Sau khi có những bất thường về sức khỏe, thậm chí còn sờ thấy có những u cục nổi dưới vùng da và cánh tay, người phụ nữ đi khám thì bất ngờ phát hiện khắp cơ thể nổi nốt trắng xóa, thậm chí có cả ở trong não.
ThS. BS Nguyễn Sỹ Thấu, khoa Hồi sức truyền nhiễm – Viện Lâm sàng các bệnh Truyền nhiễm (Bệnh viện TWQĐ 108) cho biết, vừa tiếp nhận một người nữ bệnh nhân được chuyển lên từ tuyến dưới, do rối loạn ý thức, đe dọa suy hô hấp. Ngay sau đó, bệnh nhân được chỉ định chụp cắt lớp vi tính sọ não và X-quang ngực. Kết quả cho thấy, bệnh nhân có nhiều nốt cản quang trong nhu mô não và dưới da vùng ngực-bụng.
Một vài u cục với kích thước tương ứng có thể sờ thấy dưới da vùng ngực và cánh tay của người bệnh. Mặc dù xét nghiệm kháng thể IgM với sán dây lợn âm tính, tuy nhiên qua các tổn thương trên X-quang gợi ý người bệnh trước đây bị nhiễm ấu trùng sán dây lợn, sau đó các nang sán trở nên vôi hóa và tồn tại lâu dài trong tổ chức. Người bệnh được điều trị theo phác đồ bệnh sán dây lợn và đáp ứng trốt, hiện đã được ra viện tiếp tục điều trị theo đúng tuyến.
Bác sĩ Thấu cho biết, sán dây lợn là một loại kí sinh trùng gây bệnh ở người, tuy nhiên được gọi tên theo vật chủ trung gian là lợn. Sán trưởng thành kí sinh trong ruột của người, có thể tồn tại nhiều năm, dài 2-7 mét, bao gồm đến 1000 đốt sán nối liền vào nhau, đào thải trứng hoặc đốt sán qua phân. Trứng sán có thể tồn tại vài tháng ngoài môi trường, nếu bị lợn nuốt vào sẽ phát triển trong ruột non, sau đó xâm nhập vào thành ruột, rồi vào máu đi đến cơ, tạo thành các nang mà thường được gọi là các hạt gạo có thể quan sát được bằng mắt thường trong thịt lợn bị nhiễm sán.
Hình ảnh những đốt nang sán đã vôi hóa chi chít trong cơ thể người phụ nữ, thậm chí có trên cả não. Ảnh: BVCC.
Người bị nhiễm sán lợn do ăn phải nang sán trong thịt lợn gạo không nấu chín hoặc trứng sán có trong rau sống. Ở người, ngoài vị trí cơ, nang sán có thể được hình thành tại các vị trí nguy hiểm như não, mắt, và có thể gây ra các triệu chứng tại cơ quan này như động kinh, rối loạn tâm thần – vận động, đau đầu, đau mắt, giảm thị lực, … Nang sán dây lợn có thể tự thoái hóa hoặc bị vôi hóa, tạo nên nhiều hình ảnh cản quang phát hiện được trên phim X-quang như trường hợp bệnh nhân trên.
ThS.BS. Phạm Thị Thảo Hương - Khoa Vi sinh, Viện Xét nghiệm Y học, Bệnh viện Bạch Mai cho biết thêm rằng, hiện nay không ít người có quan niệm cho rằng, nhiễm ký sinh trùng đường ruột là bệnh của vùng nông thôn hoặc chỉ xảy ra khi vệ sinh kém. Tuy nhiên, đây là một quan niệm chưa đầy đủ. Ký sinh trùng có thể “ghé thăm” bất kỳ ai, từ thành thị đến nông thôn, từ trẻ nhỏ đến người lớn, gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe nếu không được nhận biết và xử lý kịp thời.
Theo bác sĩ Hương, người thành thị hoàn toàn có thể nhiễm ký sinh trùng qua việc ăn rau sống, gỏi cá, thịt tái hay nuôi thú cưng… Thậm chí, ngay cả trẻ nhỏ hay có thói quen mút tay cũng dễ dàng đưa trứng giun kim từ hậu môn vào miệng, gây tái nhiễm. "Triệu chứng của nhiễm ký sinh trùng thường rất mơ hồ, không đặc hiệu và dễ nhầm lẫn với các bệnh tiêu hóa thông thường khác", bác sĩ Hương lưu ý. Cũng chính vì lý do đó, nhiều người thường bỏ qua các dấu hiệu ban đầu, chỉ đến khi bệnh tiến triển nặng mới đi khám.
Các món ăn tái sống làm tăng nguy cơ mắc bệnh ký sinh trùng rất cao. Ảnh minh họa.
“Nhiễm ký sinh trùng nếu không được điều trị, ký sinh trùng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như: Suy dinh dưỡng, còi cọc, chậm phát triển thể chất và trí tuệ ở trẻ em; Tổn thương gan nặng do nhiễm sán lá gan; tổn thương não do sán ký sinh tại não”, bác sĩ Hương cảnh báo.
Để phòng bệnh, bác sĩ Hương khuyến cáo:
- Ăn chín, uống sôi: Đây là nguyên tắc vàng. Tuyệt đối không ăn gỏi cá, thịt tái, tiết canh.
- Vệ sinh thực phẩm: Rửa kỹ rau củ quả dưới vòi nước chảy trước khi chế biến. Ngâm rau sống trong nước muối không có tác dụng diệt trứng giun, sán.
- Vệ sinh cá nhân: Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Cắt móng tay gọn gàng, sạch sẽ.
- Bảo hộ lao động: Đeo găng tay, đi ủng khi làm vườn, tiếp xúc với đất, đặc biệt là ở những vùng đất ẩm.
- Quản lý môi trường: Xử lý phân hợp vệ sinh, không dùng phân tươi để bón rau.
- Tẩy giun định kỳ: Tẩy giun 6 tháng/lần theo hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt với trẻ em.
Khi có các dấu hiệu nghi ngờ, người dân không nên tự ý mua thuốc điều trị mà cần đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám, làm xét nghiệm (xét nghiệm phân, xét nghiệm máu…) để chẩn đoán chính xác loại ký sinh trùng. Dựa vào kết quả, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.
