Các khoáng chất cần thiết để duy trì cấu trúc và chức năng của cơ thể chúng ta, trong đó Kali và Magie là hai khoáng chất có vai trò quan trọng trong nhiều quá trình chuyển hóa khác nhau, trong chức năng của hệ thần kinh, cơ và đối với sức khỏe tim mạch.
Như chúng ta đã biết tỷ lệ tử vong do đột quỵ chiếm 10% tử vong chung, và cứ mỗi phút thì có một ca tử vong do nhồi máu cơ tim. Bảo vệ tim mạch là hết sức quan trọng và bằng chứng cho thấy bổ sung hàng ngày Kali giúp giảm 40% nguy cơ đột quỵ, Magie giúp giảm 50% nguy cơ nhồi máu cơ tim.
Vai trò của Kali
Kali có thể làm tăng dòng chảy trong mạch máu do tác dụng giãn các mạch máu và giãn ra của các cơ trơn. Một số nghiên cứu cho thấy chế độ ăn có nhiều Kali hơn có thể làm huyết áp giảm. Kali và Natri cùng nhau tạo ra bơm Kali-Natri giúp tạo ra sự co của các cơ, kể cả cơ tim. Thiếu Kali một số tế bào cơ tim trở nên tăng hoặc khử cực, sự dẫn truyền giảm dẫn tới rối loạn nhịp tim. Ngoài ra Kali còn duy trì kiềm toan và sức khỏe của xương.
Vai trò của Magie
Magie là yếu tố nhiều thứ hai trong tế bào của cơ thể người và đứng thứ tư trong trao đổi các ion ở cơ thể của chúng ta. Nó tham gia vào điều hòa các chức năng của tế bào với hàng trăm các phản ứng hóa học trong cơ thể của chúng ta. Một số chức năng chính của Magie bao gồm: Magie tham gia vào hoạt động của nhiều enzyme và hormon quan trọng, Magie tạo nguồn năng lượng cho cơ thể, giúp điều hòa, cân bằng điện giải, giúp duy trì sức khỏe tim mạch, ổn định màng tế bào, ngăn ngừa trình trạng dễ kích thích, tăng tự động tính gây ra loạn nhịp nhĩ và thất.
Mối liên quan giữa Kali và Magie trong cơ thể
Kali và Magie có tác dụng chống rối loạn nhịp tim. Khoảng 50% bệnh nhân thiếu hụt Kali đi kèm theo có thiếu hụt Magie. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi bổ sung đồng thời Kali, Magie sẽ giúp giảm nguy cơ đột quy, giảm huyết áp, chống rối loạn nhịp tim, tăng mật độ xương, giảm nguy cơ nhiều bệnh lý tim mạch.
Những dấu hiệu cảnh báo thiếu hụt Kali và Magie
Thiếu hụt Kali
Hạ Kali máu có thể gây ra hàng loạt các triệu chứng khác nhau, nó thay đổi phụ thuộc mức độ thiếu Kali. Các triệu chứng có thể gặp như: Mệt mỏi, chướng bụng, chuột rút, dị cảm, yếu cơ, giật cơ, thậm chí có thể gây liệt cơ. Bệnh nhân thiếu hụt Kali cũng có thể có triệu chứng choáng váng, ngất.
Thiếu hụt Magie
Một số triệu chứng có thể gặp như đau cơ, chuột rút, run vẫy, rung cơ hay bị giật cơ, bị máy ở mặt, rung giật nhãn cầu ở mắt. Một số trường hợp bệnh nhân có thể thấy mệt mỏi không rõ nguyên nhân, chóng mặt, khó ngủ hoặc khi ngủ dậy khó khăn, suy nhược, thờ ơ, mê sảng, đau đầu, rối loạn tập trung, trầm cảm, đau bụng, tiêu chảy, rối loạn nhịp tim, hen suyễn...
Một số nguyên nhân dẫn đến thiếu hụt Kali
- Một số nguyên nhân gây thiếu hụt Kali là do thiếu Magie
- Liều cao thuốc chống viêm corticoid, lợi tiểu, thuốc tẩy, do cam thảo, insulin, bệnh suy tim, cường aldosteron,...
- Dùng kháng sinh như: aminoglycozid, amphotericin B và các carbenicilin,...
- Bệnh thận: Một số bệnh thận như suy thận có thể gây giữ Kali trong cơ thể hoặc mất kali do lọc thận, lọc máu...
- Rối loạn tiêu hóa: Những bệnh nhân bị ỉa chảy kéo dài hoặc ỉa chảy nặng có thể làm mất Kali máu.
- Ra mồ hôi quá nhiều: Một số tình trạng có thể làm cơ thể bạn bị ra mồ hôi quá nhiều sau tập luyện thể thao, làm việc dưới trời nắng nóng kéo dài…
Một số nguyên nhân dẫn đến thiếu hụt Magie
- Thiếu Kali thường đi kèm với thiếu Magie.
- Có thể do tiêu chảy kéo dài.
- Đang sử dụng thuốc lợi tiểu, thuốc kháng sinh, thuốc điều tri hen, thuốc tránh thai,…
- Người nghiện rượu, hoặc người già, phụ nữ đang cho con bú có nguy cơ cao.
Chúng ta có thể bổ sung kali và magie như thế nào?
Bạn có thể bổ sung Kali và Magie qua đường thức ăn. Một số trường hợp bạn sẽ phải bổ sung Kali và Magie qua thuốc hoặc thực phẩm chức năng.
1. Những thức ăn chứa nhiều Kali và Magie:
Chuối, khoai tây, đỗ và quả bơ đều là thức ăn chứa hàm lượng cao cả Kali và Magie, các thức ăn khác chứa nhiều Kali là nước cam, cà chua, dưa ruột vàng, thịt gà, cá hồi, cá tuyết. Những thức ăn có nhiều Magie bao gồm cải bó xôi, đậu nành, lạt, gạo lức, sữa tươi, sữa chua, cá bơn, lúa mì còn vỏ.
Cần lưu ý thêm rằng, lượng Kali đưa vào cơ thể qua đường ăn uống hầu như được hấp thu hoàn toàn. Trong khi đó, ở người lớn khỏe mạnh chỉ hấp thu được 30 đến 50% Magie trong khẩu phần ăn. Bên cạnh đó, chế biến thức ăn làm mất 70% lượng Magie. Vì vậy, nếu chế độ ăn hàng ngày không thể đáp ứng đầy đủ Kali, Magie thì cần bổ sung theo dạng đường uống.
2. Bổ sung Kali và Magie qua thuốc hoặc thực phẩm chức năng
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều sản phẩm bổ sung Kali, Magie. Dưới đây là một số lưu ý giúp bạn lựa chọn sản phẩm phù hợp với mình:
Bổ sung đồng thời cả Kali và Magie sẽ đem lại tác dụng tương hỗ cho nhau vì có tới 61% trường hợp hạ Kali máu kèm theo thiếu Magie đồng thời. Nói cách khác, chế phẩm chứa đồng thời Kali và Magie giúp việc hấp thu hai khoáng chất này tốt hơn.
Chế phẩm kết hợp Kali và Magie trong cùng một viên giúp dễ dàng ghi nhớ lịch uống thuốc hơn.
Chế phẩm dưới dạng muối hữu cơ (như aspartate, gluconate…) giúp dễ hấp thu và vận chuyển chính xác Kali, Magie tới nội bào hơn. Dạng muối vô cơ (như sulfat, carbonate…) khó hấp thu và thường có mùi vị khó chịu.
BS. CKII. Lê Thị Nhàn
Trưởng khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Quân dân Y Miền Đông
