Sau khi ông Công ông Táo lên chầu trời, vị trí bàn thờ - nơi an tọa của các vị thần sẽ bị trống, liệu đây có phải là thời điểm thích hợp để lau dọn bàn thờ?
Bàn thờ gia tiên là nơi tôn nghiêm, nơi để mỗi con người tưởng nhớ, bày tỏ lòng thành kính và hướng về nguồn cội. Vào mỗi dịp cuối năm, các gia đình đều dọn dẹp lại nhà cửa, đặc biệt là chú trọng tân trang lại bàn thờ gia tiên. Tuy nhiên, nhiều người chưa biết nên lau dọn bàn thờ vào thời điểm nào là chuẩn nhất.
Nên lau dọn bàn thờ trước hay sau khi cúng ông Công ông Táo?
Nhiều người Việt quan niệm rằng sau khi ông Công ông Táo lên chầu trời, vị trí bàn thờ - nơi an tọa của các vị thần sẽ bị trống, bởi vậy đây sẽ là thời điểm thích hợp để sái tịnh, bao sái (lau dọn bàn thờ) mà không sợ ảnh hưởng đến việc thờ cúng hay động chạm, xảy ra những điều không tốt cho gia đình.
Tuy nhiên, theo chuyên gia phong thủy Tuấn Kiệt (công ty Phong Thuỷ Việt Nam), quan niệm này không chính xác: "Trên thực tế, bàn thờ là nơi linh thiêng tập trung rất nhiều năng lượng tốt lành cho cả nhà và tạo ra phúc đức, nên việc lau dọn (sái tịnh) bàn thờ có thể tiến hành thường xuyên, không nhất thiết theo dân gian vào đúng ngày ông Công ông Táo. Bất cứ thời điểm nào cuối năm, mọi người đều có thể sái tịnh bàn thờ được".
Không nhất thiết phải lau dọn bàn thờ sau khi cúng ông Công ông Táo. (Ảnh minh họa)
Lau dọn bàn thờ như thế nào là đúng và chuẩn nhất?
Xin phép trước khi lau dọn
Trước khi dọn dẹp bàn thờ, người xưa thường phải tắm rửa sạch sẽ, chuẩn bị đĩa hoa quả đặt lên, sau đó thắp một nén hương thông báo cho tổ tiên và thần linh biết ngày hôm nay sẽ thu dọn bàn thờ, mời tổ tiên và thần linh tạm lánh sang một bên để con cháu thực hiện công việc. Việc dọn dẹp ai làm cũng được, chỉ cần cẩn thận, tỉ mỉ để tránh đổ vỡ đồ thờ quý, vật phẩm, ảnh gia tiên…
Cần chuẩn bị những gì?
Khi tiến hành lau dọn cần chuẩn bị chổi, khăn lau bàn thờ chuyên dùng hoặc dùng khăn, chổi mới. Nước bao sái bàn thờ là nước 5 thứ thảo dược (quế, hồi, đinh hương, gỗ vang, bạch đàn) hoặc rượu gừng để tẩy uế, làm sạch đồ thờ cúng.
Giá 1 gói thảo dược chỉ khoảng vài chục nghìn đồng, có thể mua về rửa sạch, cho vào nồi với 1,5 lít nước, đun sôi kỹ, để ấm rồi dùng nước đó để lau rửa bàn thờ và đồ thờ cúng. Nếu muốn thơm hơn thì đun lâu hơn cho nước đặc, hoặc mua thêm hương liệu (nếu bàn thờ lớn, hoặc nhiều bàn thờ).
Gia chủ nên chuẩn bị một chiếc bàn bên trên trải vải hoặc giấy đỏ để đặt bài vị, nếu bàn thờ có đặt chung bài vị gia tiên với các thần thì phải để ra hai chỗ khác nhau, không được lẫn lộn. Hạ bát hương, bài vị và các đồ thờ cúng xuống nơi sạch sẽ đã chuẩn bị trước (chú ý đặt bát hương, bài vị thần phật và gia tiên riêng để không bị lẫn) rồi mới quét bụi bặm, lau rửa ban thờ, đồ thờ cúng.
Lau dọn theo chiều nào, hướng nào?
Các chuyên gia tâm linh khuyên, lưu ý lau dọn từ trên cao rồi mới xuống đến thấp, lau các bức tượng nên dùng khăn mềm để tránh tượng bị xước hoặc bay màu sơn. Đối với các bức tượng bằng đồng không nên lau rửa bằng rượu, cồn, hoặc hóa chất để tránh cho đồng khỏi bị ô xi hóa, han rỉ thành màu xanh hoặc nhanh bị xỉn.
Khi lau chùi tránh việc xê dịch các bức tượng, bát hương… bởi bát hương là hình thức hội tụ tâm thức, là sợi dây vô hình liên kết cõi trần với cõi âm. Vì thế, nếu di chuyển bát hương bừa bãi thì có thể làm đứt sợi dây liên kết ấy, khiến lòng thành không được chứng giám và gây ra xui xẻo, tai ương cho gia chủ.
Nếu có sự cố bất khả kháng phải xê dịch các bức tượng, đồ thờ hoặc bát hương… thì khi lau dọn xong phải sám hối và hoàn nguyên đúng vị trí như ban đầu.
Nên thường xuyên tỉa các chân hương, không nên để nhiều chân hương vì chân hương chỉ là rác, bàn thờ sẽ nhanh bụi. Khi làm sạch bụi rồi thì bước tiếp theo là thay nước ở các bình hoa và thay nước cúng. Hoa đã héo hoặc đã tàn cần thay ngay.
Sau khi lau dọn xong, thắp 3 nén hương và mời tổ tiên, thần linh về quy tụ.
Lưu ý quan trọng khi lau dọn bàn thờ
- Chổi quét hoặc khăn lau bàn thờ thường được dùng riêng, hạn chế sự chung đụng.
- Khi lau bát hương, bài vị phải lấy tay giữ không cho xoay rồi lấy khăn sạch, ẩm, phun rượu pha gừng giã nhỏ, nước hoa, ngũ vị hương... lau cho sạch.
- Việc lau dọn phải làm một cách thành tâm, nghiêm túc để thể hiện lòng thành kính với người trên.
*Thông tin trong bài mang tính tham khảo!
