Nước ép trái cây: Làm thế nào để lựa chọn được sản phẩm tốt cho sức khỏe?

Thưa PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm, ai cũng biết, trái cây vốn tràn trề dưỡng chất, nào vitamin đủ loại A,B,C..., nào khoáng chất... Nhưng từ trái cây dùng để ăn đến nước ép thì đó có còn là loại thực phẩm bổ dưỡng nữa không?

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm: Muốn nước ép trái cây trở thành loại thực phẩm bổ dưỡng thì cần chọn loại trái cây bổ dưỡng để làm nước ép. Trái cây được gọi là bổ dưỡng là loại trái cây có nhiều vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hoá, tươi ngon... Và như thế vẫn chưa đủ, về nguồn gốc thì trái cây phải được trồng ở vùng đất sạch, đất phù hợp với trái cây đó, không dùng thuốc trừ sâu hay hoá chất tăng trưởng; thu hái đúng độ chín; quy trình bảo quản phù hợp và chế biến theo công nghệ tiên tiến để giữ được các dưỡng chất.

Những tiêu chí mà tôi đề cập, là dành cho nhà sản xuất. Còn tự ép nước trái cây ở nhà, thì có thể không đảm bảo được nhiều tiêu chí đến vậy.

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia.

Trong bối cảnh đời sống hiện đại bận rộn, thì nhiều người không có điều kiện tự làm nước ép trái cây mà sử dụng luôn loại nước ép đóng chai cho tiện lợi. Có điều, nhiều người vẫn băn khoăn, trải qua quy trình sản xuất chế biến nước trái cây đóng chai, lượng vitamin và khoáng chất có bị hao hụt nhiều không, còn giữ lại được khoảng bao nhiêu?

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm: Nước ép trái cây đóng chai, sử dụng từ nguồn nguyên liệu tự nhiên, loại quả giàu dưỡng chất, lại được sản xuất trên dây truyền công nghệ hiện đại, khép kín, gia nhiệt thời gian ngắn… thì các dưỡng chất vẫn được giữ lại phần lớn.

Nói đến nước ép trái cây đóng chai, người tiêu dùng như tôi từng có những trải nghiệm không tốt về sản phẩm này. Thứ nhất, những sản phẩm đó có quá nhiều đường, thứ hai là sử dụng nhiều phụ gia hóa tổng hợp nhân tạo để tạo màu, tạo vị, đem lại cảm giác ngon miệng giả tạo. Nếu lạm dụng đường và những phụ gia này thì sẽ gây hại cho sức khoẻ như thế nào, thưa bà?

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm: Nếu sử dụng loại nước ép trái cây đóng chai có chứa lượng đường cao thì sẽ gây tăng năng lượng đưa vào, dễ gây thừa năng lượng dẫn đến thừa cân, béo phì và các bệnh có liên quan do thừa cân béo phì gây ra như: tim mạch, tiểu đường và một số loại ung thư.

Còn các loại chất phụ gia, tạo hương vị tổng hợp, không phải loại tự nhiên, thì dù được phép sử dụng trong chế biến thực phẩm nhưng nếu dùng thường xuyên và kéo dài cũng không có lợi cho sức khỏe.

Vậy tiêu chuẩn nào làm nên một chai nước ép trái cây tốt cho sức khoẻ, thưa bà?

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm: Tiêu chuẩn về một chai nước ép trái cây tốt thì như tôi đã nói ở trên, bao gồm các tiêu chí:

Trước hết là nguồn nguyên liệu phải sạch, loại trái cây nhiều vitamin, khoáng chất, và các chất chống oxy hoá...

Sau nữa, công nghệ chế biến hiện đại phù hợp, gia nhiệt nhanh thì mới đảm bảo bảo toàn được các dưỡng chất.

Tiêu chí thứ 3, ít người để ý là chai nước ép đó được làm ngọt bằng loại đường từ chính trái cây nguyên liệu, hoặc từ tự nhiên; không sử dụng hoặc hạn chế sử dụng đường tinh luyện.

Bà nói đến tác hại của đường tinh luyện được thêm vào nước ép trái cây, nhưng theo như tôi hiểu, bản thân trái cây cũng đã chứa đường rồi. Đường này có khác đường tinh luyện và có gây hại cho sức khoẻ không?

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm: Trong nước ép trái cây, nồng độ đường tự nhiên không cao. Thêm vào đó, trái cây còn có chất xơ và các dưỡng chất khác giúp đường hấp thu chậm, không làm tăng nhanh đường trong máu, không có hại cho sức khoẻ.

Trong khi đó, đường tinh luyện thường được cho vào với nồng độ cao hơn tự nhiên, lại hấp thu nhanh dễ gây tăng đường máu, thừa cân, béo phì. Chính vì thế mà khi chọn nước trái cây, nếu chọn được loại hạn chế bổ sung hoặc không bổ sung đường tinh luyện thì tốt hơn.

Vậy nếu “kiêng dè” đường tinh luyện được cho thêm vào nước trái cây gây hại, bà khuyên người tiêu dùng nên lựa chọn sản phẩm nước ép trái cây đóng chai theo những tiêu chí nào?

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm: Với cuộc sống năng động bận rộn, nhiều khi không có nhiều thời gian ăn trái cây tươi, nếu chọn nước ép trái cây đóng chai thì chọn loại sản xuất từ những nhà sản xuất có uy tín với các sản phẩm hoàn toàn từ thiên nhiên. Nên chọn loại nước ép từ các trái cây giàu dưỡng chất, loại quả sạch, chế biến công nghệ hiện đại, không dùng hoá chất bảo quản, không phụ gia, phẩm mầu, hương vị nhân tạo. Về độ ngọt, nên cân nhắc về lượng đường được bổ sung trong thành phần. Nếu có thể, nên chọn loại không bổ sung đường tinh luyện, mà có vị ngọt tự nhiên.

Trên thị trường hiện nay có một số sản phẩm nước ép được bổ sung vị ngọt từ quả chà là cũng rất hay, đó là vị ngọt tự nhiên, không quá ngọt và cũng tốt cho sức khoẻ.

Nước ép trái cây nên sử dụng với liều lượng như thế nào là vừa phải và tốt cho sức khoẻ? Với những người có tình trạng sức khoẻ đặc biệt như người bị bệnh tiểu đường, thừa cân, béo phì phải rất thận trọng trong việc lựa chọn sản phẩm ăn uống thì có thể sử dụng nước ép trái cây không? Nên lựa chọn những loại nước ép như thế nào?

PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm: Nên dùng theo khuyến cáo 1-2 lần/ngày. Người vận động, tập luyện nhiều có thể dùng 3 lần/ngày; cũng không nên dùng thoải mái.

Người bệnh tiểu đường không nên dùng thoải mái, cũng chỉ nên dùng 1-2 lần/ngày.

Khi dùng thì người dùng phải ước tính trong tổng số chất bột đường được dùng trong/ngày bao gồm cả lượng đường tự nhiên có trong nước ép quả chín này.

Nước ép trái cây Cam tự nhiên, Táo tự nhiên, Táo-Đào tự nhiên, Táo-Gấc tự nhiên không bổ sung đường, có vị ngọt tự nhiên hoàn toàn từ trái cây.