Việt Nam đã ghi nhận khuẩn E.coli loại men được thế giới mệnh danh là “siêu vi khuẩn” vì kháng nhiều loại kháng sinh và gây ra nhiều dịch bệnh với tỷ lệ tử vong cao.
BV Nhi đồng TP Cần Thơ mới đây ghi nhận 4 trẻ nhiễm khuẩn E.coli kháng thuốc, trong đó 1 tử vong, những trẻ khác đang trong tình trạng nguy kịch. Điều này khiến không ít người lo lắng vì từ trước đến nay tiêu chảy do E.coli là bệnh thường gặp tại Việt Nam và người dân có thói quen tự mua thuốc điều trị tiêu chảy tại nhà.
20 – 25% khuẩn Ecoli kháng thuốc
Theo PGS.TS Nguyễn Văn Kính, Giám đốc BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương, tại Việt Nam, tỉ lệ nhiễm E.coli là rất lớn. Bình thường, vi khuẩn E.coli sống cộng sinh trong ruột, tham gia vào quá trình tiêu hóa thức ăn. Tuy nhiên, nếu không may nhiễm phải khuẩn E.coli kháng thuốc hay E.coli tuýp gây bệnh nặng người bệnh sẽ nguy kịch, thậm chí tử vong.
TS Phan Văn Ca, Phó trưởng Khoa Xét nghiệm, BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, khuẩn Ecoli có 4 tuýp gây bệnh rất nặng: thứ nhất là loại có sinh độc tố, gần giống như tả, gây bệnh rất nặng; Thứ hai là loại gây bệnh biểu hiện giống lỵ amip; Thứ ba là loại gây tiêu chảy tương tự lỵ trực khuẩn; Thứ tư là loại gây tiêu chảy có lẫn máu nhưng không có sốt và có thể kèm theo đi tiểu ra máu, nếu không điều trị kịp thời sẽ gây suy thận.
E.coli còn gây ra nhiều bệnh lý khác nhau, như: nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não mủ (đặc biệt sau chấn thương), nhiễm khuẩn tiết niệu, viêm phổi…
Theo ThS Nguyễn Hồng Hà, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, với trẻ nhỏ mà nhiễm khi khuẩn này thường liên quan đến bệnh viện hoặc người lớn truyền cho. Bởi khuẩn E.coli dễ lây qua đường tiêu hóa (nói nôm na là đường phân – miệng).
Đặc biệt, trẻ nhỏ có nguy cơ cao lây nhiễm E.coli khi uống sữa nếu quá trình pha sữa người lớn không rửa tay, vệ sinh các dụng cụ pha sạch sẽ. Người lớn có nguy cơ nhiễm khuẩn E.coli nếu ăn phải hoa quả (đặc biệt là các loại dưa), các loại rau có tưới phân tươi nhưng không được rửa và khử trùng sạch.
Đáng nói, tỉ lệ E.coli kháng thuốc ở Việt Nam cũng rất cao khoảng 20 – 25%. Đặc biệt, Việt Nam cũng đã xuất hiện khuẩn E.coli men NDM -1, thế giới gọi là “siêu vi khuẩn” vì kháng nhiều loại kháng sinh, đã từng gây ra nhiều vụ dịch với tỷ lệ tử vong ở Thụy Điển, Đức.
Theo số liệu giám sát trong năm 2012 tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, tỷ lệ kháng ampicilin (loại thuốc kháng sinh dùng chủ yếu trước đây trong điều trị ecoli) lên tới 81,4%. Kháng sinh hay sử dụng khác là ceftriaxone thì cũng kháng đến gần một nửa, tương tự với ciprofloxacin tỷ lệ kháng 44%. Đặc biệt với Tetracycline, tỉ lệ kháng thuốc lên tới 85,8%.
Đừng chủ quan khi bị tiêu chảy
TS Ca cho biết điều đáng lo ngại là về mặt lâm sàng không có sự khác biệt giữa tiêu chảy do vi khuẩn E.coli kháng thuốc hay không kháng thuốc. Người bệnh bị đi ngoài, có thể nhiều lần trong ngày, kèm theo sốt hoặc không. Chính vì thế, nhiều người dân chủ quan, tự mua thuốc điều trị tiêu chảy ở nhà.
Khuẩn E.coli kháng thuốc gặp ở cả người lớn và trẻ em
“Khuẩn E.coli kháng thuốc có thể gặp ở cả người lớn và trẻ em. Việc điều trị vẫn có hiệu quả nhờ phối hợp thuốc ở những trường hợp phát hiện sớm. Còn vào viện khi đã muộn, trong tình trạng sốc không hồi phục thì điều trị rất khó khăn, nguy cơ tử vong cao. Nguyên nhân chính làm cho vi khuẩn E.coli kháng thuốc là do sử dụng thuốc bừa bãi,người dân có thói quen tự mua thuốc điều trị tiêu chảy tại nhà mà không đi khám và điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Bên cạnh đó, bản thân vi khuẩn có khả năng tiết ra một loại men phá hủy các kháng sinh thông thường trong điều trị”, TS Ca nói.
Do đó, các chuyên gia khuyến cáo tất cả các trường hợp tiêu chảy sau 3 ngày điều trị mà triệu chứng không thuyên giảm thì nghĩ ngay đến kháng thuốc và cần phải tìm căn nguyên và làm kháng sinh đồ, để xác định xem kháng gì, thuốc gì còn nhạy cảm để điều trị được.
“Mức độ kháng thuốc của E.coli hiện ở mức trung bình và có tỷ lệ tử vong không cao như ở châu Âu. Tuy nhiên, với trường hợp kháng đa thuốc – gặp ở cả trẻ em và người lớn điều quan trọng nhất là phải được phát hiện, điều trị sớm, nếu không tỷ lệ tử vong sẽ rất cao”, TS Kính nói.
Để phòng lây nhiễm E.coli, người dân cũng cần lưu ý luôn phải vệ sinh bàn tay sạch sẽ, rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh; ăn chín uống sôi, không sử dụng rau quả tưới bằng phân tươi hoặc ăn các loại thực phẩm sống như gỏi, tiết canh …
