Trưởng khoa Nhi, BV Bạch Mai cảnh báo 5 sai lầm nghiêm trọng khi chăm trẻ tiêu chảy.
Trẻ bị tiêu chảy do rotavirus đến viện trong những ngày gần đây tăng đột biến. Trong đó, nhiều trẻ rơi vào tình trạng hôn mê, co giật từ sai lầm của cha mẹ.
PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng khoa Nhi, BV Bạch Mai cho biết, hiện số trẻ đến khám vì căn bệnh này tăng gấp đôi so với trước đó. Phần lớn là trẻ trong độ tuổi từ 3-24 tháng. Đây là căn bệnh nhiễm khuẩn dạ dày đường ruột cấp do virus rota gây nên. Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi đều bị ít nhất một lần mắc tiểu chảy do rotavirus. Đây là bệnh thông thường, thường chỉ kéo dài từ 3-7 ngày. Trẻ nhẹ có thể tự chăm sóc ở nhà bằng cách bù nước đúng cách cũng có thể khỏi bệnh mà không cần đến bệnh viện. Tuy nhiên, hiện nay có rất nhiều trẻ mắc bệnh bị trở nặng, mất nước nghiêm trọng, gây sốc, trụy tim mạch, thậm chí tử vong vì chính sai lầm trong chăm sóc của cha mẹ.
Theo PGS.TS Dũng có 5 sai lầm thường gặp nhất của cha mẹ khi chăm sóc cho trẻ bị tiêu chảy rotavirus gồm:
1. Nhầm lẫn sang các bệnh khác
Trẻ sau khi nhiễm virus rota phải 1-4 ngày sau thì có biểu hiện nôn và sau 1-2 thì tiếp tục đi ngoài. Có trường hợp trẻ bị đi ngoài rồi mới ôn. Nhiều trẻ có kèm theo triệu chứng ho, sốt. Chính vì thế mà nhiều cha mẹ dễ nhầm lẫn bệnh tiêu chảy do rotavirus với bệnh viêm đường hô hấp, viêm mũi họng hoặc nghĩ là bé mọc răng. Chính nhầm lẫn này mà nhiều bà mẹ không đưa con đi khám, tự ý mua thuốc kháng sinh trị bệnh viêm đường hô hấp cho trẻ uống khiến bệnh trẻ trở nặng.
2. Chỉ bù nước cho trẻ bằng nước lọc
Các mẹ biết khi trẻ bị tiêu chảy thì cần bù nước bằng oresol nhưng một số trẻ không chịu uống dung dịch này. Thay vì cố dỗ cho trẻ uống oresol nhiều chị em lại bỏ qua và bù lại bằng cách cho trẻ uống thật nhiều nước lọc. Cách làm này vô tình gây hại cho trẻ, bởi khi trẻ nước quá nhiều nước lọc, bụng chướng lên gây biếng ăn. Ngoài ra việc bù mất nước khi tiêu chảy bằng nước lọc không bù được điện giải, khiến trẻ dù uống nhiều nước nhưng vẫn bị mất nước trầm trọng.
Số trẻ nhập viện tăng cao vì bệnh tiêu chảy cấp do rotavirus. (Ảnh minh họa)
3. Pha oresol không đúng
Nhiều bà mẹ tích cực cho trẻ bù nước bằng dung dịch oresol nhưng lại không chú ý cách pha cho hợp lý. Có bà mẹ tưởng pha càng đặc, càng tốt cho trẻ nên một gói oresol chỉ pha với 40ml nước lọc. Điều này cực kỳ nguy hiểm, việc pha quá ít nước theo quy định và cho bé uống càng khiến trẻ nạp quá nhiều muối từ oresol vào trong cơ thể, khiến lượng muối trong máu tăng cao, các tế bào trong cơ thể trẻ bị hút hết nước, teo tóp lại khiến da nhăn, khô, mắt trũng sâu … Nguy hiểm hơn, hàm lượng muối trong máu quá cao còn có thể gây tổn thương não, khiến trẻ bị sốt cao, co giật nên cơn vật vã, thậm chí hôn mê. Với trường hợp này nếu không được cấp cứu kịp thời, trẻ rất dễ tử vong.
Pha quá nhiều nước khiến dung dịch quá loãng, việc bù nước lại không hiệu quả. Do đó, PGS.TS Dũng khuyến cáo, việc bù nước khi trẻ bị tiêu chảy bằng oresol là cần thiết và pha oresol phải chính xác từng ml. Một gói oresol pha với 200ml nước sôi để nguội. Các mẹ nên cho trẻ uống dung dịch oresol một cách từ từ, đút từng thìa cho trẻ, tuyệt đối không nên cho trẻ uống một lần hết 200ml dung dịch. Số lượng nước uống tùy theo độ tuổi của trẻ, có hướng dẫn chi tiết trên nhãn các mẹ nên đọc kỹ. Nếu trẻ bị nôn trớ nên dừng lại, sau 10 phút mới cho trẻ uống tiếp.
4. Tự ý cho trẻ dùng thuốc kháng sinh, chống nôn, thuốc cầm tiêu chảy
Nhiều bà mẹ thấy con bị tiêu chảy nhiều nên tự ra hiệu thuốc mua kháng sinh về cho con uống để nhanh khỏi bệnh. Tuy nhiên, kháng sinh vô hiệu với trẻ nhiễm tiêu chảy rotavirus bởi kháng sinh chỉ tiêu diệt được vi khuẩn trong khi bệnh này là do virus rota gây nên. Do đó, việc uống kháng sinh sẽ không có tác dụng lại khiến trẻ bị mệt hơn.
Nhiều bà mẹ còn cho trẻ uống thuốc cầm tiêu chảy. Thuốc này cũng như kháng sinh không có tác dụng diệt virus, mà làm giảm nhu động ruột, làm liệt ruột. Khi đó, trẻ dù vẫn đang mắc bệnh tiêu chảy nhưng do liệt ruột, phân không được bài xuất ra ngoài ứ đọng lại trong ruột có nguy cơ khiến trẻ bị thủng ruột, tắc ruột.
Có mẹ lại tự kê đơn cho trẻ sử dụng thuốc chống nôn. Đây là cách làm rất nguy hiểm, bởi thuốc chống nôn có thể gây ức chế thần kinh, trẻ không nôn, ngủ nhiều, cha mẹ tưởng bệnh trẻ khá hơn tuy nhiên thực tế bệnh trẻ có thể trở nặng mà không biết. Khi bệnh nặng, trẻ mất nước nhiều nếu không được cấp cứu kịp thời rất dễ có nguy cơ tử vong.
5. Cho trẻ kiêng khem quá mức
Khi thấy trẻ bị tiêu chảy nhiều bà mẹ bắt trẻ kiêng tất cả các loại thực phẩm vì nghĩ rằng hệ tiêu hóa của trẻ còn non, khi bị tiêu chảy nghĩa là đang có rối loạn nếu ăn uống bình thường càng khiến tiêu chảy nặng hơn. Do đó, nhiều mẹ chỉ cho trẻ ăn cháo trắng với muối. Trên thực tế, kiêng khem quá mức càng khiến bệnh trẻ nặng hơn vì cơ thể không được dung nạp đủ chất dinh dưỡng để tăng sức đề kháng chống lại bệnh.
PGS.TS Dũng cho biết, đối với trẻ đang bị tiêu chảy do rotavirus cha mẹ nên lựa chọn những loại thực phẩm dễ tiêu như nấu cháo loãng với thịt nạc, ăn chuối … Nên chia thành nhiều bữa nhỏ cho trẻ ăn vì lúc này trẻ lười ăn, không nên ép trẻ ăn nhiều một bữa như bình thường càng khiến trẻ sợ. Các mẹ vẫn phải cho trẻ uống sữa bình thường, chứ không phải bỏ hẳn sữa, vì với trẻ nhỏ sữa vẫn là nguồn cung cấp dinh dưỡng cần thiết. Theo dõi nếu thấy trẻ bị tiêu chảy nhiều hơn sau khi uống sữa thì nên đổi sang sữa không có lactose.
Thực phẩm cần kiêng khi trẻ bị tiêu chảy là váng sữa, phô mai và hoặc các loại lá, quả chát có nhiều chất tanin giúp cầm tiêu chảy như lá ổi, quả ổi xanh, hồng xiêm xanh…
Để phòng bệnh tiêu chảy do rotavirus cho trẻ, PGS.TS Dũng cho biết, cách tốt nhất là nên tiêm phòng vắc xin cho trẻ. Ngoài ra, cần phải có thói quen giữ vệ sinh sạch sẽ, rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh cho trẻ. Người lớn trong nhà cũng cần tuân thủ biện pháp phòng bệnh này đề phòng lây bệnh cho trẻ. Cha mẹ cũng nên thường xuyên vệ sinh đồ chơi của bé.
