Nghiện facebook – căn bệnh không của riêng ai

Các tín đồ facebook này có thể không nhắn tin, gọi điện, gặp gỡ bạn bè, người thân trong một ngày, nhưng không thể không lướt facebook trong vài tiếng. Facebook có sức hút mãnh liệt đến mức nhiều người bị lệ thuộc vào mạng xã hội này, hay nói cách khác là “nghiện facebook”. Thứ gây nghiện ấy vô tình dẫn người chơi tiến gần đến lối sống tự kỷ, nhất là ở giới trẻ.

Khác với những trò giải trí trên mạng trước đây, facebook có sức công phá mãnh liệt với tất cả đối tượng, từ trẻ em cho đến người lớn tuổi. Đến độ, ở mối quan hệ mới gặp lần đầu, người ta không chỉ hỏi nhau tên tuổi, số điện thoại nữa mà hỏi nick facebook. Thậm chí cả tên thật cũng bị lãng quên sau một thời gian giao lưu kết bạn trên facebook.

Trang cá nhân facebook không chỉ là nơi giải trí đơn thuần mà trở thành ngôi nhà, ở đó, tên tuổi của chủ nhân chính là thương hiệu gắn với hình ảnh thật ngoài đời. Facebook vượt ra khỏi thế giới ảo. Nó không khác gì một xã hội thu nhỏ mà ở đó, tất cả tính cách, kiến thức, quan niệm sống… ít nhiều đều thể hiện trên ấy. Vì thế mà ở một số lãnh vực, nhà tuyển dụng ngoài việc tìm hiểu ứng cử viên qua hồ sơ, họ còn xem trang cá nhân facebook trước khi quyết định tuyển chọn nhân sự. Tuy nhiên mức độ thật của thế giới facebook đến mức nào thì cần phải xem xét lại.

Thói quen giao tiếp bị lãng quên?

Đã qua cái thời viết thư tay, chat yahoo có wc, skype để nhìn thấy nhau khi cách xa nhau vài nghìn km, facebook xuất hiện đã đẩy lùi tất cả ứng dụng đó. Bất ngờ hơn, facebook thay thế luôn việc giao tiếp, gặp gỡ, chuyện trò… Dân nghiện facebook lười nói hơn lười viết. Facebook trở thành kênh liên lạc quen thuộc của rất nhiều bạn trẻ. Đôi khi nhắn tin không trả lời, gọi điện không bắt máy nhưng chỉ cần gọi trên facebook là xuất hiện ngay.

Những buổi nói chuyện, hẹn hò tán gẫu của bạn bè được thay bằng việc lướt facebook. Ảnh minh hoạ.

Sống trong thời facebook lên ngôi nên sau khi lấy chồng cũng thế, nick giaythuytinhtâm sự: “Vợ chồng mình quen nhau trên face rồi lấy nhau nên cũng có chút… khác người tí. Ở trên face sôi nổi bao nhiêu thì bên ngoài lạnh bấy nhiêu. Có khi cả ngày chẳng nói với nhau câu nào, chỉ trao đổi qua facebook. Ngày cuối tuần, hai vợ chồng cũng đứa ôm cái laptop rồi comments qua lại. Mình cảm giác như trên đó tụi mình nói chuyện với nhau thoải mái hơn cả bên ngoài. Có những hôm hai vợ chồng giận nhau căng thẳng lắm, anh ấy lên tường pots câu xin lỗi, thế là hòa. Chứ ở ngoài sức mấy mà tình hình nhẹ đi được!”.

Đó không phải là trường hợp quá hiếm thấy mà trở thành lối sống khá phổ biến. Tín đồ facebook đang dần lãng quên thói quen giao tiếp, chuyện trò, thể hiện tình cảm qua lời nói, cử chỉ, ánh mắt.

Ở công ty T.H (một công ty phần mềm nằm giữa trung tâm thành phố), hết giờ làm việc, thay vì cùng nhau đi ăn uống, hẹn hò, hoặc là quay sang mặt đối mặt chuyện trò với nhau như trước đây, các bạn trẻ lại dán mắt vào màn hình nền màu xanh quen thuộc của facebook, hết comments, like nhà này đến nhà khác.

Sợi dây liên kết họ với mọi người xung quanh đang được thay thế bằng đường truyền mạng Internet. Người chơi vô tình kéo mình vào hội chứng cô đơn trên mạng ngay khi sở hữu 5000 friends facebook. Ngỡ rằng mối quan hệ đồng nghiệp trở nên khăng khít từ mạng xã hội ấy nhưng không, chỉ cần bước ra khỏi thế giới mạng, sẽ chỉ còn lại là những khuôn mặt người lạnh lẽo. Họ cũng chẳng có nhu cầu nói chuyện với nhau, có việc gì cũng đã trao đổi hết qua facebook. Gặp nhau chỉ là để thông tin: “Tớ vừa đăng lên tường của cậu. Vô trả lời nhé!”, hoặc: “Post hình rồi, lên xem!”. Đấy, facebook cao tay đến mức hoán đổi từ vị trí gián tiếp kết nối trở thành trực tiếp.

Có những người tay bắt mặt mừng trên facebook, khiến người khác nhầm tưởng họ là những tri kỷ khăng khít với nhau, nhưng khi ra ngoài có dịp gặp nhau lại lạnh tanh, chẳng biết nói chuyện gì. Thậm chí còn thấy ngượng ngượng vì tại sao mình có thể dùng những câu từ thân thiết, tình cảm đến thế! Chưa kể những người có thói quen cập nhật hình ảnh, họ ngại gặp bạn bè facebook ở ngoài đời chỉ vì hình ảnh thật không được “bắt mắt” như những tấm hình được chọn lựa thật kỹ trước khi post lên facebook. 

Là người trong cuộc, người viết cũng không khỏi ngỡ ngàng khi những buổi nói chuyện, hẹn hò tán gẫu của bạn bè ngày càng thưa thớt. Hay cụ thể hơn, cô bạn thân gắn bó lâu năm như hình với bóng, trước đây gặp nhau là ríu rít chuyện trò, giờ thì khác, mỗi người cầm một iphone. Những câu chuyện có nói cũng trở nên lạc lõng vì đối phương thiếu tập trung, dần dà im luôn. Thiết nghĩ, có khi nào thế hệ facebook sau này gặp nhau không còn biết chào hỏi và khi nói chuyện trực tiếp với nhau, chẳng còn biết phải bắt đầu từ đâu?

Bước ra từ thế giới ảo

Hiện hay, facebook được hỗ trợ trên các phương tiện từ máy tính, điện thoại, máy tính bảng và cả ti vi. Người dùng có thể lên facebook ở bất cứ ngóc ngách nào, mọi lúc mọi nơi. Nếu dùng điện thoại, sẽ có chức năng thông báo để người dùng dễ dàng nắm bắt thông tin. Kể cả khi không cài đặt chức năng này thì các tín đồ facebook vẫn lướt facebook vài phút một lần.

Họ có thể thiếu thời gian cho việc khác, nhưng luôn ưu ái, thậm chí là dành nhiều giờ cho facebook. Nick Hugo chia sẻ: “Tiếp xúc trên facebook thấy mọi người có vẻ dễ chịu hơn, thiện cảm hơn nên thích. Nếu như ở ngoài nói tiếng cảm ơn, xin lỗi, thể hiện sự yêu thương cực kỳ khó thì trên facebook việc đó lại dễ ợt. Qua facebook, từ giải quyết công việc, kết bạn mới hay cả tỏ tình… đều suôn sẻ trót lọt nên việc gì phải tiếp xúc bên ngoài cho hại não”.

Facebook trở thành người bạn thân thiết đến mức không thể thiếu trong đời sống hàng ngày. Mà người bạn thân này vừa chu đáo, lại vừa dễ tính thành ra ai chơi cũng cảm thấy thoải mái. Facebook cẩn thận nhắc nhở khi có sinh nhật bạn bè. Ở những người có tính hoài niệm thì không tránh khỏi bỡ ngỡ vì chờ đỏ mắt cũng chẳng thấy tấm thiệp viết tay, tin nhắn hay cuộc điện thoại chúc mừng sinh nhật như ngày trước.

Bạn bè đã hoàn thành nhiệm vụ trên tường nhà bạn cả rồi! Có hơi buồn nhưng cũng quen. Những buổi tiệc sinh nhật có hoa tươi, có quà ngày càng teo tóp lại. Facebook dễ tính ở chỗ nói sai cho sửa, thậm chí cho xóa. Vì thế cứ thoải mái phát biểu, thấy không thích hợp chỉ cần thao tác click chuột đơn gian là xong. Đã vậy, nhờ facebook mà chỉ cần ngồi một chỗ đã có đến hàng ngàn bạn bè, “lời” không thể tả!

Boconganh là nick được nhiều người biết đến trên facebook. Bất cứ status nào củaboconganh đều được các friend like, comments sôi nổi. Cô nàng gần như không còn có thói quen gặp gỡ bạn bè ngoài đời, kể cả những người bạn chơi với nhau trước đây. Đến một ngày, boconganh bệnh phải nhập viện. Cô vẫn cập nhật tình hình lên facebook và nhận được rất nhiều sự quan tâm từ những comments thăm hỏi. Tuyệt nhiên trong số gần 5000 friend đó, không ai có ý tưởng sẽ đến thăm cô, sẽ nắm lấy bàn tay gầy rộc đi của cô, hay bón cho cô từng muỗng cháo.

Boconganh đắng lòng nhận ra những mối quan hệ bao lâu nay của mình chỉ là ảo. Cô xót xa post thêm một status: “Nếu mình chết đi, bạn bè vẫn ngồi ôm khư khư cái máy tính, hay điện thoại để cập nhật trạng thái. Có đứa còn phải vất vả đi chụp lại những comment tình cảm để chứng minh tình bạn gắn bó lâu năm với dân cư facebook. Rồi thì những kỷ niệm lớn nhỏ, vui buồn đều lần lượt được liệt kê ra, lôi lên. Họ không rời được cái máy vì còn phải “canh” xem những ai like, rồi trả lời comments. Bận tối mắt tối mũi, thời gian đâu nữa mà đến thắp nhang cho mình. Hoặc có những đứa tranh thủ đến thắp nhang cho mình, vẫn lén trang điểm một chút cho ăn ảnh để nhờ đứa bạn chụp giúp tấm hình. Vài phút sau là “quăng” lên facebook. Lại tất tả về, ngồi vô máy tính comments, like…”.

Dòng status của boconganh làm không khí facebook nặng nề thê thảm. Nghĩ mà vừa thương lại vừa trách boconganh bởi cô đã tự làm khó bản thân mình, làm khó friend trên facebook. Hơn ai hết, cô phải biết những mối quan hệ đó chưa đủ gần gũi để có thể chạm vào tay nhau ở ngoài đời. Còn những mối quan hệ bạn bè trước đây đã bị cô lãng quên đến mức nhạt nhòa đi. Và một điều quan trọng hơn cả mà cô không biết hay cố tình không biết, tín đồ facebook không có thói quen thể hiện sự quan tâm, yêu thương ở bên ngoài.

Không ít người cũng ngập tràn trong hạnh phúc với những mối quan hệ ảo như thế. Và cũng không phải ai cũng có cơ hội trải nghiệm để biết nó ảo đến mức nào, để nhận ra không gì có thể thay thế được tình thân. Khi ta yếu đuối, cần một bàn tay siết chặt hơn là những cái like vô cảm. Những comments làm sao có thể thay thế được bờ vai khi nước mắt rơi… Đó mới chính là những người bạn thật sự cần thiết trong cuộc sống.

Một buổi sáng thức dậy, thử nhìn ra bầu trời, ngắm cây cỏ hoa lá để nhận ra đã lâu rồi mình không cùng bạn bè hưởng thụ thiên nhiên trong lành…

Hà Anh