Cúng giao thừa (lễ trừ tịch) có ý nghĩa bỏ đi những cái xấu, xui xẻo của năm cũ để chào đón mọi sự tốt đẹp hanh thông trong năm mới. Tuy nhiên giao thừa cúng những gì, khấn như thế nào không phải ai cũng biết rõ.
Khác với mâm cỗ cúng các ngày lễ, giỗ trong năm, mâm lễ cúng giao thừa sẽ có phần tối giản hơn. Từng đồ cúng sẽ có một ý nghĩa nhất định và đem lại sự may mắn, tài lợi cho gia chủ. Song, văn cúng giao thừa phải chuẩn, đúng không nên cúng nôm na, cúng theo cảm tính, sơ sài.
Để đón một năm mới nhiều may mắn, tài lộc, hạnh phúc, bỏ đi những điều chưa tốt của năm cũ bạn có thể tham khảo gợi ý về cách chuẩn bị mâm lễ cúng và văn khấn giao thừa sau đây.
Mâm lễ cúng sang canh gồm 2 mâm là cúng quan thần và gia tiên. Mâm cúng gia tiên sẽ được cúng trong nhà và mâm cúng quan thần sẽ được cúng ngoài trời.
Cúng giao thừa trong nhà
Lễ khấn giao thừa trong nhà là cúng thổ Công và gia tiên, do đó gia chủ nên chuẩn bị các lễ vật và văn khấn như sau:
1. Lễ vật cúng giao thừa trong nhà
- Gà trống tơ luộc ngậm hoa
- Bánh chưng
- Hoa tươi
- Vàng mã
- Trầu cau
- Rượu
- Nước
- Trà
- Nến/đèn
2. Cách bày mâm lễ khấn giao thừa trong nhà
- Gà
Gà cúng đặt trên bàn thờ: Đặt đầu gà quay vào trong phía bát hương với ý nghĩa gà đang hầu. Còn nếu quay đầu ra tức là gà không chịu hầu.
Đặt gà ở một góc của mâm và cho miệng gà ngậm bông hoa hồng đỏ.
Mâm cúng giao thừa trong nhà năm 2020 (Ảnh internet)
- Bánh chưng
Bánh chưng bóc vỏ để nguyên không dùng lạt cắt khúc.
Đặt bánh chưng vào giữa mâm.
- Hoa tươi
Hoa tươi có thể cắm vào lọ hoặc cắt lấy phần bông hoa và bày ra đĩa.
Có thể cúng hoa cúng, hoa mẫu đơn, hoặc hoa ly….
Đặt hoa bên cạnh bánh chưng và gà. Nếu dùng lọ hoa thì đặt lọ hoa phía ngoài mâm lễ.
- Trầu cau
Lấy 1 lá trầu, 1 quả cau xanh, đẹp, không bị rách, trầy xước, già rửa sạch lau khô và bày vào đĩa nhỏ.
Đặt trầu cau bên cạnh bánh chưng. Để lá trầu ở dưới, quả cau ở trên.
- Trà
Bạn nên dùng trà gói nhỏ (loại chuyên dùng để cúng, lễ). Đặt trà bên cạnh đĩa trầu cau.
- Vãng mã
Chuẩn bị tiền vàng mã đã mua sẵn, đặt vào đĩa để cạnh đĩa trầu cau trong mâm.
- Rượu, nước
Chuẩn bị 1 chén rượu, 1 chén nước lọc không rót quá đầy và để rượu nước phía trước mâm.
- Nến/Đèn
Nến/ đèn đặt bên cạnh mâm lễ, đảm bảo cho nến/đèn không bị tắt.
3. Bài cúng giao thừa trong nhà 2020
Nam mô A-di-đà Phật ( đọc 3 lần)
Nam mô Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật
Nam mô Đông Phương Giáo Chủ Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật
Nam mô Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần
Các cụ tổ tiên nội ngoại chư vị tiên linh
Nay phút giao thừa năm cũ Kỷ Hợi với năm Canh Tý.
Chúng con là :...sinh năm: ..., hành canh: ...tuổi, ngụ tại số nhà ..., ấp/khu phố ..., xã/phường..., quận/huyện/thành phố ..., tỉnh/thành phố ...
Phút giao thừa vừa điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, tín chủ chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dâng Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.
Con lại kính mời các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.
Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).
Cúng giao thừa ngoài trời
Mâm khấn giao thừa được cúng ở ngoài do quan niệm xưa cho rằng cựu vương hành bàn giao công việc cho tân vương luôn đem theo quân đi vội vã chưa kịp ăn gì.
Trong những phút giao thừa đó, các gia đình bày mâm cúng giao thừa ra ngoài trời với lòng thành tiễn đưa người nhà trời cai quản mình năm cũ và đón người nhà trời mới xuống làm nhiệm vụ. Các quan của Thiên Đình sẽ thấu, cảm nhận được lòng thành của mỗi gia đình.
Mâm lễ sang canh ngoài trời 2020 (Ảnh internet)
1. Mâm cúng giao thừa ngoài trời gồm những gì?
- 1 Con gà trống tơ luộc ngậm hoa
- Xôi gấc hoặc bánh chưng
- Trầu cau
- 1 đĩa hoa quả
- 1 đĩa bánh kẹo
- Vàng mã
- Rượu, nước
- Nến/đèn
- 3 nén hương
- 1 đĩa muối
- Vàng mã
- 1 lọ hoa cúc
- 1 chiếc mũ có cánh chuồn
2. Cách bày mâm lễ cúng giao thừa ngoài trời
Bước 1: Đặt mâm cúng
- Bạn chọn đặt mâm lễ khấn giao thừa ở vị trí trung tâm ở sân, cửa hiên cổng, sao cho vị trí đó thoáng đãng, rộng rãi nhất.
Bước 2: Vệ sinh sạch nơi đặt mâm lễ
- Bạn quét dọn thật sạch sân cổng, quét trước giao thừa và đảm bảo nơi cúng không bị bẩn, bị mùi khó chịu.
Bước 3: Hướng đặt mâm lễ ngoài trời
- Cúng ngoài trời, bạn đặt mâm cúng ở hướng Bắc hoặc hướng Đông (Nếu không xác định đúng hướng cúng, bạn nên sử dụng la bàn). Hướng bắc sẽ cúng Thượng Đế, hướng Đông cúng vua.
Bước 4: Cố định mâm lễ
- Đặt mâm lễ lên trên một chiếc bàn to, vững chắc. Dưới bàn trải một tấm vải đỏ, không đặt mâm lễ ở dưới đất.
Bước 5: Bày mâm lễ cúng
- Bạn lần lượt đặt gà, bánh chưng, hoa quả, bánh kẹo, vàng mã, trầu cau, gạo muối… vào trong mâm. Đặt lọ hoa và mũ cánh chuồn bên cạnh mâm.
- Đặt thêm rượu, nước, nén vào trước mâm, sau đó đốt 3 nén hương đặt ở mâm.
Mâm lễ cúng giao thừa ngoài trời cần có mũ cánh chuồn (Ảnh internet)
Bước 6: Làm lễ khấn
- Chờ đúng giờ sang canh, bạn bắt đầu đọc bài cúng giao thừa ngoài trời năm 2020.
3. Văn cúng giao thừa ngoài trời năm 2020
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
Kính lạy:
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật
Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị tôn thần
Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Lưu Vương Hành khiển, Ngũ Ôn hành binh chi thần, Nguyễn Tào phán quan.
Con kính lạy ngài đương niên thiên quan Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn hành binh chi thần, Lý Tào phán quan.
Con kính lạy các ngài Ngũ Phương, Ngũ Hổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần.
Nay là phút giao thừa năm Kỷ Hợi với năm Canh Tý
Chúng con là: ..., sinh năm: ..., hành canh: ... tuổi, cư ngụ tại số nhà:..., ấp/khu phố:..., xã/phường ..., quận/huyện/ thành phố ..., tỉnh/thành phố ...
Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng-đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dâng Phật-Thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cái Thái tuế, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân, và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên kháng thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần.
Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư Phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy)
Các lưu ý khi cúng giao thừa Canh Tý 2020
Chuẩn bị mâm lễ và khấn trong đêm giao thừa rất quan trọng, do đó gia chủ cần chú ý những điều sau:
- Mâm cúng giao thừa ngoài trời quay hướng nào?
Bạn nên đặt mâm lễ ở hướng Bắc hoặc hướng Đông. Do hướng Đông là hướng cúng Thiên Tử (vua), còn hướng Bắc là hướng cúng Thượng Đế.
Nên đặt mâm lễ khấn sang canh hướng Đông hoặc hướng Bắc (Ảnh internet)
- Cúng giao thừa trong nhà hay ngoài trời trước?
Theo các chuyên gia thì nên thực hiện lễ khấn giao thừa ngoài trời trước để đón quan hành khiển mới, tiễn quan hành khiển cũ đi.
- Gà cúng giao thừa quay đầu ra hay vào?
+ Với gà cúng trong nhà: Bạn nên đặt gà quay đầu vào phía bát hương (Há miệng, quỳ chân, duỗi 2 cánh). Theo các chuyên gia văn hóa thì đây kiểu gà “đang chầu” còn nếu đầu gà quay ra ngoài thì tức là gà không chịu chầu, không nên để theo cách này.
+ Với gà cúng ngoài trời: Bạn đặt gà hướng đầu ra ngoài.
- Cúng giao thừa lúc mấy giờ?
Thời điểm cúng giao thừa tốt nhất theo các chuyên gia phong thủy thì bạn có thể cúng từ 23h đến 1h sáng. Tuy nhiên, để tốt nhất bạn có thể đợi lúc sang canh, thời điểm 0h của năm mới.
- Cúng giao thừa xong có hóa vàng không?
Sau khi cúng xong, sau 3 tuần hương thì có thể đem vàng mã cúng đi hóa vàng.
- Cúng giao thừa có cần gạo muối?
Với mâm cúng ngoài trời, có thể cúng thêm muối hoặc thêm gạo, sau khi cúng xong đem rắc ra ngoài cổng.
- Khi khấn giao thừa cần kiêng gì?
Bạn nên kiêng đổ vỡ đồ đạc, cãi vã, nóng giận. Khi khấn, cần thành tâm, nói phát ra tiếng và không nói quá to, trang phục phải gọn gàng, chỉnh tề.
- Ai là người làm lễ đọc văn cúng giao thừa?
Đại diện trong gia đình như vợ hoặc chồng có thể cúng, tuy nhiên phụ nữ đang trong kỳ kinh nguyệt không nên cúng.
