, bạn bè hay tốt hơn là một nhà trị liệu để tìm cách thoát khỏi mối quan hệ một cách an toàn. Một số hành vi lừa dối dưới đây có thể là dấu hiệu của việc lạm dụng tình cảm mà bạn cần biết để đề phòng.
Họ khăng khăng muốn dành nhiều thời gian riêng tư với bạn nhất có thể
Khi bắt đầu một mối quan hệ, trong giai đoạn bạn và người ấy tìm hiểu nhau, việc cả hai dành phần lớn thời gian cho nhau là điều hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên khi mối quan hệ tiến xa hơn, chúng ta thường sẽ bắt đầu dành thời gian cho bạn bè và gia đình của nhau nhiều hơn. Nếu đối tác của bạn luôn cố gắng giữ mọi kế hoạch chỉ giới hạn dành cho 2 bạn và nói những điều như: “Khoảng thời gian ở một mình với em/anh thật đặc biệt. Anh/em không thể là chính mình khi có những người khác xung quanh”, ý định của họ có thể không thuần túy như bạn tưởng.
“Trên thực tế, giới hạn đâu là nơi bạn có thể đến và người bạn dành thời gian cùng thường là cách để họ cố cô lập bạn, xa lánh khỏi mạng lưới hỗ trợ”, chuyên gia Ferentz chia sẻ. “Khi bạn bị ngắt kết nối với những người khác, sẽ không có ai chứng kiến sự ngược đãi họ làm với bạn và sẽ khó khăn hơn trong giai đoạn sau này, khi bạn muốn rời khỏi mối quan hệ”.
Giả sử bạn đang trút bầu tâm sự với đối phương về một vấn đề mà mình gặp phải với một người bạn hoặc người thân. Bạn thực sự đang giận và người ấy nói rằng rất ủng hộ quan điểm của bạn. Những lời nói này nghe rất lọt tai và cảm giác như bạn luôn có người sát cánh song hãy cẩn thận nếu như đối tác muốn sử dụng điều đó như cách để khiến bạn ngày càng xa cách với người thân, bạn bè của mình hơn.
Beverly Engel, nhà trị liệu tâm lý và là tác giả của cuốn sách “The Emotionally Abusive Relationship” (tạm dịch: Mối quan hệ bị lạm dụng tình cảm) cho biết: “Điều đó có thể chính là nửa kia đang khuyến khích bạn ngừng gặp gỡ gia đình hoặc bạn bè, nói với bạn rằng bạn luôn không cảm thấy vui mỗi khi gặp họ. Nhưng trong hầu hết các tình huống, đó chỉ là cách để đối tác kiểm soát bạn bằng cách cô lập với những người khác”.
Ngoại lệ đối với quy tắc này là khi người bạn hoặc thành viên gia đình đó có dấu hiệu là người lạm dụng, kẻ độc hại trong cuộc sống của bạn .
Họ rất muốn chung tiền từ khi còn rất sớm
Khi hai vợ chồng quyết định mở tài khoản ngân hàng chung hay công khai các vấn đề tài chính của nhau, điều đó thể hiện sự tin tưởng, bước phát triển quan trọng trong mối quan hệ. Tuy nhiên nếu hai bạn mới ở giai đoạn đầu của mối quan hệ, việc đối tác đề xuất bạn chung tiền thì đó dễ là dấu hiệu cần thận trọng.
"Điều này có thể khiến bạn thấy như đó là dấu hiệu của sự “cam kết”, thể hiện rằng mình chính là một nửa đáng tin cậy nhưng trên thực tế, điều này nhằm giảm đi sự độc lập về tài chính của bạn, giảm khả năng tiếp cận các quỹ riêng và khiến bạn khó có thể rời khỏi mối quan hệ", Ferentz nói.
Một đối tác lạm dụng có thể khiến họ có vẻ như họ làm điều này để minh bạch về tài chính với bạn, "cái gì của tôi là của bạn" nhưng đó thường là đường một chiều. Bạn chia sẻ mọi thứ trong khi họ chỉ chia sẻ những gì họ muốn.
Họ kiểm tra bạn liên tục
Các cặp vợ chồng bình thường thường thông báo cho nhau về lịch trình hàng ngày của họ như một thói quen, muốn người kia được yên tâm. Tuy nhiên, một đối tác lạm dụng tình cảm luôn muốn biết bạn đang ở đâu và đi cùng với ai, sẽ cố gắng thu thập thông tin này dưới vỏ bọc của sự quan tâm.
“Những thứ có vẻ giống như tình yêu chân thành và sự quan tâm thực ra lại ẩn chứa sự ghen tuông độc hại và tính chiếm hữu”, Ferentz nói. “Họ có thể theo dõi lịch trình và nơi ở của bạn thông qua việc nhắn tin hoặc gọi điện quá nhiều, liên tục đưa ra những lời khuyên rằng bạn phải làm gì để có được những điều tốt nhất".
Lúc đầu, họ có thể ra ngoài đón bạn ngay cả khi tối muộn nhưng nhanh chóng, nó sẽ chuyển sang việc kiểm soát tự do của bạn. Hãy cẩn thận khi bạn cảm thấy bị mắc kẹt, bị giam cầm, không còn tự do khi họ ngày càng kiểm soát mình.
Họ không tiếc lời khen ngợi, tặng quà bạn
Chắc chắn, thật tuyệt khi được bạn nhận được sự chiều chuộng vô kể của nửa kia thông qua những lời khen ngợi, quan tâm và quà tặng. Những hành động này thoạt nghe có vẻ hào phóng nhưng trên thực tế, đó có thể là một thủ đoạn thao túng.
Carol A. Lambert, nhà trị liệu tâm lý cho biết: “Trong thời gian đầu, người này sẽ khiến đối phương cảm thấy thật tuyệt vời song khi bạn cảm thấy bị cuốn vào điều đó, sự thật sẽ bại lộ. Khi kẻ bạo hành đổ lỗi cho nạn nhân về việc họ không được đối xử tích cực liên tục, nạn nhân sẽ tin rằng lỗi là của nạn nhân,” Stines nói.
Họ cho bạn phản hồi không mong muốn về cách bạn có thể cải thiện bản thân
Trong các mối quan hệ lành mạnh, các cặp đôi dành cho nhau tình yêu và sự hỗ trợ mà họ cần để cải thiện cuộc sống như rèn luyện sức khỏe tốt hơn, học tập tốt hơn, cố gắng loại bỏ một thói quen xấu nào đó. Nhưng trong một mối quan hệ lạm dụng tình cảm, ban đầu đối tác của bạn có vẻ ủng hộ song ngay sau đó, họ sẽ cho bạn biết bạn cần làm gì để cải thiện bản thân, nhất định không phải họ có thể giúp bạn thế nào.
Đối tác bạo hành có thể nói rằng họ đang nói với bạn điều này “vì lợi ích của bạn” trong khi thực sự họ chỉ muốn khiến bạn xấu hổ và giảm cảm giác tự tin cũng như hạ thấp giá trị bản thân. Bằng cách khiến bạn đặt câu hỏi về những phán đoán hoặc cảm giác thực tế của chính mình, bạn có nhiều khả năng làm theo những gì đối tác của mình nói rồi dần mất đi niềm tin vào chính bản thân.
