Từ một loại rau rừng mọc hoang dưới tán cây ẩm mát, rau nhíp nay đã trở thành đặc sản được nhiều người săn lùng. Không chỉ thế, loài rau này còn giúp nhiều hộ gia đình tạo thêm thu nhập khi tới mùa, cứ thu hoạch là bán hết sạch.
Rau nhíp, hay còn gọi là lá bép, rau bét, rau danh, rau gắm, rau lá bướm, vốn là đặc sản nổi tiếng của núi rừng miền Trung, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ. Từ xa xưa, người dân nơi đây... coi rau nhíp như “lộc trời” - thứ rau sạch tự nhiên, giàu dinh dưỡng và không thể thiếu trong những bữa ăn thường ngày hay dịp lễ hội. Đặc biệt, phần lá non rau nhíp mềm, có vị ngọt thanh xen chút dẻo bùi đặc trưng, khi nấu lên tạo nên hương vị mộc mạc, ngọt lành.
Rau nhíp không chỉ được yêu thích vì hương vị đặc trưng mà còn nhờ giá trị dinh dưỡng cao. Loại rau rừng này chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ tự nhiên, giúp thanh nhiệt và tăng cường sức đề kháng.
Trước kia, người dân chỉ hái rau nhíp khi đi rẫy hay vào rừng, xem đó là món ăn phụ để thêm vị cho bữa cơm. Nhưng vài năm trở lại đây, xu hướng tìm kiếm thực phẩm dân dã, khiến loại rau này bỗng “đổi đời”. Sau đó, nhiều hộ nông dân quyết định đem về vườn nhà trồng và thu được tín hiệu khả quan.
Với các món ăn khác nhau, có thể chọn rau nhíp già hay rau nhíp non để chế biến. Người dân miền núi quan niệm, hái lá non sau ngày mưa là tốt nhất. Lúc này lá rất sạch, dùng nấu ăn sẽ giữ đúng hương vị đặc biệt của núi rừng.
Rau nhíp được thương lái thu mua, xuất hiện nhiều tại các chợ đặc sản, thậm chí được nhà hàng đưa vào thực đơn với các món như canh lá nhíp ống tre, rau nhíp xào tỏi, nhíp xào thịt bò hoặc nấu lẩu cá suối.
Từ bìa rừng, rau nhíp đã bước lên bàn ăn của những thực khách thành thị khó tính, trở thành “món ngon lạ miệng” của ẩm thực miền sơn cước.
Không chỉ dừng lại ở khai thác tự nhiên, nhiều hộ dân ở Đắk Lắk, Đồng Nai đã mạnh dạn mang cây giống rau nhíp về trồng ngay trong vườn.
Cây rau nhíp con cần được giữ ẩm thường xuyên, đặc biệt trong giai đoạn đầu phải che bóng nhẹ để tránh ánh nắng gắt. Rau nhíp không chịu được đất khô hoặc nắng trực tiếp, vì vậy người trồng nên trồng xen canh dưới tán cây hoặc khu vực có độ ẩm tự nhiên cao. Trong quá trình chăm sóc, cần tỉa cành, loại bỏ lá già để cây ra nhiều đọt non và giữ tán đều.
Sau khoảng 4-5 tháng, cây bắt đầu cho thu hoạch lứa đầu tiên, mỗi lần hái nên cắt phần đọt non dài khoảng 15-20 cm. Cây khỏe có thể cho thu hoạch quanh năm, lá non mọc liên tục, vừa phục vụ bữa ăn gia đình vừa bán ra thị trường, mang lại nguồn thu ổn định cho người trồng.
Ở Đồng Nai, đồng bào S’tiêng được xem là những người tiên phong “thuần hóa” rau nhíp rừng. Thay vì phải đi xa hàng chục cây số để hái rau trong rừng, họ đem cây về trồng xen trong vườn điều. Chỉ sau vài tháng, cây bén rễ, phát triển mạnh và cho thu hoạch đều đặn. Nhiều hộ trồng từ 200-400m2 rau nhíp xen dưới tán cây, vừa có rau sạch ăn, vừa có thể bán ra thị trường. Nhờ giá bán dao động từ 50.000-100.000 đồng/kg, người trồng có thêm nguồn thu nhập đáng kể. Có thời điểm, rau nhíp được ví là “đắt như thịt lợn” vì luôn trong tình trạng cung không đủ cầu.
Rau nhíp chế biến được nhiều món ngon, giàu dinh dưỡng nên được thị trường ưa chuộng.
Nhờ đặc tính tái sinh tốt, rau nhíp trở thành cây trồng “vừa ăn vừa bán” tiện lợi, phù hợp với quy mô hộ gia đình. Ngoài việc tiêu thụ trong tỉnh, loại rau này còn được các nhà hàng ở TP.HCM, Tây Ninh thu mua, đưa vào thực đơn như một đặc sản vùng miền.
Không chỉ mang lại giá trị kinh tế, việc trồng rau nhíp dưới tán rừng còn giúp bảo tồn giống bản địa, hạn chế tình trạng khai thác quá mức trong tự nhiên. Ở một số vùng, nhiều hộ dân đã kết hợp mô hình xen canh: phía trên là cây điều, bên dưới là lớp rau nhíp xanh mướt. Cách làm này tận dụng được diện tích đất canh tác, giữ ẩm cho cây trồng chính và tạo thêm thu nhập cho gia đình. Một số địa phương còn định hướng phát triển mô hình rau nhíp hữu cơ, sử dụng nguyên liệu sạch, thân thiện với môi trường phục vụ cho nhà hàng, khu du lịch sinh thái và các chợ đầu mối đặc sản.
Rau nhíp không chỉ là món ăn, mà còn gắn liền với đời sống văn hóa của người dân miền sơn cước. Trong các lễ hội truyền thống, canh lá nhíp thường được nấu cùng thịt rừng, cá suối hay đọt mây, mang ý nghĩa gắn kết cộng đồng.
