Nhớ rằng, kẻ thao túng tâm lý cũng trở thành kẻ bắt nạt khi họ đe dọa hoặc làm hại người khác. Khi bạn luôn tuân thủ và thụ động, bạn đã tự biến mình thành mục tiêu.
Thao túng tâm lý xảy ra khi một người được sử dụng vì lợi ích của người khác. Kẻ thao túng cố tạo ra sự mất cân bằng quyền lực và lợi dụng nạn nhân để phục vụ cho lợi ích cá nhân của mình. Dưới đây là 8 cách mà theo Preston Ni, một chuyên gia về giao tiếp, có thể giúp bạn tránh bị kẻ khác thao túng.
Biết các quyền cơ bản của con người
Nguyên tắc quan trọng bậc nhất khi bạn đối phó với một kẻ thao túng là cần biết các quyền của mình và nhận biết khi nào chúng đã bị vi phạm. Miễn là bạn không làm hại người khác, bạn có quyền đứng lên để bảo vệ quyền lợi của mình. Mặt khác, nếu bạn gây tổn hại cho người khác, bạn có thể bị tước bỏ các quyền này.
Sau đây là một số quyền con người cơ bản của chúng ta:
Quyền được đối xử tôn trọng.
Quyền bày tỏ cảm xúc, ý kiến và mong muốn của mình.
Quyền thiết lập các thứ tự ưu tiên.
Quyền nói “không” mà không cần cảm thấy tội lỗi.
Quyền nhận được những gì xứng đáng.
Quyền có ý kiến khác với những người khác.
Quyền được chăm sóc và bảo vệ mình khỏi bị đe dọa về thể chất, tinh thần hoặc tình cảm.
Quyền được tạo ra cuộc sống hạnh phúc và khỏe mạnh cho riêng mình.
Những quyền cơ bản của con người thể hiện ranh giới của bạn. Tất nhiên, trong xã hội này sẽ có những kẻ không hề tôn trọng những quyền này. Đặc biệt, những kẻ thao túng tâm lý muốn tước bỏ quyền của bạn để họ có thể kiểm soát và lợi dụng bạn. Nhưng bạn có quyền lực và thẩm quyền đạo đức để tuyên bố rằng chính bạn, không phải kẻ thao túng, mới là người chịu trách nhiệm về cuộc sống của mình.
Giữ khoảng cách
Một cách để phát hiện kẻ thao túng chính là hãy xem liệu họ có mang nhiều bộ mặt khác nhau khi đứng trước những người khác nhau trong cùng một tình huống hay không.
Tất nhiên, chúng ta đều có một mức độ khác biệt nhất định trong xã hội, nhưng một số kẻ thao túng tâm lý thường có xu hướng sống cực đoan, sẽ rất lịch sự với một cá nhân và hoàn toàn thô lỗ với một cá nhân khác hoặc hoàn toàn bất lực lúc này và hung hăng vào ngay sau đó.
Khi bạn nhận thấy người có những dấu hiệu này, hãy giữ khoảng cách an toàn và tránh giao du với người đó trừ khi công việc buộc bạn phải làm vậy.
Tránh tự trách mình
Kẻ thao túng chủ định tìm kiếm và khai thác điểm yếu của bạn. Điều này khiến bạn có thể cảm thấy tự trách bản thân khi không đạt được sự kỳ vọng của họ.
Trong những tình huống này, điều quan trọng cần nhớ là vấn đề không phải ở bạn. Người kia đang cố thao túng để khiến bạn cảm thấy mình thật tệ, có khả năng từ bỏ đi quyền lực và quyền lợi của mình.
Hãy xem xét mối quan hệ của bạn với kẻ thao túng và đặt những câu hỏi sau:
Tôi có được đối xử tôn trọng thực sự không?
Những kỳ vọng và yêu cầu của người này đối với tôi có hợp lý không?
Sự cho đi trong mối quan hệ này chủ yếu là một chiều hay hai chiều?
Cuối cùng, tôi có cảm thấy hài lòng về bản thân trong mối quan hệ này không?
Câu trả lời của bạn sẽ cung cấp cho bạn những manh mối quan trọng về việc liệu “vấn đề” trong mối quan hệ thuộc về bạn hay người kia.
Tập trung vào họ bằng cách đặt câu hỏi thăm dò
Những kẻ thao túng tâm lý có thể sẽ đưa ra yêu cầu, đòi hỏi bạn và khiến bạn cố gắng đáp ứng nhu cầu của họ. Khi bạn nghe thấy một lời mời chào vô lý, bạn có thể chuyển sự tập trung vào kẻ thao túng bằng cách đưa ra một vài câu hỏi thăm dò, xem liệu họ có tự nhận thức được sự thiếu công bằng trong kế hoạch này. Ví dụ:
"Cậu thấy điều này hợp lý sao?"
"Những gì cậu muốn ở tôi nghe có vẻ công bằng ư?"
"Tôi có tiếng nói trong vấn đề này không?"
"Cậu đang ra lệnh hay nói với tôi đấy?"
"Vậy, tôi được gì từ điều này?"
"Cậu có thực sự mong đợi tôi (trình bày lại yêu cầu của họ)?"
Khi bạn đặt những câu hỏi như này, bạn giống như đang đặt ra một tấm gương phía trước để kẻ thao túng có thể nhìn thấy bản chất thực sự mưu đồ của họ. Nếu người thao túng có một mức độ nhận thức về bản thân, họ có thể sẽ rút lại yêu cầu. Nếu kẻ đó vẫn khăng khăng ý định của mình và bác bỏ những câu hỏi của bạn, hãy tiếp tục áp dụng những mẹo sau ngăn chặn việc thao túng.
Dùng thời gian làm lợi thế
Kẻ thao túng thường mong đợi câu trả lời từ bạn ngay lập tức để tối đa hóa áp lực và kiểm soát bạn trong tình huống (như màn “chốt đơn” của những người bán hàng). Trong những thời điểm này, thay vì đáp ứng yêu cầu của kẻ thao túng ngay lập tức, hãy cân nhắc tận dụng thời gian để có lợi cho bản thân mình và tránh xa ảnh hưởng tức thời của họ. Bạn có thể thể hiện sự chủ động của mình bằng cách nói: "Tôi sẽ nghĩ về nó sau."
Hãy dành thời gian cần thiết để đánh giá ưu và nhược điểm của một tình huống, cân nhắc xem bạn muốn thương lượng một thỏa thuận công bằng hơn hay đơn giản là nói “không”.
Biết cách nói “Không” khéo léo mà vẫn mạnh mẽ
Biết cách nói "Không" khéo léo mà vẫn mạnh mẽ, thể hiện được quan điểm của mình chính là nghệ thuật giao tiếp. Hãy nhớ rằng các quyền con người cơ bản của bạn bao gồm quyền được đặt ra các ưu tiên của riêng mình, quyền nói “không” mà không cần cảm thấy tội lỗi, và quyền lựa chọn cuộc sống hạnh phúc và lành mạnh cho riêng mình.
Đặt ra hậu quả
Khi một kẻ thao túng tâm lý khăng khăng muốn vi phạm ranh giới của bạn và không chấp nhận câu trả lời là “không”, hãy cho họ biết hậu quả. Khả năng xác định và khẳng định hậu quả là một trong những kỹ năng quan trọng nhất bạn có thể sử dụng để "hạ gục" một kẻ "khó nhằn". Trình bày một cách rõ ràng những hậu quả có thể xảy đến, bạn sẽ khiến kẻ thao túng phải tôn trọng mình.
Đối đầu một cách an toàn
Nhớ rằng, kẻ thao túng tâm lý cũng trở thành kẻ bắt nạt khi họ đe dọa hoặc làm hại người khác. Điều quan trọng nhất cần nhớ đối với những kẻ bắt nạt là họ luôn chọn những người mà họ cho là yếu hơn. Vì vậy, khi bạn luôn tuân thủ và thụ động, bạn đã tự biến mình thành mục tiêu.
Kẻ bắt nạt cũng có những nỗi sợ bên trong. Khi các mục tiêu của họ bắt đầu biết chủ động bảo vệ quyền lợi của mình, những kẻ bắt nạt thường sẽ lùi bước.
Các nghiên cứu cho thấy rằng, đôi khi kẻ bắt nạt trước đó cũng chính là nạn nhân của bạo lực. Tất nhiên chúng ta không đồng tình và biện minh cho hành vi bắt nạt song điều này giúp bạn có cái nhìn nhiều chiều hơn về kẻ bắt nạt.
