Vệ sinh mũi cho bé đúng cách như thế nào?

PGS. TS. BS Nguyễn Thị Ngọc Dinh, Nguyên Giám đốc Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương sẽ giúp các bậc cha mẹ hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Thưa bà, bà đánh giá thế nào về vai trò của vệ sinh mũi đối với việc phòng và trị hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi và các bệnh có liên quan, bệnh do biến chứng viêm đường hô hấp gây ra trong thời tiết giao mùa?

Vệ sinh mũi có vai trò rất quan trọng trong việc điều trị và phòng bệnh cho trẻ đặc biệt khi giao mùa và mùa lạnh, là thời kì bùng phát các dịch bệnh đường hô hấp, đặc biệt là virus. Mà trẻ ở các dịch bệnh này thì 80% gây bệnh lý tai mũi họng cho trẻ con nguyên nhân do virus. Khi mắc bệnh thì các dịch xuất ra trong mũi. Các dịch này là cơ chế tự nhiên của cơ thể tiết ra để tăng kháng thể, đẩy virus vi khuẩn khỏi cơ thể. Tuy nhiên việc tăng tiết quá nhiều lại gây ngạt tắc mũi, làm em bé bị ảnh hưởng hô hấp, thở ít đi, khò khè, sụt sịt thậm chí gây ho thúng thắng.

Nếu dịch nhầy này không được đẩy đi thì lại là môi trường tốt cho vi khuẩn phát sinh và phát triển, vì trong dịch nhầy cho rất nhiều protein nên vi khuẩn phát triển rất nhanh nếu bị bội nhiễm với những em bé yếu. Vì vậy khi các dịch viêm, chất nhầy ứ đọng trong mũi thì việc vệ sinh rất quan trọng. Người ta ví việc vệ sinh giống như động tác quét nhà để đẩy rác thải ra khỏi nhà.

Vệ sinh mũi làm cho mũi thông thoáng hơn. Khi mũi thông thoáng, không khí vào nhiều hơn thì mũi sẽ tự khô và sẽ khỏi bệnh, và thậm chí sẽ không gây viêm mũi, viêm tai, viêm phế quản. Do đó, vệ sinh mũi là công tác là biện pháp hàng đầu trong việc phòng và điều trị bệnh đường hô hấp.

GS. TS. BS Nguyễn Thị Ngọc Dinh, Nguyên Giám đốc Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương

Như vậy là chúng ta phải có thói quen vệ sinh mũi hàng ngày thay vì chờ đến khi bị viêm mũi và biến chứng do viêm mũi đúng không, thưa bà?

Thực ra vệ sinh mũi hàng ngày chỉ cần thiết khi đâu đó về bụi nhiều thì nên thực hiện để trợ giúp đẩy bụi bặm ra. Còn khi có triệu chứng hơi ngạt, sụt sịt một chút thì các bạn nên tiến hành làm nhiều lần, điều trị đúng cách thì nó sẽ giúp quá trình lành bệnh nhanh hơn.

Tùy theo lứa tuổi khác nhau, ví dụ các trẻ nhỏ chưa biết xì mũi thì bố mẹ nên nhỏ các dung dịch vệ sinh vào mũi như nước muối biển Vesim. Trong các dung dịch này có đầy đủ các tính chất kháng khuẩn rất tốt cho niêm mạc mũi. Sau đó thì mình phải hút ra. Thường chúng tôi tư vấn các bố mẹ nên xịt/nhỏ mỗi bên rồi hút ra là phương pháp khoa học nhất. Còn thì cũng có thể dùng xi lạnh nhưng nó sẽ gây dòng nước mạnh, sẽ gây sặc cho bé. Với em bé đã biết xì mũi thì các bé nên xịt nước muối biển vào mũi đã để lỏng các dịch rồi mới xì từng bên mũi. Với người lớn cũng làm tương tự. Lưu ý trước khi xì mũi thì phải xịt mũi đã vì nếu mình xì mà nước mũi ít thì sẽ gây ra áp lực mạnh, gây ra viêm tai. Và nhớ là cần xì từng bên một.

Và hàng ngày các bạn nên chú ý vệ sinh mũi vào buổi sáng ngủ dậy, vì buổi sáng các dịch tiết ứ đọng rất nhiều ở đường hô hấp, gây khó chịu và không thông thoáng.

Bố mẹ nên nhỏ các dung dịch vệ sinh vào mũi như nước muối biển Vesim

Thưa bà, vậy chúng ta nên xịt mũi và vệ sinh mũi theo cách nào?

Thường thường là xịt rồi xì ra, nghỉ một lát lại bắt đầu làm tiếp cho đến khi mũi thông thoáng thì thôi chứ bảo xịt 1 lần rồi mà làm hết thì rất là ít khi. Thường thì phải xịt nhiều lần, mỗi lần thì mỗi bên 3-4 nhát. Với trẻ em cũng vậy, phải hút nhiều lần mới hết được. Nếu bạn đang đợt viêm thì phải dùng thậm chí 5-6 lần, còn nếu bạn hơi ngạt mũi nhẹ thì chỉ cần buổi sáng và buổi tối trước khi đi ngủ.

Chúng ta nên sử dụng nước muối biển như thế nào cho đúng cách?

Với các bé dưới 3 tuổi, thường thì ta vệ sinh bằng loại dung dịch nhỏ giọt để tránh tổn thương niêm mạc mũi của bé. Cần nhỏ đầy hốc mũi, tùy kích thước hốc mũi của các bé. Với người lớn hoặc trẻ em từ 3 tuổi trở lên thì sử dụng loại xịt phun sương là điều rất tốt, vì dạng phun sương có thể vào sâu hốc mũi, thấm sâu và tác dụng rất tốt. Nếu xịt 1 lần thì chưa đủ lượng làm loãng dịch nhầy mà cần xịt nhiều lần, xịt từng bên một và tiến hành lặp lại 3-4 lần.

Về số lượng xịt mỗi lần vào mũi thì tùy kinh nghiệm có thể áp dụng cho từng người, Tuy nhiên với trẻ em thì biện pháp làm lỏng dịch ra rồi xì hoặc hút mũi là biện pháp nhẹ nhàng nhất cho các bé.

Xin cảm ơn PGS. TS. BS Nguyễn Thị Ngọc Dinh về những thông tin hữu ích mà bà vừa chia sẻ!