“Cần tôn trọng các ý kiến khác biệt, sự khác biệt mới có cạnh tranh, từ đó tạo động lực hình thành nhiều phương án để giải quyết... Tôi thấy anh Hồng Thanh Quang phát biểu gay gắt quá".
Đó là chia sẻ của PGS.TS Lưu An – Phó giám đốc Học viện Báo chí - Tuyên truyền khi xem clip chương trình 60 phút mở với chủ đề “Chia sẻ trên mạng xã hội để làm gì?” của VTV được đăng tải trên mạng đã "gây bão". Đây là đề tài truyền thông hay, nhưng chỉ mới phát đã có những ý kiến rất khác nhau và VTV đã gỡ clip.
Kết thúc chương trình, MC này tỏ ra vui vẻ, không có gì khó chịu
Nhân vật chính trong chương trình này là MC Phan Anh. Cách đây không lâu, MC Phan Anh đã chia sẻ clip của VTC thực nghiệm cá chết. Clip này sau đó được chứng minh là dàn dựng có chủ đích, không đúng sự thật, PV Infonet có cuộc trao đổi với PGS, TS Lưu Văn An - Phó Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền, để hiểu rõ hơn về vấn đề này.
PGS, TS Lưu Văn An cho biết: “Tôi không được xem trực tiếp, nhưng thấy cư dân mạng tranh luận gay gắt tôi cũng đã tìm xem và đã xem clip này. Chủ đề này rất hay và rất hữu ích cho xã hội, vì hiện nay mạng xã hội phát triển rất mạnh mẽ, số người đọc, chia sẻ trên mạng rất đông, nghĩa là tác động xã hội sẽ rất lớn”.
Tuy nhiên, PGS, TS Lưu Văn An thẳng thắn nói: “Theo tôi, mạng xã hội vừa là nơi bày tỏ quan điểm, cảm xúc cá nhân, nhưng lại công khai, chia sẻ cho mọi người đọc, xem, cho nên nó không chỉ là của cá nhân nữa. Nó đã là một dạng truyền thông hướng tới công chúng đông đảo rồi. Vì vậy, người sử dụng mạng khi phát biểu ý kiến của mình nên cân nhắc, thận trọng, vì ý kiến đó sẽ có nhiều người đọc, xem.
Họ sẽ đánh giá về các ý kiến đó theo các quan điểm, thái độ khác nhau. Chuyện khen, chê là không tránh khỏi. Vấn đề quan trọng nhất là ý kiến, quan điểm ấy hướng tới điều gì: mang tính phản biện xã hội một cách tích cực (chuyển thông điệp vì cái chân, thiện, mỹ; kêu gọi những hành động tích cực vì cộng đồng…) hay phê phán có chủ ý kích động những hành vi phản kháng chính quyền hoặc một nhóm người nào đó, hoặc có dụng ý xấu khác”.
PGS. TS Lưu Văn An
Bên cạnh đó, PGS, TS Lưu Văn An cũng nêu quan điểm: “Theo tôi, trước hết mỗi người với tư cách công dân có thể thể hiện quyền tự do ngôn luận, có quyền ca ngợi cái tốt, phê phán cái xấu, cái tiêu cực, nhưng phải trên tinh thần xây dựng, có trách nhiệm xã hội, vì lợi ích của cộng đồng xã hội, lợi ích dân tộc.
Nếu là cơ quan báo chí, chắc chắn các thông tin sẽ được thẩm định, kiểm tra cẩn thận, nhưng mạng xã hội thể hiện ý kiến cá nhân nên không đủ điều kiện để kiểm tra độ chuẩn xác của thông tin, vì thế hãy cân nhắc, vì ý kiến đó thể hiện quan điểm, trình độ nhận thức của người viết.
Các ý kiến trên mạng của những người nổi tiếng có tác động xã hội rộng, có hàng nghìn, thậm chí hàng triệu người đọc. Vì vậy người càng nổi tiếng, có uy tín xã hội càng cao thì càng phải thận trọng khi công bố quan điểm của mình”.
Nhưng PGS. TS Lưu Văn An cũng nhìn nhận: “Về clip của VTV 60 phút mở "chia sẻ trên mạng xã hội để làm gì", theo tôi đây là chủ đề hay, ban tổ chức chương trình đã mời được những chuyên gia, các nhà báo, những người nổi tiếng trong xã hội tham gia tranh luận. Đây là một thành công của chương trình.
Về các ý kiến tranh luận, theo tôi, mỗi người từ góc độ chuyên môn của mình đã bày tỏ quan điểm. Có ý kiến mang tính phương pháp luận, lý luận, có ý kiến chỉ trích khá nặng nề, các ý kiến tranh luận có lúc khá gay gắt. Đối với một diễn đàn xã hội, theo tôi đó cũng là bình thường và rất cần thiết trong bối cảnh xã hội ta hiện nay còn ít các diễn đàn phản biện, tranh luận về các vấn đề xã hội (do nhiều lý do, từ truyền thống lịch sử, từ đặc tính người phương Đông…).
Cần tôn trọng các ý kiến khác biệt, có sự khác biệt mới có cạnh tranh, từ đó tạo động lực hình thành nhiều phương án để giải quyết một vấn đề. Tuy nhiên, tôi thấy anh Hồng Thanh Quang phát biểu gay gắt quá. Cũng quan điểm ấy vẫn có thể diễn đạt nhẹ nhàng hơn. Đúng là nếu chỉ xem 60 phút của chương trình, có cảm giác MC Phan Anh đang bị tấn công, nhưng anh ấy cũng đã nói rõ quan điểm của mình và công chúng vẫn hiểu được ý anh ấy”.
Còn nói về vấn đề chịu trách nhiệm trích dẫn thông tin từ cơ quan khác, người khác, PGS. TS Lưu Văn An chia sẻ: “Đây cũng là một vấn đề. Khi tôi viết đề tài khoa học, rất cần trích dẫn các quan điểm, thông tin từ các nhà khoa học khác, nhưng tôi phải chọn lựa, người nào có uy tín khoa học, uy tín xã hội, thông tin ấy do nhà xuất bản, cơ quan nào công bố… tôi mới tin tưởng và trích dẫn.
Còn những cuốn sách khác, thông tin khác, khi chưa biết rõ tác giả, chưa kiểm chứng được thì tôi sẽ chỉ xem mà không trích dẫn vào đề tài của mình. Trong trường hợp cụ thể này, Phan Anh đã tin vào một Đài truyền hình và phát tán thông tin cá chết trên mạng, thì cũng rất khó quy trách nhiệm. Vì VTC là một cơ quan báo chí lớn, có uy tín trong xã hội, anh ấy tin VTC cũng là dễ hiểu.
Tuy nhiên, vấn đề là trong những ngày cả nước đang sục sôi vì cá chết hàng loạt, chưa tìm được nguyên nhân thì thông tin VTC đưa vô cùng nhạy cảm, tác động rất lớn đến dư luận xã hội, cho nên đòi hỏi phải rất thận trọng. Rất có thể nhiều người không tin VTC, nhưng khi Phan Anh đưa tin của VTC thì tin.
Khá nhiều người không có điều kiện kiểm chứng thông tin sẽ tin vào những người có uy tín, thần tượng của mình. Như vậy vô tình một thông tin sai, chưa được kiểm chứng, thông qua Phan Anh đã khiến cho nhiều người tin vào thông tin ấy. Nghĩa là, Phan Anh gián tiếp chịu trách nhiệm về thông tin không chính xác của VTC.
Còn nói về người dẫn chương trình, PGS.TS Lưu Văn An đánh giá: “Theo tôi chị Bích Loan dẫn khá tốt, đã gợi mở và biết dừng đúng lúc để chuyển sang xem phóng sự khi cuộc tranh luận gay gắt. Không nên phê phán chị ấy. Người dẫn chương trình biết làm “nóng” không khí tranh luận là một thành công. Chúng ta không nên soi những tiểu tiết mang tính kỹ thuật, vì không có ai hoàn hảo.Tôi vẫn đánh giá đây là một chương trình hay, thu hút sự quan tâm của công chúng”.
