PGS.TS Trịnh Hòa Bình: “Phụ nữ không đi làm, cuộc sống vẩn vơ, vô nghĩa, lạc hậu"

Sau khi đăng tải loạt bài viết về đề tài "Phụ nữ nên đi làm hay nghỉ việc ở nhà chăm con?” đã nhận được sự quan tâm rất lớn từ không chỉ cộng đồng các bà mẹ bỉm sữa mà cả các anh chồng. Đặc biệt là bài đăng mới đây nhất về kết quả của cuộc khảo sát nhỏ cho thấy hầu hết các ông bố và con đều ủng hộ việc vợ/ mẹ đi làm sau khi hết thời gian nghỉ sinh. 

Lý do các ông bố đưa ra là muốn người phụ nữ của mình được giao lưu với mọi người, bạn bè, tránh những stress, áp lực, bực bội nhất có thể mặc dù việc trở lại với công việc khi có con nhỏ là khá khó khăn. 

Xem video: Bố và các con thích mẹ đi làm hay ở nhà?

Vậy còn ý kiến của chuyên gia xã hội học về vấn đề này như thế nào?

Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Trịnh Hòa Bình -  nhà Tâm lý học, Phó Tổng Thư ký Hội Xã hội học Việt Nam về vấn đề này.

PGS.TS Trịnh Hòa Bình - nhà Tâm lý học, Phó Tổng Thư ký Hội Xã hội học Việt Nam.

Đằng sau việc phụ nữ đi làm hay ở nhà sau thời kỳ thai sản vẫn là câu chuyện sinh kế

Mới đây, theo kết quả một cuộc khảo sát ý kiến độc giả, 85% phụ nữ lựa chọn đi làm và đa số các ông bố cũng đồng ý như vậy. Ông đưa ra ý kiến gì về vấn đề này?

Đằng sau câu chuyện để phụ nữ đi làm hay ở nhà sau thời kỳ thai sản trên đại thể vẫn là câu chuyện sinh kế mà thôi. Đương nhiên sẽ có những ông bố - người đàn ông phát biểu rằng để người phụ nữ đi làm khẳng định cái tôi của mình.

Xét trên phương diện gia đình gia trưởng, người chồng chẳng hề muốn mình lại "không tốt" hơn phụ nữ bởi vậy khi được hỏi người chồng không bộc lộ hết tâm sự. Đa số vẫn ở dưới tấm màn bao phủ bởi họ không muốn mất điểm trước bàn dân thiên hạ. 

Mặc dù vậy, chúng ta có thể thấy, hầu hết các gia đình trẻ hiện nay, các gia đình trung lưu thấp đều có người giúp việc khi có công chuyện. Và điều này càng không có lý do gì để người vợ lui về ở nhà chăm sóc con cái. Phụ nữ không làm gì, cuộc sống sẽ vẩn vơ, vô nghĩa và rồi cũng lạc hậu đi.

Phụ nữ nên tận dụng tối đa chính sách cho phép nghỉ ở nhà chăm sóc con rồi sau đó đi làm trở lại. (Ảnh minh họa)

Tôi thấy, phụ nữ nên tận dụng hết chính sách thai sản rất tốt hiện nay của nước ta rồi sau đó đi làm trở lại. Thậm chí, những người chưa bao giờ đi làm cũng nên tận dụng thời cơ đi làm sau khi sinh xong.

Rõ ràng lao động là yếu tố để giúp người ta gắn mình với xã hội, không bị thải loại và phù hợp với thời đại hiện giờ. Vì thế phụ nữ không nhất thiết đi làm ở khu vực công, có thể đi làm khu vực tập thể, tư nhân đều tốt.

Theo ông, suy nghĩ của các ông chồng và con về vấn đề “Phụ nữ nên nghỉ ở nhà chăm con hay đi làm” có khác nhau không?

Suy nghĩ của trẻ nhỏ còn tùy vào độ tuổi và không nhất thiết giống nhau. Những trẻ nhỏ được mẹ chăm sóc đương nhiên rất thích mẹ ở nhà còn những trẻ lớn có hiểu biết sẽ ứng xử khác.

Tuy nhiên, trong nhiều gia đình bố mẹ thường xuyên chuyện trò, than phiền về cuộc sống gia đình cho trẻ nhỏ nghe thấy, cho trẻ làm quen quá sớm với chi tiêu nên trẻ có suy nghĩ thực tế nhiều hơn thay vì chỉ đèn sách vô tư.

Nhiều người phụ nữ chọn đi làm sau thời kỳ thai sản có phải do họ không muốn gắn mác “ăn bám chồng”. Ông thấy sao về những suy nghĩ như vậy?

Một bộ phận phụ nữ, thậm chí là đáng kể muốn đi làm để không mang nhãn “ăn bám” mặc dù công việc gia đình không tên nhưng không thể nói thiếu nhọc nhằn, vất vả. Chưa kể, cuộc sống đó còn thiếu niềm vui nếu những ông chồng không biết chia sẻ.

Bên cạnh mặc cảm “ăn bám”, họ thấy lao động có ý nghĩa hơn lại vừa khẳng định được mình.

Nhiều người phụ nữ mặc cảm chuyện ở nhà chăm con là "ăn bám chồng". (Ảnh minh họa)

Tuy nhiên, phải nói mặc cảm đó một phần do họ và một phần ở người chồng cũng như cha mẹ coi phụ nữ là nhân vật thứ yếu trong gia đình, đặc biệt trong đời sống kinh tế. Hiện nay, chức năng kinh tế dường như của các cá nhân thay vì tổ chức sản xuất quy mô gia đình nên trong bức tranh phức hợp ấy, người phụ nữ càng cần thiết phải vươn ra ngoài xã hội, đi làm trở lại để khẳng định mình.

Đồng thời, họ cũng muốn làm rõ hơn ý nghĩa xã hội của mỗi thành viên thay vì tìm ý nghĩa đời sống trong phạm vi bó hẹp của gia đình.

Phụ nữ ở nhà chăm con thụt lùi so với xã hội, nhếch nhác, ông chồng cũng có trách nhiệm

Nhiều phụ nữ cho rằng nghỉ việc ở nhà chăm con khiến mình bị thụt lùi so với xã hội, nhếch nhác liệu có đúng, thưa ông?

Thụt lùi là do họ nữa, không chủ động nắm bắt thông tin, thiết lập tương tác xã hội. Nếu họ không quan tâm là họ đã đi chậm lại, thụt lùi. 

Thứ hai, nhếch nhác cũng là do họ. Nếu họ quan niệm ở nhà không ai nhìn ngó, đánh giá, tự cho phép mình dễ dãi thì đương nhiên họ sẽ nhếch nhác.

Tuy nhiên có những người không làm như thế. Họ nhất thiết không để xảy ra chuyện nhếch nhác về mặt ngoại hình, trang phục, ứng xử để quay trở lại lao động với xã hội.

Chỉ những người bằng lòng với việc lui về gia đình mới dễ dãi, để mình nhếch nhác trong phạm vi đó.

Nếu phụ nữ thụt lùi hơn so với xã hội là do họ không để ý thông tin. (Ảnh minh họa)

Nhiều ông bố cho rằng, phụ nữ ở nhà chăm con thụt lùi với xã hội, nhếch nhác lỗi một phần do họ. Còn một ông bố cho rằng “điều gì cũng có cái giá của nó, đổi lại họ được món quà quý giá là con nên phải điều chỉnh hơn một chút”. Vậy ý kiến của ông như thế nào?

Lỗi này là do chính người phụ nữ nhưng đương nhiên trong mối tương tác vợ chồng, người chồng cũng có trách nhiệm để người phụ nữ của mình xảy ra như vậy. Nếu ông chồng không khích lệ, không đòi hỏi người phụ nữ của mình phải mới, thường xuyên làm đẹp, biết chỉnh trang, người vợ sẽ thiếu ý chí, sẵn sàng cả theo.

Nói đi cũng phải nói lại, hiện nay nhiều tấm gương người phụ nữ thành đạt trên bình diễn xã hội lớn được đưa ra tuyên truyền nhưng thực tế chỉ ra rằng rất khó để chu toàn cả 2 gánh, thật khó để ưu trội với xã hội đồng thời tuyệt vời, trọn vẹn phương diện gia đình.

Hầu hết người phụ nữ thành đạt đều tâm sự rằng họ không lo được hậu phương của họ và phải tìm người “điền” vào đó, có thể là thành viên khác trong gia đình hoặc chính người chồng phải san sẻ. Điều quan trọng phải có sự san sẻ vợ chồng mới ổn thỏa, nếu không họ phải trả giá.

Có thể nói, lời giải cho bài toán chu toàn, tuyệt vời tất cả trên thực tế không đạt tới, người ta chỉ cố gắng để ổn thỏa và hài hòa được thôi.

Điều quan trọng phải có sự san sẻ vợ chồng mới ổn thỏa. (Ảnh minh họa)

Nhiều người cho rằng, kinh tế gia đình là yếu tố trên hết quyết định phụ nữ ở nhà chăm con hay đi làm sau sinh, điều này có đúng không thưa ông?

Tôi nghĩ trên bình diện chung, điều này đúng với một nhóm lớn, nhưng đáp số đó không đúng với tất cả. Dẫu thế nào, điều kiện sinh kế, điều kiện sinh sống trên đất nước ta, một người đi làm không thể gồng gánh được cả gia đình nên người phụ nữ phải đi làm sau đó. Đây là câu chuyện có thật.

Tuy nhiên, với trường hợp gia đình có của ăn của để, xuất phát điểm tốt hơn về kinh tế, người phụ nữ vẫn sẽ nảy sinh nhu cầu về tiến bộ xã hội nên luôn tính đến việc vươn ra xã hội.

Có những người sẵn sàng đi làm dẫu đồng lương không lớn lắm. Họ có thể bỏ khoản tiền lớn hơn để thuê giúp việc bởi nhu cầu của phụ nữ không bị tụt hậu, được giao lưu với xã hội lớn hơn rất nhiều so với bị đời sống gia đình níu kéo lại.

Ông đưa ra lời khuyên nào cho người phụ nữ đang phân vân về vấn đề này?

Không có lời khuyên chung nào cho mọi người vì điều kiện, phẩm hạnh của mỗi trường hợp. Thế nhưng dẫu thế nào, người vợ vẫn phải tính lại những điều kiện hiện có của mình. Tôi nghĩ rằng, nếu có điều kiện, người phụ nữ hãy đi làm, điều đó tốt hơn ở nhà nội trợ, cho dù tôi không hạ thấp giá trị công việc này.

Xin cảm ơn ông về những chia sẻ!