Trong bối cảnh thị trường lao động Việt Nam đang thay đổi nhanh chóng, có một số ngành học được dự báo sẽ luôn “khát nhân lực” trong nhiều năm tới. Đây là những lĩnh vực không chỉ dễ xin việc sau khi ra trường mà còn mở ra cơ hội thu nhập hấp dẫn, đúng nghĩa “hái ra tiền” cho những ai biết nắm bắt.
Ngành Luật Kinh tế
Luật Kinh tế là lĩnh vực giao thoa giữa pháp luật và kinh tế, tập trung nghiên cứu hệ thống các quy phạm pháp luật do Nhà nước ban hành nhằm điều chỉnh những quan hệ kinh tế phát sinh trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và quản lý. Đây là ngành học giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, đồng thời bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp, nhà đầu tư và người tiêu dùng.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, tầm quan trọng của ngành Luật Kinh tế càng được khẳng định. Các vấn đề liên quan đến thương mại quốc tế, đầu tư nước ngoài hay sở hữu trí tuệ đều đòi hỏi có sự tham gia của đội ngũ chuyên gia pháp lý am hiểu để đảm bảo lợi ích chính đáng cho các bên liên quan.
Đặc biệt, cùng với làn sóng khởi nghiệp mạnh mẽ tại Việt Nam, nhu cầu về nhân lực pháp chế trong các doanh nghiệp Start-up ngày càng trở nên cấp thiết. Một ý tưởng sáng tạo có thể mở ra cơ hội kinh doanh tiềm năng, nhưng nếu thiếu sự chuẩn bị chặt chẽ về pháp lý, doanh nghiệp sẽ dễ gặp trở ngại trong việc xin cấp phép, đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, xây dựng chính sách đầu tư hay xử lý tranh chấp thương mại.
Sinh viên theo học ngành Luật Kinh tế sẽ được trang bị kiến thức nền tảng về khoa học pháp lý, kết hợp với kiến thức chuyên sâu trong lĩnh vực kinh tế, thương mại và quản lý. Các học phần tiêu biểu có thể kể đến như: Luật dân sự, Luật thương mại, Luật doanh nghiệp, Luật đầu tư, Luật lao động, Luật tài chính – ngân hàng, Luật thuế, Luật bảo hiểm, Luật sở hữu trí tuệ và Luật thương mại quốc tế.
Về cơ hội nghề nghiệp, thu nhập của cử nhân Luật Kinh tế phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm và vị trí công việc. Người mới ra trường thường có mức lương từ 6–10 triệu đồng/tháng, trong khi những người có kinh nghiệm và đảm nhận vị trí quan trọng tại doanh nghiệp hay tổ chức có thể đạt thu nhập 30–40 triệu đồng/tháng kèm phần trăm doanh thu. Đặc biệt, với những luật sư, chuyên gia pháp lý dày dạn kinh nghiệm và có công ty luật riêng, thu nhập có thể cao hơn rất nhiều lần.
Ngành Kỹ thuật dữ liệu
Kỹ thuật dữ liệu là ngành học chuyên về nghiên cứu và phát triển các hệ thống, công cụ và quy trình nhằm thu thập, lưu trữ, xử lý và phân phối dữ liệu. Nếu coi dữ liệu như một dòng nước, thì kỹ sư dữ liệu chính là “người xây đường ống”, đảm bảo dòng chảy ấy được dẫn dắt đúng hướng, được làm sạch và đến được nơi cần thiết. So với khoa học dữ liệu (Data Science), kỹ thuật dữ liệu (Data Engineering) tập trung nhiều hơn vào hạ tầng và giải pháp kỹ thuật, nhằm đảm bảo dữ liệu luôn sẵn sàng, chính xác và an toàn cho việc phân tích.
Trong bối cảnh dữ liệu ngày càng trở thành “tài sản chiến lược” của doanh nghiệp và quốc gia, nhu cầu nhân lực trong ngành Kỹ thuật dữ liệu đang tăng trưởng mạnh mẽ và dự báo sẽ còn bùng nổ trong nhiều năm tới. Hầu hết các lĩnh vực như tài chính – ngân hàng, thương mại điện tử, y tế, viễn thông, logistics hay giáo dục đều cần đến đội ngũ kỹ sư dữ liệu để xây dựng và vận hành hạ tầng thông tin. Đặc biệt, sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) càng khiến vai trò của kỹ sư dữ liệu trở nên không thể thiếu, bởi nếu thiếu nền tảng kỹ thuật vững chắc, các dự án AI khó có thể vận hành thành công.
Tại Việt Nam, nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành này hiện vẫn còn hạn chế, trong khi nhu cầu tuyển dụng ngày càng lớn, đặc biệt tại các công ty công nghệ, tập đoàn đa quốc gia và các startup. Chính sự khan hiếm này khiến Data Engineer trở thành một trong những nghề có triển vọng và thu nhập hấp dẫn hàng đầu hiện nay.
Về mức lương, Data Engineer được đánh giá là một trong những vị trí có thu nhập cao trong ngành công nghệ thông tin. Tại Việt Nam, mức lương trung bình thường dao động từ 20 – 30 triệu đồng/tháng, tùy thuộc vào kỹ năng và kinh nghiệm. Với những kỹ sư dữ liệu dày dạn kinh nghiệm hoặc làm việc tại các tập đoàn công nghệ lớn, thu nhập có thể đạt từ 40 – 70 triệu đồng/tháng, thậm chí cao hơn.
Ngành Công nghệ sinh học
Công nghệ sinh học (Biotechnology) là một ngành thuộc lĩnh vực công nghệ cao, kết hợp kiến thức khoa học về sự sống với các quy trình nghiên cứu và thiết bị kỹ thuật hiện đại. Ngành này tập trung khai thác và ứng dụng hoạt động sống của vi sinh vật, tế bào thực vật và động vật để tạo ra các sản phẩm, quy trình cũng như dịch vụ phục vụ trực tiếp cho đời sống con người.
Hiện nay, trên cả nước có hơn 500 trung tâm, công ty, doanh nghiệp và đơn vị nghiên cứu, sản xuất liên quan đến Sinh học và Công nghệ sinh học. Mỗi năm, nhiều đơn vị mới tiếp tục được thành lập hoặc mở rộng quy mô hoạt động, mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn cho những bạn trẻ yêu thích nghiên cứu, sáng tạo và mong muốn đóng góp cho các lĩnh vực mũi nhọn của đất nước. Ngành học này được đánh giá có triển vọng phát triển bền vững, thu nhập ở các vị trí chuyên gia giàu kinh nghiệm thậm chí có thể đạt tới hàng tỷ đồng mỗi năm.
Đối với sinh viên mới tốt nghiệp, mức lương trung bình của ngành Công nghệ sinh học khoảng 10 triệu đồng/tháng. Riêng kỹ sư công nghệ sinh học thường nhận mức thu nhập từ 12 – 30 triệu đồng/tháng, tùy thuộc vào kinh nghiệm và trình độ. Ngoài ra, họ còn được hưởng phúc lợi và phụ cấp theo quy định của doanh nghiệp. Nếu có khả năng ngoại ngữ tốt và làm việc tại các công ty, tập đoàn nước ngoài, mức lương có thể vượt 50 triệu đồng/tháng.
Tại Việt Nam, nhiều trường đại học uy tín đang đào tạo ngành Công nghệ sinh học, tiêu biểu như: Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Bách khoa TP. HCM, Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia TP. HCM, Trường Đại học Lâm nghiệp, Trường Đại học Mở Hà Nội… Trong kỳ tuyển sinh năm 2024, điểm chuẩn ngành này dao động trong khoảng 17 – 22 điểm, tạo điều kiện cho đông đảo thí sinh có cơ hội theo học.
Quản lý chuỗi cung ứng và logistics
Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ, logistics và quản lý chuỗi cung ứng ngày càng khẳng định vai trò là “mạch máu” của nền kinh tế. Hoạt động sản xuất, lưu thông và phân phối hàng hóa sẽ không thể diễn ra trơn tru nếu thiếu đi đội ngũ nhân lực có chuyên môn trong lĩnh vực này.
Theo Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam, đến năm 2025, ngành logistics và quản lý chuỗi cung ứng sẽ cần bổ sung khoảng 300.000 lao động chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu phát triển. Điều này đồng nghĩa với việc cơ hội việc làm dành cho sinh viên ngành này là vô cùng rộng mở.
Hiện nay, tại Việt Nam đã có khoảng 50 trường đại học triển khai đào tạo chuyên ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng. Sức hút của ngành được thể hiện rõ qua mức điểm chuẩn đầu vào ở các trường top đầu. Ví dụ, Đại học Kinh tế Quốc dân lấy tới 27,4 điểm theo phương thức xét tuyển dựa trên điểm thi tốt nghiệp THPT; chương trình tiên tiến của Đại học Bách khoa Hà Nội có điểm chuẩn 25,69; trong khi Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM cũng ghi nhận điểm chuẩn 25,75. Điều này cho thấy mức độ cạnh tranh cũng như sức hấp dẫn lớn của ngành học trong mắt thí sinh.
Về cơ hội nghề nghiệp, ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng được đánh giá là có lộ trình phát triển rõ ràng và thu nhập hấp dẫn. Sinh viên mới tốt nghiệp thường nhận mức lương khởi điểm từ 8–12 triệu đồng/tháng. Sau 2–3 năm tích lũy kinh nghiệm, mức thu nhập có thể tăng lên 15–20 triệu đồng/tháng.
Ở cấp bậc quản lý trung như trưởng nhóm, trưởng bộ phận, lương dao động từ 25–35 triệu đồng/tháng. Đặc biệt, những vị trí cao cấp như giám đốc chuỗi cung ứng tại các tập đoàn đa quốc gia hoặc doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có thể hưởng mức lương từ 50 triệu đến 70–100 triệu đồng/tháng, kèm nhiều chế độ đãi ngộ hấp dẫn.
Ngành Phân tích dữ liệu kinh doanh
Trong kỷ nguyên số, dữ liệu đã trở thành “tài sản vàng” của mọi tổ chức. Doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào cảm tính hay kinh nghiệm cá nhân để ra quyết định, mà cần đến những phân tích định lượng chính xác, có cơ sở dữ liệu rõ ràng. Chính vì vậy, ngành Phân tích dữ liệu kinh doanh (Business Data Analytics) ra đời, kết hợp kiến thức kinh doanh với kỹ năng phân tích dữ liệu, giúp đưa ra quyết định chiến lược, dự báo xu hướng thị trường và tối ưu hóa hoạt động doanh nghiệp. Đây là lĩnh vực hội tụ ba trụ cột quan trọng: công nghệ thông tin, thống kê và quản trị kinh doanh.
Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, phân tích dữ liệu đã trở thành công cụ không thể thiếu đối với các doanh nghiệp. Nhờ vào dữ liệu, họ có thể dự đoán xu hướng tiêu dùng, cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng, quản lý rủi ro hiệu quả và tối ưu chi phí vận hành.
Các tập đoàn lớn, ngân hàng, công ty tài chính, thương mại điện tử, bảo hiểm, y tế, viễn thông… đều đang trong quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ và “khát” nguồn nhân lực biết khai thác dữ liệu để đưa ra chiến lược hành động. Ngay cả trong các startup, vị trí chuyên viên phân tích dữ liệu còn được ví như “bộ não chiến lược”, hỗ trợ nhà sáng lập nhìn thấy cơ hội và rủi ro trước khi ra quyết định quan trọng.
Về thu nhập, Phân tích dữ liệu kinh doanh nằm trong nhóm ngành có mức lương cao hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ tại Việt Nam. Một chuyên viên mới ra trường có thể nhận từ 10 – 20 triệu đồng/tháng. Sau 3 – 5 năm kinh nghiệm, mức lương có thể tăng lên 30 – 50 triệu đồng/tháng. Đặc biệt, với các vị trí cấp cao như Trưởng phòng Phân tích dữ liệu, thu nhập có thể đạt 80 – 100 triệu đồng/tháng, kèm theo nhiều chế độ đãi ngộ hấp dẫn từ doanh nghiệp.
Có thể nói, sự bùng nổ của dữ liệu và xu hướng chuyển đổi số đã mở ra một tương lai rộng lớn cho ngành Phân tích dữ liệu kinh doanh. Đây không chỉ là ngành học mang lại cơ hội việc làm hấp dẫn với thu nhập cao, mà còn là “chìa khóa chiến lược” giúp doanh nghiệp phát triển bền vững trong thời đại 4.0.
