Theo nhịp sống hiện đại, quả trám xanh nay trở thành đặc sản được nhiều người thành phố săn tìm, không chỉ bởi hương vị bùi ngậy, lạ miệng mà còn nhờ những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe.
Những ngày nắng hè dần lắng xuống, khi tiết trời bắt đầu sang thu, trên khắp các phiên chợ nhỏ ở Hà Nội lại thấy thấp thoáng sắc vàng xanh quen thuộc của những mẹt trám xanh (còn gọi là trám trắng).
Trám xanh thường được gọi là trám trắng để phân biệt với trám đen. Quả có hình thoi, hai đầu hơi tù, vỏ ngoài căng bóng, màu vàng xanh nhạt, gợi nhớ màu cốm mộc. Trong khi đó, trám đen lại mang sắc tím sẫm và dáng quả bầu trứng. Vụ trám xanh thường đến sớm và kéo dài hơn trám đen, tập trung nhiều ở các tỉnh trung du, miền núi phía Bắc.
Người đi chợ truyền tai nhau cách chọn trám ngon: quả càng to, vỏ mịn, cùi dày thì khi chế biến càng bùi và ngậy. Trám được luộc chín, bỏ hạt, tách đôi thành những “chiếc thuyền con” nhỏ xinh, vừa đẹp mắt vừa tiện để chế biến thành nhiều món ăn dân dã.
Một trong những cách chế biến trám đơn giản mà rất ngon là món trám xanh nấu xương. Trám đem rửa sạch, đập dập hoặc bổ đôi ngang quả để lộ ra phần nhân hạt. Xương lợn rửa sạch, nêm mắm, muối xào qua một lần rồi đổ nước vào đun sôi. Khi nước sôi bỏ quả trám đã chế biến vào nồi, ninh nhỏ lửa đến khi xương và trám chín mềm. Nêm nếm gia vị, thêm chút hành, tắt bếp và thưởng thức món xương hầm trám. Nước xương nấu trám xanh có vị ngọt bùi, đậm đà tự nhiên. Quả trám chín mềm dễ ăn, vị trám hơi chát hòa với nước canh xương rất ngon.
Ngoài món thịt kho trám, trám nấu canh xương, trám xanh còn có thể kho cá, om vịt, thịt rang trám, dầm muối ớt để ăn sống, muối chua…
Bữa cơm có thêm món ăn từ quả trám non vị thanh, chua ngọt, mát không chỉ tạo cảm giác ngon miệng mà còn có tác dụng giải nhiệt, kích thích khẩu vị và làm giảm bớt mệt mỏi sau một ngày lao động căng thẳng.
Trám xanh vốn là loại quả theo mùa, thường chỉ rộ trong khoảng hai tháng nên giá bán cũng dao động tùy thời điểm. Đầu vụ, khi quả mới chín tới, trám thường có giá khá cao, dao động từ 120.000 – 150.000 đồng/kg. Vào chính vụ, lượng trám dồi dào hơn nên giá hạ xuống còn khoảng 80.000 – 100.000 đồng/kg.
Đây là loại quả có hàm lượng dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất rất cao, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe người sử dụng. Theo nghiên cứu khoa học về chất dinh dưỡng, bên trong quả trám xanh có chứa đến 12% protein, 12% hydrat carbon, 0,046% P, 0,004% F, 1.09% lipid, 0,046% Ca và 0,06% phosphor. Đặc biệt, phần dầu chiết xuất từ hạt trám có chứa lauric, acid hexanoic, stearic, palmitic, caproic, myristic, decanoic, linoleic, octanic,…
Những tác dụng của quả trám với sức khoẻ
Chữa ho, viêm họng
Với y học cổ truyền, quả trám (đặc biệt là quả trám đen) vốn được xếp vào nhóm dược liệu có khả năng giảm ho và chữa viêm họng khá hữu hiệu. Bạn hãy thử ngậm quả trám đã om chín hoặc ô mai trám sên đường, nhằm xoa dịu cảm giác ngứa rát cổ họng hay các cơn ho dai dẳng kéo dài.
Thanh nhiệt giải độc
Tác dụng của quả trám không chỉ hỗ trợ giảm viêm họng mà còn góp phần thanh nhiệt giải độc, phù hợp với những ai dễ bị mụn nhọt hay nóng trong người.
Phòng chống ung thư
Nhiều nghiên cứu đã được tiến hành và nhận thấy rằng trong quả trám có chứa khá đa dạng chất chống oxy hóa, điển hình phải kể đến alkaloid hay flavonoid. Những hoạt chất này đều có đặc tính kháng viêm, kháng khuẩn rất mạnh, trực tiếp tham gia “quét” gốc tự do, giảm thiểu các tổn thương lên tế bào, từ đó ngăn ngừa tối đa các bệnh ung thư nguy hiểm.
Hỗ trợ giải rượu
Bên cạnh thức uống giải rượu quen thuộc như trà gừng hay nước chanh mật ong, quả trám với phèn chua cũng là một gợi ý bạn có thể áp dụng khi say rượu. Cụ thể, hãy dùng nước lạnh rửa sạch trám, lấy dao khía trên mỗi quả bốn năm đường rồi nhét phèn vào những vết khía ấy, nhai nhỏ nuốt dần sẽ giúp giải rượu.
Tốt cho người bị tiểu đường
Quả trám được đánh giá là thực phẩm khá lành mạnh dành cho người bệnh đang điều trị tiểu đường. Trong quả trám có chứa tinh bột kháng tannin - hoạt chất tạo nên vị đắng chát nhẹ, giúp kiểm soát quá trình chuyển hóa đường glucose vào máu, đồng thời giảm tình trạng kháng insulin.
Cải thiện chứng tiêu chảy
Nếu đang bị lạnh bụng hay mắc chứng tiêu chảy kéo dài, nhâm nhi một vài quả trám om chín cũng là phương pháp cải thiện khá hiệu quả. Bởi vì hoạt chất tannin từ quả trám sẽ làm săn niêm mạc ruột, hạn chế đi ngoài phân lỏng và cầm tiêu chảy.
Bảo vệ sức khỏe tim mạch
Một trong những tác dụng của quả trám cần nhắc tới đó là cung cấp các dưỡng chất lành mạnh và tốt cho sức khỏe tim mạch. Cùng với những nhóm chất chống oxy hóa, lượng khoáng chất kali được tìm thấy trong quả trám sẽ là các thành tố quan trọng tham gia điều hòa huyết áp ổn định, thúc đẩy quá trình tuần hoàn máu tới tim, giúp bảo vệ một trái tim khỏe mạnh.
