Giáo dục gia đình quyết định chất lượng cuộc sống của trẻ.
Đối với trẻ ở các độ tuổi khác nhau, bố mẹ nên có những ưu tiên khác nhau trong việc giáo dục gia đình. Đồng thời, nắm bắt quy luật phát triển, sử dụng các phương pháp giáo dục phù hợp để giúp trẻ phát triển tốt hơn.
Ví dụ, trong giai đoạn sơ sinh sự chăm sóc và tạo môi trường an lành, ấm cúng là rất quan trọng. Bố mẹ cần tạo ra một môi trường tương tác tích cực, đáp ứng nhu cầu cơ bản của trẻ như ăn uống, ngủ nghỉ và vệ sinh.
Ngoài ra, việc tương tác và trò chuyện với trẻ hay thậm chí chỉ đơn giản là ôm, vuốt ve sẽ tạo ra sự gắn kết giữa bố mẹ và con, cũng như khuyến khích sự phát triển tâm lý và ngôn ngữ của trẻ.
Trẻ từ 0-6 tuổi: Tạo cảm giác an toàn
Trẻ từ 0-6 tuổi được coi là giai đoạn quan trọng nhất trong cuộc đời, là thời điểm hình thành và phát triển nhân cách, thói quen sinh hoạt và các giá trị sống.
Tiến sĩ Montessori, một nhà giáo dục người Ý, từng nói: "Giai đoạn quan trọng nhất trong cuộc đời là từ 0 đến 6 tuổi, không phải giai đoạn đại học." Trí tuệ và tâm lý của trẻ được hình thành, phát triển và hoàn thiện trong giai đoạn này.
Tình yêu thương, sự đồng hành của bố mẹ giúp trẻ hình thành nhân cách tốt.
Trước khi trẻ đạt đến 6 tuổi, tình yêu thương và sự đồng hành của bố mẹ không chỉ mang lại cảm giác an toàn cho trẻ, mà còn đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành nhân cách của trẻ.
Nắm bắt được giai đoạn quan trọng này và cung cấp đủ tình yêu thương, sự đồng hành, bố mẹ có thể định hình một tương lai tốt cho con cái.
Cuốn sách "Rich Dad Poor Dad" đã từng nói: "Bố mẹ thành công là những người có thời gian dành cho con".
Dù bố mẹ không thể luôn bên cạnh con mọi lúc, nhưng ít nhất chúng ta có thể tạo ra những khoảnh khắc hạnh phúc cho trẻ.
Trẻ từ 6-12 tuổi: Dạy thói quen tốt
Trẻ ở độ tuổi này đã phát triển khả năng nhận thức và hiểu quy tắc, cũng như có khả năng hình thành hệ thống và sự tổ chức. Trẻ có khả năng lập kế hoạch và theo dõi các hoạt động của mình. Do đó, đây là thời điểm lý tưởng để rèn luyện các thói quen, vì trẻ có khả năng nắm bắt và tuân thủ theo quy tắc và hệ thống được đề ra.
Đồng thời, rèn luyện thói quen trong giai đoạn này giúp ý thức về hoạt động tích cực và có lợi cho cuộc sống hàng ngày, như làm việc nhà, học tập, vệ sinh cá nhân, và quản lý thời gian.
Một chuyên gia tâm lý từng nói: "Muốn giáo dục trẻ thành công nên bắt đầu từ việc nuôi dưỡng những thói quen tốt."
Thói quen sinh hoạt, học tập tốt là nền tảng hỗ trợ trẻ tiến xa hơn. Việc rèn luyện 5 thói quen sau đây cho con là điều bố mẹ nào cũng cần làm.
Trẻ từ 6-12 tuổi là thời điểm lý tưởng để rèn luyện các thói quen.
Thói quen học tập có ý thức: Đầu tiên, làm rõ yêu cầu để trẻ biết hành động có ý thức và nếu không làm tốt sẽ có tác hại gì. Giúp trẻ lập kế hoạch để trẻ có thể thực hiện các nhiệm vụ học tập theo kế hoạch và học tập có tổ chức hơn.
Kính trọng thầy cô: Việc tôn trọng thầy cô và coi trọng giáo dục, quan tâm đến gia đình là những yêu cầu cơ bản nhất bố mẹ nên thúc đẩy ở em.
Những thói quen tốt phải bắt đầu từ việc kính trọng thầy cô. Tôn trọng thầy cô trước, sau đó tôn trọng lớp học, tôn trọng kiến thức và tôn trọng tương lai của chính mình.
Trân trọng thời gian: Khoảng cách thực sự giữa những đứa trẻ không nằm ở trí thông minh hay nỗ lực mà là ở khả năng quản lý thời gian.
Hãy khuyến khích trẻ làm chủ thời gian, tránh trì hoãn, lười biếng, tập trung cao độ khi học tập, trân trọng thời gian để học hỏi thêm kiến thức.
Biết chăm sóc bản thân: Trẻ nên tự mình học cách làm mọi việc, không trông cậy vào bố mẹ, thầy cô và có thể tự chăm sóc bản thân ngay cả khi xa bố mẹ.
Trẻ tự lập có kỹ năng thực hành tốt, dễ thích nghi hơn và có thể sống tốt bất kể đi đâu.
Nghiêm túc và có trách nhiệm: Khen ngợi khi bạn làm đúng và phê bình khi bạn làm sai. Trẻ em phải được giáo dục về trách nhiệm của mình trước khi học cách chịu trách nhiệm.
Hãy để trẻ đưa ra quyết định, nâng cao khả năng ra quyết định và trau dồi tinh thần trách nhiệm để trẻ có thể phát triển mạnh mẽ.
Trẻ từ 12-18 tuổi: Tôn trọng nhu cầu, sở thích, không gian riêng của con
Chuyên gia tâm lý cho biết, bố mẹ nên nhận thức rằng con cái là những cá thể độc lập và cũng cần được tôn trọng.
Điểm đầu tiên, bố mẹ nên tôn trọng cảm xúc của trẻ. Có câu nói: “Trẻ đối xử với thế giới như cách bố mẹ đối xử với mình”.
Điểm thứ hai là tôn trọng mô hình phát triển của trẻ. Trẻ bước vào tuổi dậy thì trong độ tuổi từ 12 đến 18 phải trải qua những thay đổi to lớn về thể chất và tâm lý. Sự hình thành dần dần ý thức tự giác khiến trẻ mong muốn có quyền tự chủ.
Ở giai đoạn này, bố mẹ biết tôn trọng, giải quyết sự “nổi loạn” của con một cách thích hợp, không nên giáo dục bằng cách la mắng.
Trẻ tuổi dậy thì cần được tôn trọng nhu cầu, sở thích, không gian riêng.
Tôn trọng có nghĩa là ít thao túng và trao cho trẻ nhiều quyền lực khác nhau, để bản thân sử dụng và thực hiện quyền lực của mình ở một mức độ nhất định, trong phạm vi tương đối.
Sau khi trẻ bước vào thời kỳ nổi loạn, đặc biệt mong muốn được người khác tôn trọng. bố mẹ nên ủy quyền dần dần, bao gồm:
Tự chủ: Ít mệnh lệnh, thảo luận nhiều hơn, cho phép trẻ bày tỏ ý kiến và ý tưởng của mình một cách bình đẳng.
Quyền kiểm soát: Cho phép trẻ tự do kiểm soát thời gian của mình và cho trẻ không gian độc lập.
Quyền bày tỏ: Quyền bày tỏ ý kiến và biểu quyết về các vấn đề liên quan đến bản thân hoặc gia đình.
Quyền riêng tư: Đừng cố gắng xâm phạm quyền riêng tư của trẻ.
Một nền giáo dục gia đình tốt mang lại cho trẻ em tình yêu thương sâu sắc và sự an toàn. Đồng thời, trao cho trẻ lại lòng dũng cảm và khả năng đối mặt với cuộc sống khi lớn lên.
