Từ món ăn nhà nghèo, nhút Thanh Chương (Nghệ An) đã trở thành đặc sản nổi tiếng, được người thành phố săn tìm bởi hương vị độc đáo và nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Ở mảnh đất miền Trung khắc nghiệt, nơi nắng gió, đất đai cằn cỗi, người dân từng có những bữa cơm độn ngô, độn sắn mà vẫn chưa đủ no. Chính trong hoàn cảnh khó khăn ấy, món nhút mít ra đời như một cách “chống đói” sáng tạo của người dân Thanh Chương (Nghệ An).
Nguyên liệu chính để làm nhút là mít xanh hoặc xơ mít. Người dân thường chọn loại mít bở, quả hơi non, hạt chưa kịp hình thành lớp vỏ lụa. Mít sau khi hái về được gọt sạch, thái sợi đều từ vỏ đến múi, rồi đem ngâm nước gạo cho ra hết nhựa.
Sau khi phơi se, mít được trộn muối và cho vào vại cùng gừng, riềng, ớt, vài khúc mía nhỏ và nước đun sôi để nguội. Một lớp phên tre nén chặt sẽ giữ mít không nổi lên, giúp quá trình lên men chuẩn vị. Chỉ sau 5–6 ngày, vại nhút đã tỏa mùi thơm dìu dịu, đủ để người nhà quây quần bên mâm cơm mà thưởng thức.
Ngoài mít xanh, người dân còn tận dụng xơ mít chín để làm nhút. Chỉ cần muối kỹ, vò cho ngấm, vài ngày sau là đã có thể ăn ngay. Dù làm từ nguyên liệu nào, nhút vẫn giữ được vị mặn mòi, chua dịu đặc trưng, càng ăn càng đưa cơm.
Nhút Thanh Chương có thể chế biến thành vô vàn món ngon. Đơn giản nhất là vắt ráo nước, chấm chẹo – loại nước chấm đặc biệt từ tương và lạc rang – rồi ăn kèm rau thơm. Hương vị mặn, chua, cay, bùi hòa quyện, đủ khiến bất kỳ ai cũng phải xuýt xoa.
Cầu kỳ hơn, nhút được trộn với thịt ba chỉ luộc, lạc rang thành món nộm thơm bùi. Những ngày mùa đông lạnh giá, chỉ cần một đĩa nhút xào tai lợn, thêm chút ớt, chút đường là đã có bữa cơm ấm bụng. Ngày hè, nhút nấu canh chua với cá, hoặc nấu cùng lạc rang giúp thanh mát, giải nhiệt. Đặc biệt, nhiều người còn thích nhút xào lá chanh, hương vị dân dã mà không lẫn vào đâu được.
Ngày nay, nhút trở thành đặc sản nổi tiếng được nhiều người biết tới. Không chỉ được ưa chuộng bởi hương vị lạ miệng, nhút còn có nhiều lợi ích sức khỏe như giàu chất xơ, tốt cho tiêu hóa, giảm cholesterol, hỗ trợ tim mạch và giúp da dẻ khỏe mạnh nếu sử dụng đúng cách.
Được làm từ quả mít non nên nhút mít có nhiều lợi ích với sức khoẻ. Dưới đây là những lợi ích của quả mít non:
Hỗ trợ giảm cân
Mít non giàu nước và chất xơ, lại ít calo hơn cơm hay bánh mì. Một bát mít non cung cấp năng lượng thấp nhưng vẫn tạo cảm giác no lâu, nhờ đó trở thành thực phẩm lý tưởng cho người muốn kiểm soát cân nặng.
Giảm cholesterol xấu
Trong giai đoạn còn non, mít có hàm lượng chất xơ cao, đặc biệt hữu ích cho việc loại bỏ cholesterol dư thừa. Bổ sung mít non vào bữa ăn hằng ngày như một loại rau sẽ giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và giảm cholesterol xấu.
Tốt cho người tiểu đường
Theo nghiên cứu của Đại học Sydney (SUGiRS), mít non có chỉ số đường huyết thấp hơn hẳn so với gạo hay lúa mì. Thay cơm hoặc bánh mì bằng mít non sẽ giúp đường huyết ổn định sau bữa ăn, rất phù hợp cho người mắc bệnh tiểu đường.
Kéo dài tuổi thọ
Là nguồn thực phẩm giàu chất xơ và carbohydrate tự nhiên, mít non giúp duy trì sức khỏe toàn diện. Các nghiên cứu tại Vương quốc Anh chỉ ra rằng người ăn nhiều rau quả thường trẻ lâu và khỏe mạnh hơn, vì thế mít non hoàn toàn có thể trở thành một phần trong bữa ăn chính để tăng cường tuổi thọ.
Ngăn ngừa ung thư ruột kết
Hàm lượng chất xơ dồi dào trong mít non giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru, làm sạch ruột và loại bỏ chất thải hiệu quả. Điều này không chỉ bảo vệ ruột kết mà còn góp phần giảm nguy cơ ung thư tại cơ quan này.
