Kỹ năng bảo vệ bản thân, tránh bị kẻ xấu lạm dụng và xâm phạm thân thể là vô cùng quan trọng, bố mẹ cần trang bị cho trẻ sớm.
Trẻ em là đối tượng nhạy cảm và rất dễ bị tổn thương, nhận thức chưa có sự hoàn thiện nên sẽ rất ít kiến thức xã hội. Tuy nhiên có một sự thật đáng buồn là trong xã hội ngày nay, không những người lớn mà trẻ em cũng có thể trở thành nạn nhân của nhiều vụ xâm hại tình dục.
Điều đáng lo ngại hơn nữa là tình trạng này đang có chiều hướng gia tăng, nếu như không kịp thời nhận được sự can thiệp, ngăn chặn từ mỗi gia đình và xã hội.
Kỹ năng bảo vệ bản thân, tránh bị kẻ xấu lạm dụng và xâm phạm thân thể là vô cùng quan trọng, bố mẹ cần trang bị cho trẻ sớm trước khi quá muộn (Ảnh minh hoạ).
Ngoại trừ những đứa trẻ có sự hỗ trợ từ bố mẹ, người thân thì trong khi đó, một số trẻ chưa được bố mẹ và thầy cô hay người lớn giúp đỡ, hướng dẫn cách để tự bảo vệ chính mình sẽ rất dễ rơi vào tình huống bị kẻ xấu lạm dụng, dẫn đến tâm lý bất ổn. Không những vậy, điều này còn ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống hiện tại và cả tương lai sau này của trẻ.
Nhận thấy vấn đề mang tính chất quan trọng, chuyên gia Tâm lý Nguyễn Ngọc Vui đã đưa ra rất nhiều quan điểm và chia sẻ chuyên môn dưới đây để các ông bố bà mẹ tham khảo, đồng thời biết cách áp dụng phương pháp nuôi dạy phù hợp để có thể bảo vệ an toàn cho đứa trẻ của mình tránh bị kẻ xấu lạm dụng tình dục.
Thạc sĩ Tâm lý, Giảng viên Khoa Tâm lý học, Trường Đại học KHXH&NV ĐHQG - TPHCM.
Một đứa trẻ có dấu hiệu đang bị lạm dụng tình dục thường sẽ có biểu hiện ra sao để bố mẹ kịp thời nhận ra và can thiệp?
Thường một đứa trẻ bị lạm dụng tình dục thì sẽ rất sợ hãi, lo lắng và rơi vào trạng thái tinh thần bị khủng hoảng. Điều này có thể được bộc lộ thành những hành vi, chẳng hạn như trẻ biếng ăn, bỏ bữa, giấc ngủ ảnh hưởng dẫn đến dễ gặp ác mộng, chỉ muốn ở một mình và thậm chí đôi khi sẽ khóc một cách vô cớ.
Sẽ có hai trường hợp xảy ra trong tình huống con bị lạm dụng tình dục, trường hợp đầu tiên là trẻ tỏ ra bối rối và không biết cách làm như thế nào để nói với bố mẹ, có thể là do trẻ còn nhỏ nhận thức chưa hoàn thiện hoặc con quá sợ hãi vì bị đối tượng lạm dụng doạ nạt.
Trường hợp thứ hai là trẻ không dám, không muốn nói ra chuyện bản thân bị lạm dụng tình dục với người lớn. Nguyên nhân có thể xuất phát từ việc người thực hiện hành vi xấu là người trong nhà hoặc có mối quan hệ thân thiết với trẻ.
Vì sao trẻ ở độ tuổi dậy thì có tỉ lệ dễ bị lạm dụng tình dục cao hơn những trẻ ở độ tuổi khác?
Có nhiều lý do trong tình huống này, lý do đầu tiên là ở độ tuổi dậy thì, cơ thể trẻ đã phát triển. Ngoại hình sẽ có sự thay đổi, chuyển mình để trở thành người lớn nên cơ thể sẽ có những điểm hấp dẫn, dù là bé trai hay bé gái thì điều đó đều khiến cho trẻ dễ thu hút các đối tượng xấu.
Lý do thứ hai là khi trẻ đến độ tuổi dậy thì, trẻ sẽ có nhiều mối quan hệ xã hội hơn ở bên ngoài. Thời gian và không gian để bố mẹ có thể giám sát con cũng hạn chế hơn rất nhiều. Cơ hội trẻ ở gần bố mẹ ít đi chính là "thời điểm lý tưởng" để những kẻ xấu dễ dàng thực hiện hành vi của mình.
Làm thế nào để bố mẹ có thể hỗ trợ con trẻ xử lý cảm xúc và hồi phục tâm lý sau khi chẳng may trải qua một trường hợp bị lạm dụng tình dục?
Điều này sẽ phụ thuộc vào mức độ và sức bậc tinh thần của từng đứa trẻ. Nếu một đứa trẻ bị lạm dụng tình dục một cách mạnh mẽ và lâu dài thì chắc chắn trong trường hợp này, bố mẹ phải kịp thời tìm đến sự hỗ trợ của chuyên gia tâm lý để điều trị cho con.
Còn với những trẻ bị lạm dụng lần đầu và may mắn được người lớn phát hiện sớm, mặc dù con cũng sẽ bị ảnh hưởng tinh thần nhưng mức độ nhẹ hơn rất nhiều, đồng thời khả năng tự chữa lành, hồi phục tâm lý của trẻ cũng sẽ nhanh hơn.
Dù là ở hoàn cảnh nào thì bố mẹ cũng cần dành sự quan tâm, chú ý đến con trẻ để kịp thời nhận ra, trò chuyện với con một cách kiên nhẫn, nghiêm túc và rõ ràng để đứa trẻ có thể nói lên sự thật. Sau đó, bố mẹ đừng quên trấn an con, cho con cảm giác an toàn để con biết bố mẹ sẽ luôn ở bên cạnh và cùng trẻ giải quyết tình huống này.
Bố mẹ phải giữ cho bản thân sự kiên nhẫn, bình tĩnh và tinh tế để đối diện với trường hợp chẳng may con bị kẻ xấu lạm dụng tình dục.
Chuyên gia có thể chia sẻ một câu chuyện mà bản thân được tham vấn tâm lý cho trường hợp này và gợi ý cách bố mẹ phản ứng cũng như dạy con các nguyên tắc, kỹ năng ra sao để có thể tự bảo vệ tốt bản thân?
Tôi từng làm việc với một thân chủ, thân chủ này là bé trai tuổi dậy thì và đứa trẻ đã bị lạm dụng tình dục bởi một người đồng tính. Trước đó bé trai không hề biết là bản thân đang bị lạm dụng tình dục, và đối phương cũng đã thực hiện rất nhiều những hành vi xấu.
Trải qua một thời gian dài thì bé trai mới nhận thức được việc mình bị xâm hại. Tuy nhiên khi đứa trẻ muốn thoát ra thì đối phương đã dùng rất nhiều cách để doạ nạt, ép đứa trẻ giữ bí mật và tiếp tục thực hiện những hành vi xấu trên cơ thể của cậu bé.
Khi thân chủ này tìm đến tôi thì cậu bé cũng đã ở tình trạng bị rối loạn lưỡng cực ở mức độ rất nặng, vì phải chịu đựng thời gian dài nên cần trị liệu về cả về tâm lý lẫn dược lý.
Đây là một trường hợp khá buồn, và khi tôi hỏi về gia đình thì đứa trẻ thể hiện rất rõ việc bố mẹ không hề quan tâm hay phát hiện ra sự việc vì có thể họ cho rằng đây là người quen và cũng lại cùng giới tính nam. Do nhận thức của bố mẹ cậu bé chưa sâu sắc nên họ tin nam với nam sẽ không có chuyện gì xảy ra hết.
Qua câu chuyện này, các bậc phụ huynh cần phải hiểu rõ được tầm quan trọng của việc giáo dục giới tính và trang bị cho con trẻ những nguyên tắc cơ bản để con có thể tự bảo vệ bản thân. Chẳng hạn như bố mẹ dạy cho trẻ biết những vùng nào trên cơ thể là "vùng cấm" không phải ai cũng dễ dàng chạm vào hay con cần xử lý ra sao trước tình huống bị người xấu dụ dỗ hoặc doạ nạt...
