Muối lạc vốn gắn với người dân Việt Nam ở cả 3 miền từ những ngày còn nghèo khó, nay thành đặc sản được ưa chuộng vì tốt cho sức khoẻ.
Muối lạc là một món ăn dân dã, quen thuộc với hương vị thơm ngon, béo bùi và hơi mằn mặn, gợi nhớ về tuổi thơ của nhiều người. Hầu như gia đình nào cũng trữ sẵn muối lạc để dùng dần. Nguyên liệu để làm món này rất đơn giản, gồm muối, lạc - nông sản dễ trồng, giá rẻ nếu phải mua. Chính vì vậy, muối lạc thường được xem là món ăn "nhà nghèo", giản dị mà đậm đà.
"Ngày còn nhỏ, ở quê mình, nhà nào dù giàu hay nghèo, già hay trẻ cũng đều có một hũ muối lạc. Điều đặc biệt của món này hơn bất kỳ cao lương mỹ vị nào khác chính là khả năng bảo quản rất lâu.
Lạc đem rang lên, thêm chút muối, mì chính rồi giã đều và cho vào hũ thủy tinh cứ thế để hết tháng này qua tháng khác mà không đổi thay mùi vị", bạn Hoà (ở Nghệ An) kể.
Ngoài ra, món muối dân dã này có thể ăn kèm nhiều món ăn khác nhau từ cá kho, thịt luộc, rau luộc các loại. Trong đó, ngon nhất là ăn kèm với cơm nguội. Công đoạn làm muối lạc rất đơn giản. Lạc sống chỉ chọn những hạt chắc, tròn to, bỏ hết những hạt lép. Làm nóng chảo khoảng 3 phút sau đó thì giảm thật nhỏ lửa. Đừng vội cho lạc vào rang khi chưa làm nóng chảo.
Cho lạc vào rang trước khoảng 15 phút. Khi rang nhớ dùng đũa đảo liên tục, đều tay, không ngừng để tránh lạc bị cháy, chín không đều khi làm muối sẽ bị đắng. Sau khi lạc rang chín, thơm, vỏ chuyển màu, có vết nứt thì đổ ra đĩa.
Bắt đầu bằng việc giã lạc trước, khi lạc vỡ đôi, vỡ ba thì cho muối bột canh, mì chính chuẩn bị ở trên vào tiếp tục giã nhỏ.
Hiện nay, muối lạc trở thành đặc sản ở thành phố. Trên chợ mạng và các sàn thương mại điện tử, muối lạc được đóng vào hộp đẹp đẽ, có giá tới 300.000 đồng/kg. Vì tiện lợi và tốt cho sức khoẻ nên nhiều người đặt mua về thưởng thức.
"Ngày trước muối lạc ăn đến chán ngán. Cứ đến mùa thu hoạch, mẹ lại cất vào từng cái chum nhỏ. Vào những ngày mưa hay không có gì ăn, mẹ lại mang lạc ra làm muối vừng. Có thể ăn với cơm trắng, khoai sắn, xôi...
Bây giờ muối lạc được bán sẵn, rất tiện. Mình hay mua về để sẵn cho các con ăn sáng, xôi chấm muối lạc vừa no bụng, lành, lại tốt nữa", bạn Lan Hương (ở Cầu Giấy, Hà Nội chia sẻ.
Những tác dụng của hạt lạc với sức khoẻ:
Ngăn ngừa một số loại ung thư
Nhiều nghiên cứu đã cho thấy rằng việc tiêu thụ lạc có thể giúp phòng ngừa hoặc làm giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư. Loại hạt này chứa lượng protein dồi dào, giàu vitamin E và đặc biệt là resveratrol – một hợp chất polyphenol có tính chống oxy hóa mạnh, được đánh giá cao trong việc hỗ trợ ngăn ngừa ung thư.
Hỗ trợ giảm cân
Lạc là món ăn nhẹ lý tưởng trong chế độ ăn kiêng nhờ hàm lượng protein và chất xơ cao. Hai thành phần này đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát cân nặng – protein giúp tăng năng lượng, trong khi chất xơ mang lại cảm giác no lâu, hạn chế cảm giác thèm ăn và giảm tiêu thụ thực phẩm nhiều calo.
Tốt cho sức khỏe tim mạch
Lạc ngày càng nhận được sự quan tâm của giới nghiên cứu nhờ những lợi ích đối với sức khỏe tim mạch. Thành phần dinh dưỡng bao gồm magiê, niacin, đồng, axit oleic và các chất chống oxy hóa như resveratrol giúp tăng cường chức năng tim và bảo vệ hệ tim mạch. Một nghiên cứu vào năm 2014 cho thấy, việc ăn 46g lạc hoặc bơ lạc mỗi ngày có thể cải thiện sức khỏe tim ở người mắc tiểu đường. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu quan sát cũng cho thấy thói quen ăn lạc có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Hỗ trợ kiểm soát đường huyết
Lạc là thực phẩm phù hợp với người mắc hoặc có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Với chỉ số đường huyết (GI) thấp – chỉ ở mức 23 – lạc không gây tăng đường huyết đột ngột. Bên cạnh đó, chúng chứa ít carbohydrate nhưng giàu protein, chất béo và chất xơ, giúp làm chậm quá trình tiêu hóa, ổn định năng lượng và kiểm soát lượng đường trong máu hiệu quả hơn.
Một số lưu ý khi sử dụng lạc
Lạc chứa các loại protein như arachin và conarachin – tác nhân có thể gây dị ứng nghiêm trọng ở một số người. Với những trường hợp nhạy cảm, việc tiêu thụ lạc có thể gây phản ứng nguy hiểm đến tính mạng.
Ngoài ra, do có hàm lượng calo cao, lạc nên được dùng với lượng vừa phải như một phần trong chế độ ăn cân bằng. Dù giàu dinh dưỡng, nhưng tiêu thụ quá nhiều vẫn có thể dẫn đến tăng cân. Đặc biệt, lạc rang muối tuy ngon miệng nhưng có hàm lượng natri cao, ít tốt cho sức khỏe hơn so với lạc nguyên chất hoặc lạc rang không muối.
