Loài cây này không chỉ dễ trồng, dễ chăm sóc mà còn được thị trường ưa chuộng, bán được giá. Nhờ nắm bắt nhu cầu tiêu thụ ngày càng cao, nhiều nông dân đã thành công với mô hình trồng dọc mùng, thu lãi hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
Dọc mùng thực chất là phần bẹ của cây môn ngứa (Colocasia gigantea), thuộc họ Ráy (Araceae). Cây thân thảo lâu năm, chiều cao có thể đạt 1,5 – 2 m. Lá cây to, xanh đậm, có cuống dài, bẹ lá phình rộng, dày, mọng nước, chính là bộ phận thường được dùng làm thực phẩm.
Khi còn tươi, dọc mùng có nhiều tinh thể oxalat canxi gây ngứa, vì vậy trước khi chế biến thường được thái lát, bóp muối, rửa sạch nhiều lần để khử nhựa. Sau khi sơ chế đúng cách, dọc mùng trở nên giòn, ngọt và mát, góp phần cân bằng vị chua, cay trong các món ăn.
Cây dọc mùng có nguồn gốc từ khu vực Đông Nam Á, được trồng nhiều ở Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan… Trong đó, ở Việt Nam, dọc mùng được trồng phổ biến tại các vùng đồng bằng, ven sông, ruộng ẩm hoặc trong vườn nhà. Với khả năng sinh trưởng mạnh, cây dễ chăm sóc, nhanh cho thu hoạch nên từ lâu đã trở thành một loại rau quen thuộc của người dân.
Dọc mùng hiện nay được bán trên thị trường với nhiều mức giá khác nhau tùy theo cách sơ chế. Ở các chợ truyền thống hay siêu thị, dọc mùng tươi thường có giá khoảng 40.000 đồng/kg, còn loại đã được thái sẵn, làm sạch và đóng túi zip tiện lợi có giá nhỉnh hơn, khoảng 80.000 đồng/kg. Đặc biệt, nhiều người khá bất ngờ khi trên các sàn thương mại điện tử hay chợ mạng, dọc mùng khô lại được rao bán với mức giá lên tới 500.000 đồng/kg. Sở dĩ dọc mùng khô có giá cao gấp nhiều lần so với dọc mùng tươi là bởi quá trình phơi, sấy làm hao hụt đáng kể khối lượng, đồng thời sản phẩm khô có thể bảo quản lâu, vận chuyển dễ dàng và mang lại sự tiện lợi cho người tiêu dùng.
Nhận thấy được nhu cầu thị trường và giá trị kinh tế, hiện nay nhiều hộ dân dã mở rộng mô hình trồng dọc mùng để tăng thu nhập. Dọc mùng thích hợp với mùa mưa hơn mùa nắng nên thời điểm xuống giống tốt nhất là vào đầu tháng 4 âm lịch. Khi trồng nên bón lót phân chuồng và vôi để tăng độ màu mỡ và hạn chế sâu bệnh. Trước khi gieo trồng cần cày xới đất kỹ, sau đó đào rãnh sâu khoảng 10 – 15 cm, đặt cây con xuống và lấp đất lại. Khoảng cách hợp lý là 0,5 m/cây. Ở giai đoạn đầu, cần tưới nước thường xuyên để giúp cây nhanh bén rễ, sinh trưởng và phát triển tốt.
Anh Tuấn (Đồng Nai) từng canh tác 3.000 m² dọc mùng – loại cây còn được gọi là môn ngứa hay tai voi lớn. Trước đây, anh Tuấn chủ yếu trồng các loại rau màu quen thuộc như bắp, khổ qua, đậu cô ve… Tuy nhiên, do thời tiết ngày càng thất thường, năng suất giảm, lại gặp tình trạng “đụng hàng, dội chợ” nên hiệu quả kinh tế không cao.
Qua tìm hiểu và học hỏi kinh nghiệm từ nhiều nơi, anh quyết định chuyển sang trồng dọc mùng. Theo anh Tuấn, đây là loài cây dễ trồng, dễ chăm sóc, chi phí đầu tư thấp và đặc biệt phù hợp với những vùng đất tơi xốp, ẩm. Dọc mùng có thể trồng được quanh năm, thậm chí còn có thể trồng xen trong các vườn cây ăn trái như sầu riêng, chôm chôm để tận dụng đất.
Thời gian từ khi trồng đến khi thu hoạch chỉ khoảng 3 tháng. Nếu được chăm sóc tốt, mỗi bẹ dọc mùng có thể cao tới 2 m, nặng từ 2 – 3 kg. Nhờ áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm nước và chăm sóc kỹ lưỡng, mỗi vụ anh Tuấn thu hoạch trên 30 tấn dọc mùng. Trung bình một năm anh trồng được 2 vụ, sau khi trừ chi phí, thu nhập đạt từ 150 – 180 triệu đồng/năm.
“Dọc mùng là cây dễ tính, ít sâu bệnh, cho năng suất cao. Nếu biết tận dụng thị trường, đây là cây trồng mang lại giá trị kinh tế ổn định cho nông dân”, anh Tuấn chia sẻ.
Năm 2013, ông Dân, ngụ Cần Thơ, đã mạnh dạn trồng thử nghiệm 5 công ruộng dọc mùng. Sau 3-4 tháng, ruộng dọc mùng bắt đầu cho thu hoạch, sản phẩm bán được giá cao và ổn định. Nhận thấy hiệu quả kinh tế rõ rệt, ông Dân quyết định mở rộng diện tích lên 10 công.
Để đầu tư ban đầu, ông bỏ ra khoảng 3 triệu đồng để mua cây giống với giá 500 đồng/cây. Nhờ chăm sóc tốt, ruộng dọc mùng của ông phát triển xanh tốt, mỗi tháng thu hoạch đều đặn 2 lần. Sau khi cắt, dọc mùng được bó thành từng bó 5 kg, bán ra thị trường với giá từ 4.000 – 6.000 đồng/kg. Với diện tích 10 công, trung bình mỗi tháng gia đình ông Dân thu về trên 30 triệu đồng – một nguồn thu nhập đáng kể đối với nông dân ở địa phương.
Theo ông Dân, dọc mùng đặc biệt thích hợp trồng vào mùa mưa, thời điểm xuống giống tốt nhất là đầu tháng 4 âm lịch. Khi trồng nên bón lót phân chuồng và vôi để cây phát triển bền. Sau 2 lần thu hoạch cần bổ sung phân và urê giúp cây sinh trưởng mạnh, bẹ to và mập hơn.
Chia sẻ về kinh nghiệm, ông Dân cho biết: “Trước khi trồng nên cày xới đất kỹ, sau đó đào rãnh sâu khoảng 10 – 15 cm, đặt cây con xuống rồi lấp đất lại, khoảng cách 0,5 m/cây. Ở giai đoạn đầu, cần tưới nước thường xuyên để cây nhanh bén rễ và phát triển tốt".
