Từ những củ hũ khóm non giòn ngọt, thanh mát, người dân miền Tây đã chế biến ra nhiều món ăn đặc sản nổi tiếng. Mấy năm gần đây, củ hũ khóm được đóng túi zip, bán trên chợ mạng với giá khoảng 75.000 đồng/kg.
Nhắc đến trái khóm (dứa), người ta thường nghĩ đến phần quả vàng ngọt mát, được dùng để ép nước, nấu canh hay ăn tráng miệng giải nhiệt. Thế nhưng ít ai biết rằng, phần gốc của cây khóm cũng có thể sử dụng để chế biến món ăn, người ta gọi đó là củ hũ khóm.
Người dân các nơi chủ yếu trồng khóm để lấy quả, nên phần củ hũ chỉ được thu hoạch khi phá bỏ cây già sau 24–30 tháng trồng. Chính vì vậy mà củ hũ khóm rất hiếm, không phải lúc nào cũng có sẵn. Để lấy được phần này, người ta phải nhổ cả cây khóm, gọt bỏ lớp vỏ cứng bên ngoài, chỉ giữ lại phần lõi vàng ngà, non và giòn bên trong.
Củ hũ khóm ngon nhất là ở giai đoạn cây vừa đứng tuổi, khi phần lõi còn mềm, ngọt nhẹ và không bị đắng. Sau khi thu hoạch, củ hũ được rửa sạch, ngâm nước muối loãng rồi luộc sơ cho bớt nhựa. Tuy chỉ là công đoạn đơn giản, nhưng nếu luộc quá lâu hoặc chưa đủ thời gian, phần củ hũ sẽ mất đi độ ngọt tự nhiên, thậm chí chuyển vị đắng, không còn hấp dẫn.
Từ củ hũ khóm, người dân có thể chế biến thành hàng loạt món ăn đậm chất miền Tây. Phổ biến nhất là món gỏi củ hũ khóm tôm thịt, vị giòn thanh của củ hòa quyện cùng tôm luộc và thịt ba chỉ, rưới thêm nước mắm chua ngọt, rắc ít đậu phộng rang tạo nên một hương vị vô cùng đặc biệt. Ngoài ra, củ hũ khóm còn được dùng để xào với tép, nấu canh, làm bánh xèo, muối chua hay hầm cùng giò heo...
Với dưa củ hũ khóm, để chế biến được 2 kg dưa chua này cần khoảng 3,5 kg củ hũ tươi. Bí quyết để món dưa chua ngon là chỉ chọn phần củ hũ non, giòn ngọt, sau đó trộn cùng các nguyên liệu như đường, giấm, ớt, tỏi theo tỉ lệ vừa phải, sao cho vị chua ngọt hài hòa, dưa giữ được độ giòn và hương thơm đặc trưng.
"Ngày trước đi làm đồng thấy khóm bỏ bên bờ, chúng tôi lấy dao vạt lớp vỏ ngoài, phát hiện bên trong có phần củ trắng vàng, ngọt mát nên đem về ăn. Lúc đầu chỉ xào với tép hoặc thịt, sau này mới nghĩ ra nhiều món cầu kỳ hơn. Dần dần, món ăn này trở thành đặc sản được nhiều người yêu thích", chị Hạnh (ở Cần Thơ) kể.
Những năm gần đây, củ hũ khóm được làm sạch sẽ, đóng túi zip rồi rao bán trên chợ mạng với giá tới 75.00 đồng/kg. Củ này phải nên bảo quản lạnh mới giữ được độ tươi lâu và giòn ngọt. Vì lạ miệng và có thể làm thành nhiều món ăn thanh mát, củ hũ khóm được người thành phố ưa chuộng, đặt mua về thưởng thức.
Chị Nga (TP.HCM) kể lại lần đầu ăn thử món củ hũ khóm xào bò khi về quê bạn ở Đồng Tháp: "Tôi bị ấn tượng bởi độ giòn và vị ngọt thanh, không giống bất kỳ loại rau nào. Sau đó về lại TP.HCM, tôi lên mạng tìm mua để nấu cho gia đình. Một túi nửa kg củ hũ non có thể chế biến cho bữa ăn 4–5 người, phù hợp cho những bữa cơm gia đình vừa nhanh gọn, vừa ngon miệng".
Từ phần gốc tưởng chừng bỏ đi của cây khóm, người dân miền Tây đã sáng tạo nên một món đặc sản được nhiều người xa gần yêu thích. Giờ đây, củ hũ khóm không chỉ gói gọn trong những bữa cơm quê, mà còn góp mặt trên mâm cơm của người thành phố, có mặt trong các nhà hàng, quán ăn.
