Trong các thương hiệu quen thuộc với người Việt nhiều thế hệ, có thương hiệu chỉ còn trong ký ức và dấu son của một thời vang bóng nhưng có những thương hiệu vẫn giữ vững được vị thế của mình qua thử thách của thời gian để tiếp tục vươn vai lớn mạnh, như trường hợp của nước tương Nam Dương Con Mèo Đen.
Năm 2019 đánh dấu sự trở lại đầy tiếng vang của thương hiệu này với danh hiệu “Hương vị nước tương Việt Nam ngon nhất năm 2019” do tạp chí Culture Magazin (Canada) bình chọn, đánh thức niềm tự hào về những thương hiệu Việt từng tung hoành một thuở.
Sài Gòn nay thịnh vượng, sầm uất. Sài Gòn xưa phong nhã, hoa lệ. Trong tâm thức của thế hệ “ông bà anh”, Sài Gòn từ thập niên 50 đã là một vùng đất hưng thịnh, là nơi sản sinh những thương hiệu Việt “vang bóng một thời” như xà bông Cô Ba, kem đánh răng Hynos, hay Tàu vị yểu Con Mèo Đen. Trong những tập ký, các tiền nhân như nhà nghiên cứu Vương Hồng Sển, Sơn Nam, Bình Nguyên Lộc đã nhiều lần nhắc đến tên tuổi những doanh nhân người Việt thành đạt như Trương Văn Bền, Nguyễn Tấn Đời, Hứa Bổn Hòa, Quách Đàm… nhờ sở hữu các thương hiệu lẫy lừng được người dân cực kỳ ưa chuộng.
Người Sài Gòn, có lẽ không ai không nhớ cục xà bông Cô Ba màu xanh ngọc, với biểu tượng Cô Ba – con gái đại gia Trương Văn Bền nở nụ cười duyên nổi tiếng khắp hai miền Nam Bắc. Hoặc ai cũng biết hãng nước mắm Liên Thành ngay bờ kênh quận 4, hãng kem đánh răng Hynos với hình ảnh “Anh Bảy Chà” da đen mà hàm răng trắng bóng… Gần gũi hơn nữa, từ người giàu đến người nghèo, từ món hủ tiếu ở phố người Hoa hay ổ bánh mì Sài Gòn lót dạ buổi sáng, cứ ăn là phải có chai Tàu vị yểu mang biểu tượng Con Mèo Đen. Cứ vậy, thương hiệu Việt phục vụ người Việt từ thứ xa xỉ đến nhu cầu bình dân nhất, rồi trở thành trứ danh lúc nào chẳng hay.
Ông Hữu Minh Hòa, nhà ở Quận 8 kể lại: “Hồi đó, nhà ai mà có chiếc xe đạp ngang Thống Nhất là giàu dữ lắm. Có ông thầy ký hàng ngày đi xe đạp về tới xóm là cả đám con nít chạy theo. Cứ như bây giờ mấy cậu thanh niên đi siêu xe chứ chẳng chơi. Rồi cục xà bông Cô Ba, bà con ở Miên, Lào, Tân Gia Ba gì cũng xài chớ đâu phải đùa. Còn tụi trẻ con như tui, lăn lê thả diều cả ngày ở đồng diều, xâm xẩm tối chạy về nhà quơ miếng cơm nguội, chan chút Tàu vị yểu Con Mèo Đen là ăn ngon lành, ấm bụng. Kể cũng có thời thật lạ, thiếu thốn thì cũng thiếu thốn, mà lại thấy đầy đủ vô cùng.”
Thật vậy, hương vị Tàu vị yểu Con Mèo Đen trong thời kỳ huy hoàng đó gắn với một thời đầy ký ức gia đình. Dù là bữa cơm vội vàng đạm bạc trong các chung cư bình dân đến mâm cao cỗ đầy ở các gia đình giàu có, không đâu thiếu chén Tàu vị yểu sánh đậm, đằm thơm để cả nhà cùng chấm cùng chan.
Quay ngược dòng lịch sử, Nam Dương lúc mới thành lập (năm 1951) là một nhà xưởng nhỏ với tên gọi Nam Dương Xì dầu Thực phẩm xưởng. Trong một thời gian ngắn, thương hiệu mang biểu tượng Con Mèo Đen từng bước tiếp thị, chào bán và dần dần “làm mưa làm gió” cả Sài Gòn. Từ thập niên 1960, Tàu vị yểu Con Mèo Đen đã vang danh khắp miền Trung, miền Nam, rồi xuất ngoại tới Campuchia, Lào, trở thành thương hiệu nước tương thống lĩnh thị trường. Nhà nhà yêu thích vị nước tương sánh đậm, thơm dịu, lại chân phương, mặn mà như tính cách của người miền Nam, dù nêm vào thức ăn hay chan chấm đều dậy vị món ăn, bật lên cá tính riêng biệt đặc trưng của ẩm thực Việt.
Bà Huyền Ngọc nhà ở Quận 4 còn nhớ: “Hồi mẹ tôi còn, trong bếp lúc nào cũng phải có chai nước tương Con Mèo Đen. Mẹ nấu ăn lúc nào cũng nêm thêm nước tương cho đằm dịu. Còn tụi tôi sáng sớm chỉ cần có ổ bánh mì chấm nước tương cũng trở thành cực phẩm. Tụi tôi lớn lên, rồi mấy đứa con của tôi lớn lên, cũng theo vậy mà chấm nước tương, nêm nước tương. Nhắc tới bữa ngon gia đình, nước tương Con Mèo Đen là hương vị thân quen không thể nào thiếu được.”
Khoảng năm 1981, đất nước đổi mới, tốc độ trao đổi hàng hóa được đẩy mạnh, đòi hỏi các thương hiệu phải có bước cải tiến vượt bậc trong sản xuất. Lúc này, chai Tàu vị yểu Con Mèo Đen cũng khoác lên lớp áo mới đặt dưới sự tiếp quản của Saigon Co.op - hệ thống bán lẻ hàng đầu Việt Nam. Từ đây, nước tương Nam Dương mang hương vị Tàu vị yểu đặc trưng và hình ảnh Con Mèo Đen đi rộng khắp dải đất hình chữ S, góp vị trong mâm cơm của hàng triệu gia đình Việt và tỏa đi nhiều quốc gia khác trên thế giới.
Tháng 10 năm 2015, khi Saigon Co.op và tập đoàn Wilmar cùng ký kết hợp tác, Xưởng sản xuất Tàu vị yểu Con Mèo Đen xưa một bước chuyển mình thành Công ty TNHH Thực phẩm Quốc tế Nam Dương (NDFC). Từ một xưởng chế biến thủ công tại đường Thương Thuyền, Bến Bình Đông, Quận 8, Nam Dương nay đã có nhà máy quy mô trải rộng trên 2.95 ha tại Hiệp Phước, Nhà Bè, đạt đủ các chứng nhận FSSC 22000 và AIB theo tiêu chuẩn Hoa Kỳ về quản lý chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm. Đây là bước ngoặt quan trọng, đánh dấu thời kỳ mới mang tầm vóc quốc tế của một thương hiệu Việt Nam.
Bữa cơm gia đình Việt bây giờ đã đầy đủ, sung túc hơn xưa. Chai Tàu vị yểu Con Mèo Đen chế biến thủ công ngày nào giờ đã là Nam Dương sản xuất theo công nghệ hiện đại quốc tế. Mọi thứ đã đổi khác. Nhưng vẫn có những điều bất biến, như tình cảm gia đình ấm áp quanh mâm cơm, hay Tàu vị yểu Con Mèo Đen – nước tương Nam Dương vẫn nguyên bản vị chân phương không đổi.
Sau bảy thập kỷ song hành cùng hàng triệu mâm cơm người Việt, tháng 5 năm 2019, nước tương Nam Dương được công nhận là "Hương vị nước tương Việt Nam ngon nhất năm 2019" do tạp chí Culture Magazin (Canada) bình chọn. Hương vị Tàu vị yểu thơm ngon nguyên bản đã nhận được sự đồng thuận của hầu hết kiều bào xa xứ cũng như được chuyên gia ẩm thực tại Canada và Việt Nam đánh giá cao.
“Với vị thế là một trong những thương hiệu nước tương lâu đời với gần 70 năm phát triển, Nam Dương luôn nỗ lực không chỉ để duy trì tính biểu tượng về giá trị truyền thống trong văn hóa ẩm thực Việt, mà còn đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về bữa ăn an toàn, tốt cho sức khoẻ của người tiêu dùng trong và ngoài nước. Danh hiệu “Hương vị nước tương Việt Nam ngon nhất năm 2019” là sự công nhận đáng tự hào, là sự khích lệ giúp Nam Dương tiếp tục cố gắng hơn nữa trên hành trình chinh phục người tiêu dùng”, Ông Thái Kim Sơn, Tổng giám đốc Công ty TNHH Thực phẩm Quốc tế Nam Dương chia sẻ.
Như nghệ nhân Tôn Nữ Thị Hà đã chia sẻ trong buổi công bố danh hiệu “Hương vị nước tương Việt Nam ngon nhất 2019”, “Tôi đã dùng Tàu Vị yểu Con Mèo Đen để chế biến trong 66 năm đứng bếp của mình và ngày hôm nay khi có mặt ở đây nghe phần chia sẻ về quá trình sản xuất mới biết Nam Dương ngày nay hiện đại hơn rất nhiều, nhưng cái vị Nam Dương vẫn như chừ rứa!”. Trên thực tế việc gìn giữ một hương vị một thương hiệu xuyên suốt gần 70 năm, dù trải qua bao thăng trầm là một điều đáng quý trong bối cảnh nhiều thương hiệu Việt đã lùi vào quá khứ. Nhờ có những thương hiệu bền bỉ như Nam Dương mà hôm nay, chúng ta không chỉ có một chén nước tương ngon, mà còn được lưu giữ ký ức của những năm rất thiếu thốn mà cũng rất đầy đủ./.