Cha mẹ thường có sự thiên lệch về phát triển trí thông minh (IQ) cho trẻ thay vì dành sự quan tâm để phát triển cảm xúc ở trẻ một cách đúng đắn.
Những thông tin hữu ích về những yếu tố giúp phát triển trí tuệ cảm xúc (EQ) ở trẻ được Bác sĩ Hoàng Thị Tín – Trưởng khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Nhi Đồng 1 chia sẻ sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về EQ và việc cân bằng giữa IQ và EQ trong nuôi dạy trẻ.
Bác sĩ có thể cho biết EQ là gì và tầm quan trọng của EQ trong sự phát triển của trẻ?
EQ - "Emotional Quotient" là chỉ số cảm xúc hay còn gọi là Trí tuệ cảm xúc. EQ là khả năng nhận biết cảm xúc của bản thân, hiểu những gì người khác nói, và hiểu được cảm xúc của mình ảnh hưởng đến người xung quanh như thế nào. EQ còn liên quan đến nhận thức của bản thân về người khác: khi hiểu cảm xúc của họ, sẽ giúp ta quản lý các mối quan hệ hiệu quả hơn.
Chỉ số EQ cao sẽ giúp trẻ phát triển tốt khả năng giao tiếp, diễn đạt, hòa đồng với bạn bè, giúp trẻ thích ứng nhanh với cuộc sống. Điều này sẽ tạo cho trẻ một nền tảng tốt về nhân cách cũng như những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống để giúp trẻ có thể thành công vững chắc trong tương lai.
Vậy EQ có vai trò gì trong việc phát triển các kỹ năng mềm và sự thành công trong tương lai của trẻ thưa bác sĩ?
Theo Daniel Goleman, Tâm lý gia người Mỹ, có 5 yếu tố để xác định trí tuệ cảm xúc:
1. Hiểu rõ bản thân
2. Kiểm soát bản thân
3. Giàu nhiệt huyết
4. Biết cảm thông
5. Kỹ năng giao tiếp
EQ cao thì giúp trẻ nhận thức và kiểm soát bản thân, biết chịu trách nhiệm, đồng cảm tốt hơn, giúp cho trẻ giao tiếp dễ dàng với những người xung quanh, hợp tác tốt hơn tốt hơn, từ đó trẻ tự tin, dễ hòa nhập và thích nghi với mọi hoàn cảnh.
Ngược lại, chỉ số EQ không cao sẽ dẫn đến tình trạng trẻ khó hòa đồng, không hợp tác với bạn bè và mọi người xung quanh, dễ cảm thấy lo lắng, thiếu tự tin khi gặp môi trường lạ hoặc thử thách mới.
Xin bác sĩ cho biết giữa IQ và EQ thì yếu tố nào quan trọng hơn trong sự phát triển của trẻ?
IQ và EQ đều quan trọng đối với sự phát triển của trẻ. IQ ví như phần cứng của não bộ, giúp trẻ tiếp nhận thông tin, xử lý thông tin hiệu quả và chính xác. EQ ví như phần mềm giúp trẻ đạt được thành công trong tương lai. Nhiều nghiên cứu cho thấy trong số những người thành đạt trong xã hội, 90% trong số họ có chỉ số EQ cao và EQ đóng góp 58% vào sự thành công của con người so với IQ. Do đó cần chú trọng cho trẻ phát triển tối ưu cả IQ và EQ.
Bạn chọn nuôi con thông minh hay tình cảm?
Với tầm quan trọng như vậy thì bố mẹ nên lưu ý gì và làm thế nào để giúp trẻ phát triển EQ ngay từ giai đoạn đầu đời thưa bác sĩ?
1000 ngày đầu đời là giai đoạn vàng giúp trẻ phát triển tối ưu về trí tuệ và cảm xúc. Não bộ của trẻ lúc 3 tuổi đã đạt 85% so với người trưởng thành. Quá trình synap hóa và myelin hóa vẫn tiếp tục diễn ra đến khoảng 4-5 tuổi giúp cho các liên kết nối giữa các tế bào thần kinh diễn ra nhanh và hiệu quả giúp trẻ phát triển trí tuệ thông minh và cảm xúc tốt hơn. Nhiều nghiên cứu cho thấy tỷ lệ phát triển các chức năng chính của não bộ như giác quan, ngôn ngữ, và các nhận thức bậc cao sẽ đạt đỉnh trước 6 tuổi. Do đó, việc đảm bảo đầy đủ và tối ưu hóa dinh dưỡng trong những năm đầu đời là nền tảng cho sự phát triển nhanh chóng của não bộ, xây dựng nền móng cho cuộc sống sau này.
Có thể kể đến một số dưỡng chất quan trọng trong sự phát triển của não bộ như:
MFGM: Những phức hợp chất béo dồi dào trong não bộ, rất quan trọng cho sự phát triển và chức năng não bộ (myelin hóa và dẫn truyền các xung động thần kinh). Được chứng minh lâm sàng hỗ trợ phát triển trí não.
DHA: Thành phần nền tảng của não bộ, có vai trò chính trong phát triển thị giác và chức năng não.
Choline: Hình thành ống thần kinh, thúc đẩy sự sinh sản của các tế bào thần kinh ở trung tâm trí nhớ của não.
Sắt: Có vai trò đối với sự myelin hóa và tổng hợp các chất dẫn truyền thần kinh.
I Ốt: Myelin hóa và biệt hóa tế bào.
Thiamine: chuyển hóa năng lượng trong não và tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh.
Folic Acid, Vitamin B6 & B12: Cơ chế enzyme và đồng enzyme khác nhau. Tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh trong hệ thống thần kinh trung ương.
Những dưỡng chất quan trọng giúp phát triển trí não của trẻ những năm tháng đầu đời
Vậy có phải tất cả các loại sữa bột cho trẻ đều bổ sung dưỡng chất giúp phát triển cả EQ và IQ không thưa bác sĩ? Và làm thế nào để lựa chọn đúng loại sữa phù hợp?
Phần lớn các sữa công thức đều được bổ sung các chất dinh dưỡng hỗ trợ sự phát triển của não như DHA, Choline, sắt, kẽm, nhóm vitamin B.
Tuy nhiên nhiều nghiên cứu cho thấy MFGM là màng cầu chất béo sữa có trong sữa mẹ hỗ trợ cho trẻ phát triển cả IQ và EQ, nhưng lại dễ bị phá hủy trong quá trình chế biến nên sữa công thức trước đây không có thành phần MFGM. Ngày nay nhờ vào sự phát triển của khoa học kỹ thuật, người ta đã chiết xuất được MFGM tữ sữa bò. Bổ sung MFGM vào sữa công thức sẽ đưa sữa công thức về gần với sữa mẹ hơn.
Sữa mẹ chứa các thành phần dinh dưỡng giúp cho trẻ phát triển trí tuệ tốt nhất dành cho trẻ nhỏ. Do đó nếu trẻ không được bú mẹ thì cần chọn sữa công thức có thành phần gần giống với sữa mẹ.
Xin cảm ơn bác sĩ đã dành thời gian chia sẻ những thông tin hữu ích cho những ông bố bà mẹ đang nuôi con để giúp bé có được dinh dưỡng và môi trường phát triển toàn diện!
