Phụ nữ thời hiện đại làm chủ tài chính, tự mình quyết định việc mua bán nhà, không còn là thiểu số. Tuy vậy, với những chị em mới mua nhà lần đầu, 98% gặp rắc rối, thậm chí bị lừa đảo: nhẹ thì mất tiền cọc, nặng thì bị chiếm đoạt tài sản. Làm sao để phòng tránh và mua được nhà an toàn, đúng giá?
Khi bắt đầu tìm kiếm căn nhà vừa ý, người mua sẽ tìm đến các trang báo mạng, báo tờ rao tin bán nhà. Trung bình, người mua nhà sẽ đọc khoảng vài chục tin rao bán, sàng lọc và gọi cho người đăng tin. Phần lớn thông tin rao bán đều “ảo tung chảo”, khiến người mua choáng váng. Từ tin ảo (nhà không bán mà bị đánh cắp hình và đăng tin giả mạo), người bán ảo (không phải chính chủ mà là môi giới) đến địa chỉ ảo (đăng tin 1 nơi, nhà bán 1 nẻo); hình ảo, mô tả ảo (nhà thực tế khác xa một trời một vực). Tuy nhiên, nếu cẩn thận, người mua vẫn có thể phát hiện được.
Giấy tờ ảo (sổ hồng giả, một sổ bán cho nhiều người) là một vấn đề không đơn giản vì người mua khó thể kiểm chứng bằng mắt thường, mà cũng không biết được người bán đã đồng thời bán cho ai khác. Nhưng nếu lỡ bị vướng vào giao dịch ảo này, người mua hoặc là chấp nhận bỏ cọc, hoặc sẽ vướng vào kiện tụng, tranh chấp phức tạp – trong trường hợp đã chuyển phần lớn tiền nhà cho bên bán.
Cuối cùng, giao dịch ảo (không hề có nhà để bán mà là rắp tâm lừa đảo) là một dạng lừa đảo chuyên nghiệp mà người mua nhà lần đầu tiên, nếu chẳng may vướng vào, thì khó có thể phát hiện. Đây là dạng lừa đảo tinh vi và phức tạp, được phối hợp diễn kịch rất bài bản, khéo léo đưa người mua vào bẫy, nhẹ thì mất tiền cọc, nặng thì mất tiền tỉ.
Thông tin mua bán nhà chủ yếu được đăng trên mạng với nhiều cách thức khác nhau, khiến người mua như lạc vào “ma trận”, mất nhiều thời gian, công sức; nếu không cẩn thận hoặc chưa có nhiều kinh nghiệm thì nguy cơ mất mát tiền bạc cao. Trên thực tế thị trường nhà đất hiện nay, bên cạnh số ít những môi giới "có tâm" thì phần lớn đều dùng những "chiêu trò" khác nhau để ép giá người bán, nâng giá người mua, lừa tiền cọc, lừa tiền khi thanh toán...
Để tránh không bị “sập bẫy” lừa đảo, người mua cần phải tìm hiểu thật kỹ căn nhà muốn mua: nhà chính chủ, nhà không tranh chấp, không vướng quy hoạch, sổ hồng thật, diện tích đất, giấy tờ pháp lý, đóng thuế đất chưa, hoàn công chưa… Cách an toàn nhất là nên chọn căn nhà đã được thẩm định đầy đủ các hạng mục pháp lý. Cần bảo đảm căn nhà mình muốn mua phải là “nhà sạch” thì mới xuống tiền cọc.
Ông Marc Townsend, Tổng giám đốc CBRE khu vực châu Á cho rằng: “Sự thiếu minh bạch của thị trường BĐS Việt Nam khiến khách hàng thật trở thành nạn nhân. Tại thị trường phát triển như Mỹ, hiện tượng này không còn tồn tại, nhờ vào sự đóng góp của công nghệ số. Ứng dụng công nghệ vào BĐS đã giúp cho thông tin đáng tin cậy hơn nhiều và nhờ vậy, giao dịch mua bán trở nên an toàn hơn”.
Bất động sản công nghệ: nhanh hơn, dễ dàng hơn
Hiện nay, tại Việt Nam, có không ít các công ty BĐS đưa ứng dụng công nghệ vào hoạt động. Công nghệ 4.0 kết hợp với trí tuệ nhân tạo giúp quản lý lượng dữ liệu rất lớn (big data): thu thập, phân loại và phân tích chính xác. Khi cài ứng dụng (app) vào điện thoại, khách dễ dàng đăng tin bán nhà chỉ trong vài phút và được cập nhật liên tục các thông tin trực tiếp từ khách xem nhà. Những thông tin cụ thể, giá trị và hữu ích này giúp khách hàng tham khảo cặn kẽ trước khi quyết định mua bán nhà đất, một tài sản lớn.
Công nghệ có xác minh được người thật – việc thật?
Tuy nhiên, trí thông minh nhân tạo không thể nhận dạng hoặc xác minh những thông tin thật về nhà chính chủ và giấy tờ pháp lý. Theo Ông Anh Tú – Công ty Giám Định NSC – Quận 1, TpHCM, người đã mất hơn 6 tháng để tìm mua nhà: “Khi đã quá mệt mỏi với mớ thông tin rao bán nhà ảo, vợ chồng tôi tìm đến các công ty BĐS tự xưng là công nghệ, nhưng vẫn không khá hơn là mấy. Bởi, khi thông tin đầu vào vẫn là ảo, thì công nghệ chẳng qua chỉ là một chiêu trò quảng cáo mà thôi”.
Đa số người dân chỉ có cơ hội mua bán nhà một vài lần trong đời, nên hiểu biết về pháp lý và kinh nghiệm mua bán khá hạn chế. Theo thống kê của công ty BĐS Propzy, có 98% người mua nhà lần đầu gặp rắc rối; 20% người mua nhà bị mất tiền cọc; 30% mua hớ giá; 35% mua phải nhà đang bị tranh chấp hoặc vướng quy hoạch.
Công nghệ chỉ hiệu quả khi kết hợp với hệ thống giao dịch trực tiếp
Với những rủi ro trên, ứng dụng công nghệ không thể nào phát hiện và gạn lọc được. Nền tảng công nghệ cũng chỉ là cỗ máy, dù thông minh đến mấy cũng không qua nổi con người. Ông John Le, CEO của Propzy, một trong những công ty dịch vụ BĐS đi đầu trong ứng dụng công nghệ hiện đại cho biết: “Bất động sản là một tài sản cố định và rất khác biệt, không có căn nhà nào giống căn nhà nào. Vì vậy, để thu thập đầy đủ và xác minh chính xác thông tin của hàng ngàn căn nhà, chúng tôi không chỉ dựa vào công nghệ, cũng không thể chủ quan ngồi tại công ty để tiếp nhận thông tin”.
Theo ông John Le, giá trị căn nhà sẽ được dựa vào các yếu tố: vị trí, hiện trạng nhà, tình trạng thế chấp, quy hoạch; môi trường tiện ích xung quanh, giao thông, tình trạng ngập lụt, an ninh khu vực… Việc xác minh thông tin cần được diễn ra trực tiếp, cùng đầy đủ giấy tờ thì mới chính xác, cụ thể và chi tiết. Tiếp theo, việc thẩm định pháp lý cần được thực hiện đầy đủ và toàn diện ở các ban ngành tại địa phương (Nhà đất quận, Sở Tài nguyên – Môi trường, tòa án, ngân hàng, chi cục thuế) thì mới bảo đảm an toàn.
Hệ thống Trung tâm Giao dịch PROPZY
Để duy trì được một hệ thống trung tâm giao dịch bao phủ trực tiếp và chuyên nghiệp như thế không phải là điều đơn giản. Nhưng, “đây là yếu tố sống còn để giúp cho thị trường bất động sản an toàn hơn, minh bạch hơn” – ông John Le khẳng định. Từng thành công ở các vị trí quản lý cấp cao trong ngành bất động sản, tài chính và công nghệ ở Mỹ, ông John Le tin rằng xu hướng phát triển thị trường BĐS Việt Nam sẽ trở nên minh bạch và hiệu quả hơn.
