Khi bạn bằng mọi cách để tránh những lời phê bình, bạn sẽ còn trượt dài trong sự tầm thường.
Hãy nhớ lại lần cuối cùng bạn nhận được lời khen và lần cuối cùng bạn bị phê bình. Khi được khen, bạn đã cảm thấy rất vui vẻ và khi bị phê bình, bạn cảm thấy rất khó chịu, muốn bác bỏ phải không?
Không cần ngạc nhiên về phản ứng của chúng ta trước những nhận xét tiêu cực vì đó là cơ chế sinh tồn của con người để tránh bị chỉ trích. Chúng ta không muốn bị coi là thất bại nên chúng ta thà nhắm mắt, bịt tai còn hơn phải nhận bất cứ lời chỉ trích nào từ người khác.
Tuy nhiên, có một vấn đề nghiêm trọng xảy ra với cách tiếp cận này. Khi bạn bằng mọi cách để tránh những lời phê bình, bạn sẽ còn trượt dài trong sự tầm thường.
Nếu không nhận được phản hồi và những lời phê bình mang tính xây dựng từ người khác, bạn đang hạn chế cơ hội phát triển của chính mình.
Khen ngợi quá mức làm giảm động lực của bạn
Bạn có tin những lời chỉ trích lại tốt hơn những lời khen ngợi không? Dưới đây là một phép ẩn dụ để bạn hiểu hơn về lý luận này.
Hãy hình dung trong tâm trí bạn, lời khen ngợi là một loại thực phẩm tốt cho sức khỏe. Không ai có thể nói rằng dinh dưỡng lành mạnh là một điều xấu. Tuy nhiên, những gì tốt cho bạn có thể khiến bạn gặp vấn đề khi tiêu thụ quá nhiều. Bạn có thể ngạc nhiên khi nghe điều này song nó thậm chí đúng khi bạn uống nước hay ăn trái cây quá nhiều.
Quá nhiều thức ăn hay đồ uống, bất kể chúng có tốt cho sức khỏe đến đâu cũng đều có thể khiến chúng ta bị ốm. Để có sức khỏe tối ưu, chúng ta cần có một lượng thức ăn và đồ uống lành mạnh và cân bằng.
Với những lời khen ngợi cũng vậy. Việc thỉnh thoảng bạn được đón nhận những lời khen là một điều tốt, nhưng nếu chúng là tất cả những gì bạn từng nghe, chúng có thể có tác động tiêu cực đến khả năng đạt được mục tiêu của bạn.
Khen ngợi quá mức có thể khiến người nghe mất đi động lực ban đầu. Chúng ta bắt đầu hành động hoàn toàn chỉ để nhận được lời khen ngợi, thỏa mãn cái tôi.
Tuy nhiên, khi mắc kẹt trong những lời khen đó đủ lâu, bạn sẽ bị chúng giam hãm. Không còn được ngợi khen, động lực để bạn hoàn thành công việc dần biến mất.
Hãy nhớ lại khoảng thời gian khi bạn học một môn thể thao mới. Nếu huấn luyện viên của bạn chỉ khen ngợi bạn, bạn đã bỏ lỡ cơ hội được chỉ ra những điều mình đã sai. Kết quả là, khả năng học hỏi và trau dồi kỹ thuật của bạn sẽ bị giảm sút.
Lời phê bình khuyến khích sự phát triển
Nói một cách rõ hơn, chúng ta không nói về những lời bình luận mang tính chất châm biếm hay lạm dụng mà nói về những lời phê bình mang tính xây dựng, hay còn gọi là “lời phê bình lành mạnh”. Những phản hồi sẽ khiến bạn trở nên mạnh mẽ hơn.
Nếu bạn luôn cho rằng mình đúng và muốn nhận lời phản hồi từ bất kỳ ai, làm thế nào để bạn chắc chắn rằng mình luôn làm tốt? Lắng nghe và tiếp thu có chọn lọc là cách để bạn biết mình đang làm tốt thế nào và làm sao có thể làm tốt hơn nữa.
Loại phản hồi này buộc bạn phải đánh giá lại cách hành động cũng như làm việc của mình. Nếu biết sử dụng những lời phê bình mang tính xây dựng một cách khôn ngoan, bạn có thể tránh xa những hành vi xấu và hướng tới những điều tốt.
Phát triển mạnh mẽ nhờ sức mạnh từ những lời phê bình
Khi đã biết đến lợi ích của những lời phê bình mang tính xây dựng, dưới đây là những cách để bạn có thể sử dụng nó nhằm tăng năng suất và thành công trong cuộc sống.
Những phê bình giúp bạn hành động tốt hơn
Ví dụ: Hãy tưởng tượng bạn đang học chơi guitar và trong buổi biểu diễn đầu tiên, giáo viên của bạn nói rằng: “Trò đã làm tốt”. Lời khen này có thể khiến bạn rất vui, rất mong đợi nhưng thực sự chúng không hữu ích trong việc giúp bạn cải thiện như lời góp ý: “Em cần rèn luyện thêm.” Với lời góp ý này, bạn có thể nhận được những hướng dẫn cụ thể về cách nhanh chóng cải thiện kỹ năng biểu diễn của mình.
Chủ động tìm kiếm sự phê bình bằng cách xin lời góp ý
Vẫn với ví dụ chơi guitar, bạn có thể hỏi giáo viên của mình hoặc những người khác đã nghe phần trình diễn của bạn rằng: “Tôi có thể làm gì để tốt hơn?”. Bạn cũng có thể hỏi những câu hỏi cụ thể như: “Phần dạo đầu tôi chơi đúng nhịp chứ?”
Thường thì mọi người không biết cách đưa ra phản hồi mà sẽ đưa ra những nhận xét mơ hồ chứa đầy cảm xúc. Bằng cách đặt những câu hỏi cụ thể, bạn sẽ nhận được phản hồi có giá trị giúp bản thân học hỏi được nhiều điều và phát triển nhanh chóng.
Tuy nhiên, nhớ rằng việc đặt ra câu hỏi nhằm giúp bạn nhận được phản hồi hữu ích, không phải để bạn nghi ngờ về khả năng và kỹ năng của mình.
Hãy kiên nhẫn khi nhận lời phê bình
Những lời phê bình có thể khiến bạn cảm thấy không thoải mái khi phải nhận. Đây là những lời khuyên dành cho bạn trong hoàn cảnh đó:
Hãy im lặng và lắng nghe. Cố gắng lắng nghe càng nhiều quan điểm sẽ càng tốt cho bạn bởi bạn sẽ có được bức tranh đầy đủ, cái nhìn tổng quát hơn.
Đặt câu hỏi để làm rõ hơn vấn đề. Hãy cố gắng hiểu ý của đối phương khi họ phê bình bạn. Đừng ngay lập tức cho rằng họ đã sai. Đầu tiên chúng ta cần hiểu vấn đề trước, sau đó mới bắt đầu xử lý ý kiến của họ.
Hỏi về các đề xuất để cải thiện. Sau khi làm rõ vấn đề, hãy hỏi xem liệu đối phương có thể đóng góp ý kiến gì cho bạn nhưng đừng vì thế mà chỉ cố gắng thỏa mãn nhu cầu của người khác. Bạn cần biết mục tiêu của mình và lắng nghe có chọn lọc để xem liệu điều đó có phù hợp với định hướng của mình không.
Kiểm soát quá trình. Người phê bình nên là người trung thực, vô tư và muốn điều tốt nhất cho bạn.
Tốc độ phản hồi là điều rất quan trọng
Tốc độ cũng rất quan trọng khi nói đến việc nhận phản hồi. Càng nhận được phản hồi từ người khác sớm, bạn càng nhanh chóng biết những gì bản thân cần cải thiện trước khi tiếp tục các kế hoạch hoặc công việc của mình.
Ví dụ: Nếu bạn đang lên kế hoạch thành lập công ty của riêng mình, hãy nhờ một số người bạn quan tâm đóng góp ý kiến về ý tưởng của bạn. Hãy làm điều này trước khi bạn thành lập công ty và bạn sẽ tiết kiệm được cho mình thời gian quý báu để học hỏi trên con đường dài và chứa đầy gian nan.
Tìm kiếm những lời phê bình thay vì khen ngợi
Norman Vincent Peale, tác giả của cuốn “Sức mạnh của suy nghĩ tích cực” đã nói rằng vấn đề của hầu hết chúng ta là chúng ta thà bị hủy hoại bởi những lời khen ngợi còn hơn là được cứu rỗi bởi những lời chỉ trích.
Sau khi đọc bài viết này, mong rằng bạn đã có được chìa khóa để chuyển từ việc tìm kiếm những lời khen ngợi sang những lời phê bình mang tính xây dựng. Một khi làm được những điều này, bạn sẽ mở ra cánh cửa dẫn đến phương pháp học tập, phát triển và thành công hoàn toàn mới.
