NSƯT Hùng Minh gần 70 năm theo nghề có hàng trăm vai diễn để đời, thế nhưng tuổi xế chiều ông nhiều bệnh tật, cùng vợ kém 20 tuổi chật vật xoay sở cuộc sống trong cảnh nhà thuê.
NSƯT Hùng Minh: Từ cậu bé lang thang mưu sinh đến kép độc đình đám một thời
Ít ai biết được rằng con đường đến với nghệ thuật của NSƯT Hùng Minh (sinh năm 1939) đầy gian nan. Khi cha mất, ông theo mẹ vào Sài Gòn lập nghiệp và cư ngụ ở quận 4, TP HCM.
Năm 16 tuổi, cậu bé Nguyễn Ngọc Minh (tên thật của NSƯT Hùng Minh) bước theo nghiệp ca diễn, tham gia đoàn Thái Bình của bầu Thới hát tại đình Lý Nhơn (Cần Giờ). Không lâu sau, đoàn rã gánh, cậu bé Ngọc Minh khi đó phải lang thang mưu sinh, mót từng mẩu bánh mỳ, bánh bao thừa ở quán để lót dạ. Thấy hoàn cảnh của ông, nghệ sĩ Nam Sơn nhận làm con nuôi, dạy hát, đặt nghệ danh là Hoàng Bé. 17 tuổi, ông có vai kép lão đầu tiên ở gánh Tiếng Chuông, sau khi một nghệ sĩ chuyên đóng lão đột ngột rời đoàn. Từ đó, nghề học nghề, ông dần trau dồi kinh nghiệm để nhận các vai lớn, lấy tên là Hùng Minh.
Tài tử Hùng Minh nổi tiếng với loạt vai kép độc thập niên 1960-1970.
Bước ngoặt của đời ông là lần đầu được giao vai kép chánh - Kiều Mộng Long trong vở "Người vợ không bao giờ cưới" của soạn giả Kiên Giang. Khi đó, bầu Khuê của gánh Hữu Tâm thích vai diễn của ông, ký bản giao kèo mời Hùng Minh về đoàn. Vóc dáng cao to, điển trai, nghệ sĩ dần được khán giả chú ý với loạt tác phẩm: Ngã ba đường hạnh phúc, Tiếng thét giữa điện vàng, Nắm cơm chan máu, Lòng người mặt thú, Gió hú đồi ma, Phương Dung ca kỹ... Năm 1959, khi giải Thanh Tâm tổ chức lần hai, ông bất ngờ được xướng tên trong bảng vàng, từ đó trở thành ngôi sao, sánh ngang với các giọng ca triển vọng bấy giờ: Thanh Nga, Lan Chi, Ngọc Giàu...
Dù được nhiều "bầu" săn đón, ông không sống trong hào quang mà từng bước khắc phục nhược điểm. Ông hiểu bản thân vốn không có giọng hát xuất sắc, chỉ thuyết phục người xem nhờ ngoại hình và kỹ năng diễn. Từng hóa thân nhiều dạng nhân vật, trong đó kép độc là kiểu vai ông tâm đắc. Nếu tướng Mã Tắc (Tiếng trống Mê Linh) thường gầm gào, thị uy, vai Nguyễn Thế Nam - một tay trùm tư bản, giấu bên trong bộ mặt đạo đức là những thủ đoạn đen tối trong vở cải lương "Bóng tối và ánh sáng" của tác giả Ngọc Linh. Trong vở diễn này, lớp cha con đối thoại, tranh luận với nhau về chữ tâm trong sáng là lớp diễn hay nhất.
NSƯT Hùng Minh kể: "Diễn vai này tôi nhớ cố NSƯT Thanh Nga. Chị ngồi trên chiếc xe lăn, điềm đạm nhưng có cái thần dữ dội. Ở đó, nhân vật của chị là ánh sáng, còn tôi là bóng tối. Khi diễn vai này tôi đặt mình vào nhân vật để người xem thấy rằng nếu sống "giả" thì sẽ "gặt" một hậu quả dữ dội".
Hùng Minh cho biết để diễn vai kép độc cần nghiên cứu nhiều thứ: "Diễn kép độc không phải chỉ la hét, dữ tợn mà cái ác phải xuất phát từ bên trong nhân vật. Muốn thực hiện tốt một vai diễn phải hiểu rõ thông điệp của tác giả muốn nhắn gửi. Điều quan trọng nhất là học hỏi kinh nghiệm từ các bậc tiền bối để tìm ra nét riêng cho mỗi nghệ sĩ".
Ns Hùng Minh ảnh kỷ niệm chụp cùng đồng nghiệp trong các vở cải lương nổi tiếng.
NSƯT Hùng Minh: Nhiều lần đổ vỡ trước khi tìm được bến đỗ bình yên
Trong những năm tháng thăng hoa của sự nghiệp, NSƯT Hùng Minh và vợ là nghệ sĩ Thanh Hương ở nhà tập thể dành cho các nghệ sĩ có quá trình làm việc trong đoàn hát Phước Chung. Sau đó, cả hai quyết định thành lập gánh hát Thanh Hương - Hùng Minh nhưng không lâu sau nghệ sĩ Thanh Hương qua đời vì sinh khó. Cùng với việc đầu những năm 1990, sự bùng nổ của băng video, phim nhựa và truyền hình khiến cải lương mất thế và dần dần xa vắng nên sau đó đoàn hát rã gánh. NSƯT Hùng Minh phải đi thuê nhà ở chợ Vườn Chuối (quận 3, TP HCM).
Sau này, ông đi bước nữa với nghệ sĩ hát tuồng Hoa Lan - con gái của cố soạn giả Nguyễn Huỳnh - ông từng viết vở cải lương nổi tiếng "Tướng cướp Bạch Hải Đường". Soạn giả Huỳnh Nga viết tuồng, còn mẹ của nghệ sĩ Hoa Lan là cố nghệ sĩ Hoài Dung khi đó làm đào chánh cho đoàn Thanh Hương - Hùng Minh nên hai bên gia đình rất thân thiết.
Sau khi nghệ sĩ Thanh Hương mất, NSƯT Hùng Minh đi thêm bước nữa, nhưng không tròn. Theo lời chia sẻ của nghệ sĩ Hoa Lan: "Sau mấy lần hôn nhân anh Minh đổ vỡ, rồi tôi cũng đổ vỡ hôn nhân, cả hai người làm như có sự đồng cảm, đến với nhau". Hồi trước cứ hai bên gia đình có chuyện gì cũng đều gọi cho nhau. Người thân của nghệ sĩ Hoa Lan ốm đau bệnh tật hoặc gặp chuyện gì bà đều gọi cho ông. Ngược lại, nhà ông Minh nếu có giỗ hay bất kỳ chuyện gì cũng đều gọi bà qua phụ.
"Tôi có cảm tình với anh Minh từ năm 2000. Thỉnh thoảng tôi chạy lên chạy xuống nấu cơm, dọn dẹp nhà cửa, lo lắng cho anh. Đến năm 2009 tôi với anh mới chính thức về chung một nhà", nghệ sĩ Hoa Lan cho biết.
Hơn 20 năm qua, những lúc NSƯT Hùng Minh đi diễn, nghệ sĩ Hoa Lan là người luôn bên cạnh để chăm sóc cho chồng.
Cả nghệ sĩ Hoa Lan, con cái trong gia đình hai bên, bạn bè thân hữu đều không ai nghĩ có ngày Hùng Minh - Hoa Lan thành chồng thành vợ. Có người nói NSƯT Hùng Minh nổi tiếng, nên nghệ sĩ Hoa Lan đến với ông vì có mục đích khác, chứ không chân thật. "Khi tôi về với anh Minh trong tình cảnh anh gặp khó khăn nhất về kinh tế, phải ở nhà thuê nhà mướn. Nếu nói không vì thương anh, sao tôi lại có thể đến với anh trong thời điểm đó", nghệ sĩ Hoa Lan nói.
Nghệ sĩ Hùng Minh cũng từng bày tỏ rằng "phúc ba đời" mới có được vợ như Hoa Lan. Bởi sau khi vợ đầu qua đời, nhiều năm liền, ông sống khép kín, Hoa Lan là người khiến ông dần mở lòng. Kém ông 20 tuổi, bà quyết đoán, mạnh mẽ, còn ông nhẹ nhàng, hòa nhã. Đôi nghệ sĩ gắn kết bằng sự bù trừ, khỏa lấp những thiếu sót cho nhau.
Thời cả hai còn sức khỏe, đi diễn nhiều, hàng ngày, bà đèo ông trên xe máy đến phim trường, khi quay xong lại chở về. Có lần, ông đóng phim ở Đà Lạt, sát ngày lên đường thì bệnh, bà liền mua vé đi theo chăm sóc ông. Biết chuyện, một đạo diễn lo chi phí ăn ở, đi lại cho Hoa Lan, còn mời bà đóng một vai nhỏ. Hùng Minh nói: "Có nhau, chúng tôi mãn nguyện dù cuộc sống chưa đủ đầy".
NSƯT Hùng Minh và vợ xế chiều nương tựa, an ủi nhau trong căn nhà thuê
Những năm gần đây, cuộc sống của nghệ sĩ chủ yếu do vợ chăm nom, lo liệu. Sau lần đột quỵ năm 2018, sức khỏe của ông xuống dốc, cộng thêm nhiều bệnh lý nền như cao huyết áp, tim mạch... Một năm nay, chứng thoái hóa khớp gối, giãn tĩnh mạch của ông còn trở nặng. Mỗi lần đi lại, một tay Hùng Minh nhờ vợ dìu, tay còn lại lẩy bẩy chống gậy. Dù vậy, ông tự xoay xở trong sinh hoạt cá nhân để vợ bớt lo lắng. Mỗi sáng, ông ngồi xem thời sự trên tivi, bên cạnh là ly cà phê phin bà pha sẵn.
Hồi cuối tháng 1/2023, nghệ sĩ hài Nhật Cường đến thăm nhà cặp nghệ sĩ Hùng Minh - Hoa Lan tại quận Gò Vấp (TP HCM), nghệ sĩ Nhật Cường bày tỏ vui mừng khi ông vẫn minh mẫn, hoạt bát. Ở tuổi 84, nghệ sĩ Hùng Minh tuy tuổi cao sức yếu nhưng vẫn lạc quan, vui vẻ.
Bà xã nghệ sĩ Hùng Minh cho biết, hiện tại vợ chồng ông bà đang ở trọ tại với tiền thuê nhà là 5 triệu đồng/tháng. "Biết chúng tôi là nghệ sĩ già nên chủ nhà rất thương tình, tháng nào có thì đưa tiền, còn không cứ để đó", bà kể.
NSƯT Hùng Minh sức khỏe suy yếu sau lần đột quỵ. Ông cũng mang trong mình bệnh tim hơn 20 năm qua.
Nghệ sĩ Hùng Minh cũng tâm sự, ở tuổi U90 thỉnh thoảng được mời diễn, đóng phim. Dù trí nhớ hạn chế nhưng ông vẫn miệt mài theo nghề.
Cũng như chồng, nghệ sĩ Hoa Lan cho biết thỉnh thoảng vẫn dành thời gian đi đóng phim để kiếm thêm thu nhập. Ngoài ra, bà có thêm "nghề tay trái" là nhắc thoại tại sân khấu kịch Idecaf. "Nói chung công việc đó chỉ là thời vụ thôi. Còn quay phim thì khi nào mấy chị em kẹt, hoặc vai ít quá người ta không nhận thì mới tới tôi", nữ nghệ sĩ tiết lộ.
Công việc bấp bênh nên chuyện không có tiền trang trải cuộc sống vẫn diễn ra thường xuyên, đôi lúc khiến vợ chồng thấy bế tắc. Tuy nhiên, nghệ sĩ Hoa Lan thấy may mắn vì còn được Tổ nghiệp thương. Những lúc loay hoay, lo lắng vì không có show thì lại được khán giả gọi điện, cho tiền khiến vợ chồng được an ủi phần nào.
Tiết lộ về tình trạng sức khỏe của mình, nghệ sĩ Hùng Minh cho biết vì bị đau khớp nên ông không đi lại được nhiều. Kép độc đình đám một thời chia sẻ: "Cuộc sống khó khăn lắm, nhưng cũng nhờ bạn bè. Lâu lâu em út, con cháu nhớ thì đến, chứ bây giờ tôi đâu có đi đâu. Nếu vợ có đi làm thì tôi cứ ngồi ở nhà như vậy, đến mức muốn trầm cảm".
Ông cũng tâm sự thêm: "Tôi đi hát đến nay cũng đã được 67 năm. Người nuôi tôi từ xưa đến giờ là khán giả. Đó là từ lúc chập chững đi hát đến lúc tôi thành danh, đóng từ vai chính diện tới phản diện. Hôm nay, tôi đã già, hết hát rồi… cũng được khán giả và đàn em, hậu bối yêu quý. Tôi thực sự mừng lắm".
Nghệ sĩ Hùng Minh xúc động khi gặp lại hậu bối Nhật Cường. Hiện ông sống cùng vợ là nghệ sĩ Hoa Lan trong căn nhà thuê 5 triệu đồng/tháng tại quận Gò Vấp (TP.HCM).
Đặc biệt, bà Hoa Lan tâm sự rằng Hoàng Sơn là nghệ sĩ gắn bó với ông bà trong nhiều năm qua. Từ thuở mới vào nghề, Hoàng Sơn thường bị lầm tưởng là con trai nghệ sĩ Hùng Minh do có ngoại hình rất giống ông. Từ cơ duyên đó, cả hai thân thiết và gắn kết trong sự nghiệp. Đến hiện tại, dù không còn đóng phim chung với tiền bối nhưng nam diễn viên vẫn thường xuyên sang thăm hỏi khi có dịp.
Trước đó, năm 2022, nghệ sĩ Phi Phụng và nhóm Ngũ long du ký cũng từng ghé thăm vợ chồng ông. Nghệ sĩ Hoa Lan từng tâm sự về mức thu nhập của họ: "Mỗi tháng, chồng tôi lãnh được 2.600.000 đồng từ Hội Sân khấu, thêm 380.000 đồng từ Hội Người cao tuổi. Còn lại, chúng tôi cố gắng bươn chải, chắt chiu. Còn tiền thuốc men cho chồng thì có bảo hiểm lo, nhưng chỉ hỗ trợ được một mức độ thôi". Phụ giúp hai ông bà còn có các con, nhưng thời gian trong và sau dịch bệnh, công việc khó khăn nên cũng chỉ có thể san sẻ phần nào.
