Các chuyên gia chỉ ra có 5 cách để bố mẹ dễ dàng trò chuyện và làm bạn với con.
Trong thế giới giao tiếp giữa bố mẹ và con cái, ngôn ngữ không chỉ là công cụ trò chuyện mà còn là chìa khóa để hình thành các mối liên kết tình cảm, định hướng hình hành vi.
Nhiều bậc phụ huynh có xu hướng áp dụng cách tiếp cận hợp lý khi giáo dục con, hy vọng hướng dẫn hành vi của con mình thông qua logic và lý trí. Nghiên cứu tâm lý cho thấy cách bố mẹ giao tiếp với con cái quan trọng hơn nhiều so với nội dung.
Vậy, bố mẹ nên nói chuyện với con như thế nào để đạt được hiệu quả giáo dục hơn là chỉ lý luận suông?
Bố mẹ nên nhận thức về tầm quan trọng của việc tương tác và giao tiếp tích cực
Trẻ em đang trong giai đoạn phát triển quan trọng, trong đó sự phát triển về nhận thức, cảm xúc và xã hội đang diễn ra. Trong giai đoạn này, trẻ đang tiếp thu kiến thức, hiểu biết về thế giới xung quanh một cách cụ thể và trực quan. Cảm xúc và sự thừa nhận quyền lực cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các kết nối cảm xúc của trẻ.
Vì vậy, lời nói và hành vi của bố mẹ có thể chạm đến cảm xúc một cách trực tiếp và ảnh hưởng đến hành vi của trẻ. Khi bố mẹ thể hiện sự quan tâm, yêu thương và hỗ trợ, trẻ cảm nhận được sự an toàn và tin tưởng. Điều này có thể khuyến khích trẻ khám phá thế giới xung quanh, tìm hiểu và phát triển kỹ năng xã hội.
Bố mẹ nên nhận thức về tầm quan trọng của việc tương tác và giao tiếp tích cực với con.
Ngược lại, nếu bố mẹ thường xuyên truyền tải những thông điệp tiêu cực, những lời chỉ trích hay sự thiếu quan tâm, trẻ có thể cảm thấy bị tổn thương và không an toàn. Điều này có thể gây ra sự ảnh hưởng tiêu cực đến cảm xúc và tác động đến hành vi. Trẻ có thể trở nên tự ti, khó khăn trong việc xây dựng mối quan hệ xã hội và có thể có những phản ứng hành vi không phù hợp.
Do đó, bố mẹ nên nhận thức về tầm quan trọng của việc tương tác và giao tiếp tích cực với trẻ. Lời nói và hành vi của bố mẹ có thể trở thành nguồn cảm hứng, động lực cho trẻ để phát triển kỹ năng xã hội và tạo dựng mối quan hệ tốt trong cuộc sống.
Vậy giao tiếp với trẻ như thế nào là hiệu quả?
Sử dụng ngôn ngữ tích cực
Thực tế, bố mẹ rất dễ rơi vào trạng thái chỉ trích khi con làm điều gì sai.
Nghiên cứu cho thấy ngôn ngữ tích cực có thể truyền cảm hứng tốt hơn cho hành vi lành mạnh ở trẻ em.
Ví dụ, nếu trẻ không cất đồ chơi đi, bố mẹ có thể nói: "Bố tin tưởng con sẽ cất đồ chơi đi, vì lần nào con cũng làm rất tốt".
Kiểu biểu hiện khích lệ này không chỉ tránh nảy sinh những cảm xúc tiêu cực, mà còn nâng cao sự tự tin và tinh thần trách nhiệm của trẻ.
Nghiên cứu cho thấy ngôn ngữ tích cực có thể truyền cảm hứng tốt hơn cho hành vi lành mạnh ở trẻ em.
Giao tiếp đồng cảm
Khi một đứa trẻ gặp phải sự thất vọng hoặc chán nản, ưu tiên hàng đầu của bố mẹ là hiểu và chấp nhận cảm xúc của con mình.
Ví dụ, nếu trẻ khóc vì thua một trò chơi trong một trò chơi, bố mẹ có thể nói: "Bố mẹ biết lúc này con đang buồn. Nhưng con đã cố gắng hết sức, bố mẹ tự hào về con."
Kiểu giao tiếp đồng cảm này có thể giúp trẻ học cách thể hiện và quản lý cảm xúc của mình, đồng thời cảm thấy được bố mẹ hỗ trợ và thấu hiểu.
Hợp tác ngôn ngữ cơ thể
Ngoài ngôn ngữ nói, ngôn ngữ cơ thể cũng là một phần quan trọng trong giao tiếp.
Khi bố mẹ giao tiếp với con, ánh mắt, nụ cười, những cái ôm và ngôn ngữ cơ thể thích hợp có thể truyền tải sự ấm áp và tin cậy hơn.
Ví dụ, khi trẻ cho mẹ xem bức tranh của mình, mẹ có thể mỉm cười và nhìn con bằng ánh mắt khẳng định, hoặc thậm chí ôm trẻ để bày tỏ sự cảm kích. Ngôn ngữ cơ thể như vậy có sức mạnh hơn bất kỳ lời khen ngợi nào.
Bố mẹ có thể dùng những câu chuyện để giao tiếp với con tốt hơn.
Dạy học dựa trên câu chuyện
Trẻ em có bản chất thích nghe truyện, nên bố mẹ có thể truyền đạt sự thật thông qua việc kể chuyện.
Ví dụ, khi gặp trẻ không sẵn sàng chia sẻ, mẹ có thể kể một câu chuyện về sự chia sẻ để trẻ hiểu được niềm vui và tầm quan trọng của việc chia sẻ trong câu chuyện. Thông qua sự hướng dẫn của cốt truyện, trẻ có nhiều khả năng chấp nhận các khái niệm trừu tượng hơn.
Mô phỏng tình huống
Đôi khi, bố mẹ có thể sử dụng phương pháp nhập vai để giúp con hiểu được hậu quả của một số hành động nhất định.
Ví dụ, nếu trẻ gặp phải xung đột ở trường, phụ huynh có thể mô phỏng tình huống đó với con mình và khám phá các giải pháp khác nhau thông qua việc nhập vai. Cách tiếp cận này không chỉ giúp trẻ học cách giải quyết vấn đề mà còn tăng khả năng đồng cảm.
Nhìn chung, giao tiếp giữa bố mẹ và con cái là một nghệ thuật, đòi hỏi bố mẹ phải không ngừng học hỏi và rèn luyện, hiểu rõ đặc điểm tâm lý của con mình, sử dụng các kỹ năng giao tiếp phù hợp và thiết lập mối quan hệ tích cực, lành mạnh.
Thông qua kết nối cảm xúc, ngôn ngữ tích cực, giao tiếp đồng cảm, phối hợp ngôn ngữ cơ thể và dạy học dựa trên câu chuyện, bố mẹ có thể hướng dẫn hành vi của con mình hiệu quả hơn, trau dồi tính cách và đạo đức. Phương pháp giao tiếp này thực sự hiệu quả hơn gấp trăm lần so với việc chỉ lý luận đơn giản.
