Măng le vốn là món ăn dân dã gắn liền với bữa cơm nghèo nay trở thành đặc sản được nhiều người biết tới. Với vị ngọt thanh, bùi béo và giàu chất xơ, vitamin, măng le không chỉ ngon miệng mà còn tốt cho sức khỏe nếu biết sử dụng đúng cách.
Măng le vốn thứ quà dân dã một thời gắn với bữa cơm nghèo khó của người dân Tây Nguyên, nay đã trở thành đặc sản được nhiều người săn tìm. Không chỉ thơm ngon, măng le còn chứa nhiều dưỡng chất tự nhiên, được ví như “lộc rừng” mà thiên nhiên ưu ái ban tặng cho vùng đất đại ngàn.
Tre le là một loại tre đặc biệt, thân nhỏ, không gai, mọc thành từng bụi dọc theo sông suối hoặc trên các sườn đồi. Cứ vào mùa mưa từ tháng 6 đến tháng 11 hằng năm, sau những cơn mưa đầu mùa, những mầm măng le trắng ngần bắt đầu nhú lên từ lòng đất. Đây cũng là thời điểm người dân địa phương rủ nhau vào rừng tìm và thu hoạch măng.
Việc đào măng không hề dễ dàng. Người hái phải luồn sâu vào những bụi le rậm rạp, dùng dao gỡ lớp đất quanh gốc rồi khéo léo bẻ măng để không làm hỏng mầm non. Măng ngon nhất là loại còn nằm sâu dưới lớp lá khô hoặc ẩn mình trong khe đá.
Măng le được xem là loại măng ngon bậc nhất trong các loại măng rừng nhờ ruột đặc, vị ngọt thanh, bùi béo, không đắng cũng không chát. Người dân thường mang măng tươi về luộc, xào hoặc kho để ăn cùng cơm. Đơn giản nhất là luộc măng chấm nước mắm ớt, hoặc xào với đậu phộng và gia vị.
Ngoài ra, măng le còn có thể chế biến thành nhiều món hấp dẫn như gỏi măng, măng le kho mắm ruốc, măng hầm giò heo, xào gan hay luộc cuốn bánh tráng chấm mắm ruốc. Chính sự đa dạng trong cách chế biến khiến măng le ngày càng được ưa chuộng trong cả các nhà hàng đặc sản.
Măng le tươi không để được lâu nên phần lớn sau khi thu hoạch, người dân sẽ thái lát, phơi hoặc sấy khô để bảo quản và bán quanh năm. Trung bình khoảng 5 kg măng tươi mới cho ra 1 kg măng khô. Giá măng le tươi hiện vào khoảng 70.000 đồng/kg, còn măng khô dao động từ 250.000 – 300.000 đồng/kg. So với các loại măng khác, giá măng le cao gấp đôi nhưng vẫn luôn đắt hàng vì chất lượng đặc biệt.
Chị Hoa (34 tuổi, Gia Lai) chia sẻ: “Măng le vào mùa từ tháng 8 đến tháng 10. Trước kia nó nhiều lắm, ai cũng có thể vào rừng hái về nấu ăn. Nhưng giờ măng trở thành đặc sản, ai cũng tìm mua nên khan hiếm hơn. Nhờ vậy mà bà con cũng có thêm thu nhập, cuộc sống khấm khá hơn".
Măng le không chỉ là món đặc sản mang đậm hương vị núi rừng Tây Nguyên mà còn là thực phẩm tốt cho sức khỏe nếu được chế biến đúng cách. Loại măng này giàu chất xơ, ít calo và chứa nhiều khoáng chất có lợi cho cơ thể. Nhờ vậy, măng le hỗ trợ kiểm soát cân nặng, giảm cholesterol xấu, tốt cho hệ tim mạch và tiêu hóa.
Dưới đây là những tác dụng của măng với sức khoẻ
Giảm cân
Măng là loại thực phẩm rất phù hợp cho người có nhu cầu giảm cân. Chúng giàu chất xơ, giúp tạo cảm giác no lâu, chứa ít đường và calo. Tỷ lệ carbohydrate (carbs) thấp cũng giúp măng trở thành lựa chọn lý tưởng trong thực đơn giảm cân.
Kiểm soát cholesterol, tốt cho tim mạch
Măng chứa nhiều dưỡng chất thiết yếu và khoáng chất như selen, kali, tốt cho sức khỏe tim mạch. Đồng thời, lượng chất béo và calo thấp, kết hợp với chất xơ dồi dào, giúp giảm cholesterol xấu, thanh lọc động mạch và giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Tăng cường hệ miễn dịch – chống ung thư
Măng giàu các vitamin A, C, E, B giúp tăng cường miễn dịch. Ngoài ra, măng còn chứa chất chống oxy hóa giúp loại bỏ gốc tự do, cùng phytosterol tự nhiên có khả năng ức chế sự phát triển và đột biến của tế bào ung thư.
Chống viêm, kháng khuẩn
Măng có đặc tính chống viêm, giúp giảm đau, làm dịu vết loét và hỗ trợ hồi phục. Măng cũng có khả năng kháng khuẩn, kháng virus, hỗ trợ điều trị các bệnh nhiễm khuẩn thông thường.
Chữa các vấn đề hô hấp – dạ dày
Nhờ khả năng chống viêm, măng hỗ trợ điều trị các bệnh về đường hô hấp như khó thở, viêm phế quản, hen suyễn. Khi kết hợp với mật ong, măng luộc còn giúp long đờm hiệu quả. Với hệ tiêu hóa, lượng chất xơ cao giúp làm mềm phân, hỗ trợ điều trị táo bón và tốt cho đường ruột.
Tác hại của măng
Măng tươi có hàm lượng cyanide rất cao, khoảng 230mg/kg măng củ. Khi người ăn phải măng chứa nhiều cyanide, dưới tác động của các enzym đường tiêu hóa, cyanide lập tức biến thành acid cyanhydric (HCN), là chất cực độc với cơ thể và gây ngộ độc.
Các triệu chứng ngộ độc thường xảy ra sau khi ăn món măng trong vòng 30 phút với các biểu hiện như: chóng mặt, đau đầu, buồn nôn, nôn… Trường hợp ngộ độc nặng, người bị ngộ độc có thể bị co giật, cứng hàm, duỗi cứng, suy hô hấp, tím tái, hôn mê.
Bên cạnh đó, nguy cơ gây mất an toàn thực phẩm càng đáng lo khi nhiều người kinh doanh sử dụng các chất để tẩy trắng măng với mục đích để bảo quản măng tươi lâu.
Khi ăn măng, đặc biệt là măng tươi, bạn cần sơ chế đúng cách để đảm bảo an toàn. Trước hết, nên luộc măng ít nhất 2 lần và xả sạch nước để loại bỏ phần lớn độc tố cyanide. Tốt nhất, nên ngâm măng qua đêm với nước sạch để tăng hiệu quả khử độc. Không nên ăn măng sống hoặc luộc sơ vì cyanide trong măng có thể gây ngộ độc chỉ sau 30 phút. Khi mua, hãy chọn măng có màu vàng nhạt, mùi thơm tự nhiên, tránh măng trắng bệch hoặc có mùi hắc vì có thể đã bị tẩy trắng bằng hóa chất.
Ngoài ra, bạn cũng không nên ăn quá nhiều măng trong một bữa, bởi dù đã xử lý kỹ, ăn quá nhiều có thể gây đầy bụng hoặc khó tiêu. Tốt nhất nên ăn măng khi bụng no, không ăn lúc đói để tránh hấp thụ độc tố nhanh hơn.
