Các công trình nhà tre tại Việt Nam được tờ CNN khen ngợi gồm nhà dài của người dân tộc Êđê, nhà rông của người Ba Na và nhà mồ của người dân tộc Gia Rai.
CNN đã đề cập: "Khi nói đến hàng thủ công truyền thống tại Việt Nam, những bộ trang phục rực rỡ của người H'mong và Dao Đỏ tại vùng núi phía Bắc thường nhận được tất cả sự chú ý. Nhưng khi mạo hiểm để khám phá miền Tây Nguyên, giáp Lào và Campuchia, và bạn sẽ tìm thấy kiến trúc bản địa khác thường. Dân tộc Êđê, Bahnar và Giarai chỉ là ba trong số 53 nhóm dân tộc thiểu số ở Việt Nam, với dân số khoảng 200.000 đến 300.000 người. Quê hương truyền thống của họ ở các tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai và Kon Tum, một khu vực chịu nhiều ảnh hưởng bởi cuộc chiến tranh với Pháp và Mỹ."
Tuy chịu nhiều tác động trong quá khứ và cả hiện tại nhưng những người dân tộc nơi đây vẫn bảo tồn và phát huy được những giá trị truyền thống, các nghi lễ tâm linh và ngôi làng của họ toát lên cảm giác kì bí mà thân thuộc.
Nhà dài của người dân tộc Êđê:
Xã hội Êđê theo chế độ mẫu hệ. Vì vậy, khi một cô gái trong nhà kết hôn, một gian mới sẽ được xây dựng cho chồng ở rể. Vì vậy, sự phát triển của một gia đình được đánh giá bằng chiều dài ngôi nhà. Có những ngôi nhà dài lên đến 100 mét.
Ngôi nhà dài có sàn nhà thấp và toàn bộ kết thành từ gỗ và tre. Trước cửa ra vào là cầu thang đôi lên xuống dành riêng cho đàn ông và phụ nữ. Chiếc thang dành cho phụ nữ trong gia đình được điêu khắc thêm hình bầu ngực để tránh bị nhầm lẫn.
Bên trong nhà dài, không gian được phân chia giữa khu vực sinh hoạt chung và phòng riêng để ngủ. Khu vực chung thường là nơi phụ nữ ngồi dệt vải thổ cẩm và sửa chữa dụng cụ nuôi trồng.
Người Êđê sống chủ yếu ở tỉnh Đắk Lắk, đặc biệt là ở các khu vực xung quanh Buôn Ma Thuột. Những du khách muốn nhìn thấy bên trong các nhà dài có thể đến thăm Ako Dhong, một ngôi làng chỉ cách phía bắc Buôn Ma Thuột vài km.
Nhà rông của người dân tộc Ba Na:
Không kém ấn tượng là những ngôi nhà rông của người Ba Na và Gia Rai. Thời điểm bạn bước vào một ngôi làng của họ, đôi mắt của bạn được bị thu hút ngay bởi hình ảnh ngôi nhà rông với mái ngói cao chót vót. Nằm ở trung tâm của mỗi ngôi làng, nhà rông có thể cao đến 30 mét chiều cao, mặc dù hầu hết là khoảng 15-20 mét. Nhà rông càng cao thì thể hiện ngôi làng càng to.
Lối vào nhà rông cũng là các bậc thang nghiêng làm bằng thân gỗ tròn với các bậc cầu thang được chạm khắc. Bên trong nhà rông có một sàn tre rộng rãi đủ để chứa tất cả người dân buôm làng. Mái nhà rông được lợp bằng lá cỏ tranh. Trên đỉnh của các mái nhà rông được trang trí bằng các hoa văn độc đáo và với hình thù khác nhau đối với từng buôn làng.
Nhà rông là trung tâm cuộc sống của làng. Nó được sử dụng để hội họp, giải quyết các tranh chấp pháp lý và là nơi tổ chức các nghi lễ.
Trên mái nhà rông được trang trí các biểu tượng đặc trưng của ngôi làng
Nhà mồ của người Gia Rai
Hầu hết các địa phương tại Việt Nam đều tổ chức đám ma khá lớn và coi trọng việc xây cất mọ. Tuy nhiên, đối với người Gia Rai lại quan niệm như vậy rất phức tạp và tốn kém. Hầu hết các làng ở Gia Rai đều có một nghĩa địa ở phía tây, với các ngôi nhà được phân lô riêng với rào chắn. Sau khi qua đời, các thành viên trong gia đình sẽ được chôn cùng trong một căn nhà mồ. Sau khi chôn cất, ngôi nhà mồ sẽ bị bỏ hoang và dần dần biến mất theo thời gian.
Hình ảnh điêu khắc trên mái nhà có thể là con trâu - tài sản quý giá nhất của họ, lễ hội hay các hoạt động tâm linh đặc trưng của ngôi làng
