Tuổi thơ của nhiều người chắc chắn không thể thiếu những buổi trưa hè rong chơi, cùng bạn bè trèo cây, hái trộm những loại quả dại mà vui vẻ như tìm thấy cả kho báu.
1. Quả nhót
Quả nhót luôn là món quà ăn vặt thần thánh của mọi lứa tuổi, từ học sinh đến công sở, những trái nhót đỏ au, dù ngọt hay chua đều đứng đầu trong danh sách những món ăn vặt không thể thiếu. Có lẽ trong ký ức mỗi người đều có những chiếc quần trắng xóa bụi nhót, ăn chua lè nhưng vẫn mải mê chấm muối rồi xuýt xoa.
Tháng 3 cũng là thời điểm đầu mùa nhót, những cây nhót ở khắp miền Bắc đã bắt đầu cho ra những trái nhót chín đỏ, các chủ vườn cũng đã tung hàng ra bán trên khắp chợ mạng, chợ dân sinh, chợ cóc, hay những gánh hàng rong cũng đã bắt đầu được nhuộm đỏ bởi màu nhót chín.
Nhót được nhập về từ vùng Phong Thổ, Lai Châu. Nhót ở đây chủ yếu là nhót chua, đặc biệt nhót xanh tại đây được nhập về bán rất nhiều để các chị em thưởng thức món nhót xanh chấm chéo chua thơm ngon.
2. Trứng cá
Cứ mỗi khi mùa hè đến, hẳn bạn cùng đám trẻ hàng xóm sẽ rủ nhau trốn ngủ trưa để trèo lên những cây trứng cá gần nhà, hái quả ăn. Quả trứng cá khi chín có màu hồng hoặc đỏ, cùng vị ngọt mà mùi thơm ơi là thơm đã mê hoặc không biết bao nhiêu thế hệ trẻ nhỏ Việt Nam.
Cây trứng cá hay còn gọi mật sâm (tên khoa học là Muntingia calabura), loại duy nhất trong chi Muntingia. Là một loại thực vật có hoa có nguồn gốc từ nam Mexico, Trung và miền tây Nam Mỹ phía nam của Peru và Bolivia. Ở Việt Nam, cây trứng cá được trồng nhiều ở quanh đường phố, hầu như cho quả quanh năm.
Quả trứng cá rất được trẻ em ưa thích, quả chín có thể ăn ngay khi vừa hái hoặc có thể làm mứt để ăn dần.
3. Dâu da xoan
Thêm một loại quả dại mà nhiều đứa trẻ thích mê là dâu da xoan. Tầm cuối hè, những chùm dâu da xoan bắt đầu chín đỏ lịm, quả ăn chua chua ngọt ngọt, chấm chút bột canh là ngon mê li. Đây là thức quà vặt của rất nhiều trẻ nhỏ ở Việt Nam.
Cây dâu da xoan rất giống cây xoan đào, từ dáng cây, dáng lá và những trùm quả lúc lỉu. Chỉ có điều, hoa xoan thì màu tím nhạt, còn hoa dâu da xoan lại trắng muốt. Trái xoan màu vàng, không thể ăn. Còn trái dâu da xoan chuyển từ vàng qua cam đậm rồi đỏ, ăn chua chua ngọt ngọt, chấm với muối ớt, nhai cả hạt thì hết sẩy.
Cây dâu da xoan còn được gọi là châm châu, dâm bôi, giâu gia thơm, xoan nhừ. Ở Việt Nam, loài cây này phân bố từ Hà Giang đến Đăk Lăk. Ngoài ra, dâu da xoan còn được trồng ở nhiều địa phương khác trên cả nước.
4. Quả trâm
Quả trâm là một loại quả rừng gắn với ký ức học sinh của nhiều người. Đây thực sự là một món quà thiên nhiên của núi rừng. Quả trâm khi còn xanh có vị chua và chát. Khi chín có vị ngọt, hơi chua chua và chát, màu tím ngắt, to bằng đầu ngón tay út có hình bầu dục. Điều đặc biệt khi ăn quả trâm là phải tách rời quả khỏi cuống để quả không có vị đắng.
Trái trâm là một loại đặc sản miền núi phía nam có nhiều công dụng đối với sức khỏe. Ít ai biết loại quả tím vị chát này lại có nhiều công dụng như thế. Chúng thường được ngâm rượu hoặc ăn tươi, sau khi ăn màu tím sẽ lan vào lưỡi. Vị chua và chát của chúng đã tạo nên giá trị dinh dưỡng vô cùng quý báu, bởi chúng chứa nhiều các chất vô cùng tốt cho sức khỏe.
5. Quả chùm ruột
Chùm ruột, hay còn gọi là tầm ruột - một thức quà vặt bình dị được người dân miền Tây vô cùng ưa chuộng. Tuy có vị chua, chát khó thưởng thức nhưng loại quả này lại khiến người ta phải chảy nước miếng khi nghĩ đến.
Loại quả này có hình tròn, nhỏ và đính thành từng chùm trên các cành cây. Những quả chín sẽ có vị chua ngọt dễ ăn hơn và người ta thường chấm cùng muối ớt. Nhưng đa số chùm ruột lại chua nên không phải ai cũng ăn được. Vì thế mà người ta lại biến tấu ra những hương vị không kém phần thơm ngon từ loại quả này.
Chùm ruột có thể chế biến bằng nhiều cách như chùm ruột ngào mắm đường, chùm ruột lắc muối ớt, mứt chùm ruột,...
