Một số phương pháp giúp trẻ phát triển não bộ, rèn luyện trí thông minh và có lợi cho quá trình học tập.
Mới đây, các chuyên gia phát hiện ra rằng, có một khả năng quan trọng ẩn chứa đằng sau những đứa trẻ học giỏi tư duy có cấu trúc.
Trẻ phát triển kiểu tư duy này có bộ não giống như một nhà kho thông minh với nhiều danh mục khác nhau, khi kiến thức mới xuất hiện, sẽ tự động được dán nhãn và lưu trữ, đến lúc cần sẽ tìm lại nhanh chóng theo một đường dẫn rõ ràng, kiến thức từ các lĩnh vực khác nhau có thể được lắp ráp lại giống như Lego.
Bản chất của tư duy có cấu trúc là chuyển đổi thông tin rời rạc thành các mô-đun kiến thức có thể lắp ráp được. Theo các chuyên gia, nếu dành ra 30 phút mỗi ngày có thể giúp trẻ luyện trí não tại nhà. Đặc biệt từ 6 tuổi, đây là giai đoạn quan trọng để xây dựng nền tảng tư duy thông qua học và vui chơi.
Đối với trẻ ở giai đoạn này, giống như vừa nhận được bộ Lego mới, trọng tâm không phải là xây dựng một mô hình hoàn hảo, mà học cách nhận biết hình dạng của các viên gạch, phân loại theo màu sắc và hiểu các bước trong sách hướng dẫn. Điều bố mẹ cần làm là biến cuộc sống hàng ngày thành nơi rèn luyện tư duy có cấu trúc, cho phép trẻ học hỏi từ bất kỳ điều gì từ 8 phương pháp cơ bản.
Rèn luyện tư duy thông qua sinh hoạt hàng ngày
Trước khi ăn nhẹ, hãy yêu cầu trẻ phân loại các loại hạt hỗn hợp thành hạnh nhân, hạt điều, óc chó... Hoạt động nhỏ này giúp trẻ phát triển kỹ năng phân loại, âm thầm định hình nhận thức về cấu trúc và sự tổ chức trong thế giới xung quanh. Trẻ học cách nhìn nhận các đặc điểm khác nhau của đối tượng, từ đó phát triển khả năng tư duy logic và trực quan.
Hơn nữa, việc phân loại hạt cũng giúp trẻ làm quen với khái niệm nhóm và loại. Trẻ hiểu rằng các loại hạt khác nhau có những đặc điểm riêng biệt, từ hình dạng, kích thước đến hương vị.
Ngoài ra, hãy hướng dẫn trẻ giúp sắp xếp xe đẩy hàng, yêu cầu đặt sữa chua thẳng đứng để tránh bị rò rỉ, cho trứng vào các hộp riêng và đặt thực phẩm phồng lên trên. Mẹ đừng vội đánh giá thấp hành động này.
Khi phân biệt “hàng dễ vỡ, sợ áp suất, cần bảo quản lạnh”, một tiêu chuẩn phân loại đa chiều đã được thiết lập. Trẻ học cách xử lý thực phẩm cẩn thận, phát triển kỹ năng tư duy phản biện khi phải quyết định cách sắp xếp nào là tốt nhất để bảo quản thực phẩm.
Nguồn ảnh: Pinterest.
Liên tưởng hình ảnh trong sách tranh
Khi đọc sách tranh, đừng chỉ dừng lại ở việc kể chuyện. Ví dụ, sau khi đọc "Chú sâu háu ăn", hãy yêu cầu trẻ vẽ một "chuỗi sự kiện": trứng dưới ánh trăng → sâu chui ra ngoài nắng → ăn nhiều loại thức ăn khác nhau mỗi ngày → làm kén → biến thành bướm.
Sau đó, sử dụng các ô từ tính để dán từng liên kết lên bảng trắng, xáo trộn thứ tự và để trẻ sắp xếp lại. Điều này có thể rèn luyện kỹ năng phân loại logic tốt hơn là chỉ kể lại câu chuyện.
Làm cho quá trình suy nghĩ trở nên cụ thể
Đầu tiên lắp ráp hình dạng chính thức theo bản thiết kế, sau đó tháo rời để sáng tạo tự do. Khi cùng trẻ chơi lego hãy chuyển đổi giữa hai chế độ "Con muốn xây một trạm cứu hỏa theo các bước" và "Con muốn sử dụng những bộ phận này để phát minh ra một ngôi nhà bay", cho phép trẻ trải nghiệm con đường "bắt chước cấu trúc trước → sau đó sáng tạo" .
Hình ảnh giúp trẻ tưởng tượng và học tốt hơn.
Có kế hoạch học theo thời gian
Sử dụng đồng hồ cát để tính thời gian cất đồ chơi. Nếu trẻ cất xong đồ chơi trong 3 phút, hãy dạy trẻ kể thêm một câu chuyện.
Sử dụng nhãn dán lịch nhiều màu để đánh dấu các hoạt động cố định hàng tuần (lớp học bơi vào thứ ba, đến nhà bà chơi vào thứ bảy) để trẻ cảm nhận được sự tồn tại của "kế hoạch" .
Trẻ từ 6-12 tuổi được xem là thời điểm tốt để xây dựng giàn giáo cho tư duy. Vào thời điểm này, trẻ bắt đầu học kiến thức một cách có hệ thống, giống như một đội xây dựng có thép và xi măng, cần được dạy cách xây dựng một hệ thống kiến thức chứ không chỉ mang gạch lắp ráp.
Vẽ cây kiến thức
Vẽ cây kiến thức là một hoạt động sáng tạo và thú vị giúp trẻ hệ thống hóa, liên kết các kiến thức đã học. Đồng thời, trẻ phát triển sự sáng tạo và khả năng thể hiện ý tưởng.
Hãy yêu cầu trẻ vẽ: Thân cây (cấu trúc cầu), cành cây (bối cảnh lịch sử → đặc điểm kiến trúc → ý nghĩa văn hóa) và lá cây (liên quan đến toán học, nghệ thuật và các môn học khác).
Vẽ cây kiến thức.
Phương pháp viết về điều xảy ra trong một ngày
Trước khi viết bài, hãy xác định cấu trúc ba hồi "Xung đột-Leo thang-Giải quyết".
Ví dụ, khi trẻ viết "Điều khó quên nhất", thay vì bắt đầu bằng "Một ngày nọ...", tốt hơn là nên nêu trực tiếp mâu thuẫn: "Khi nhìn thấy chiếc bút bị gãy thành hai mảnh trong ngăn kéo, lòng bàn tay tôi đột nhiên đổ mồ hôi..."
Liên kết các môn học
Vào những ngày mưa, mẹ có thể muốn thảo luận với bé chủ đề này dưới dạng các môn học khác nhau.
Khoa học: Mưa hình thành như thế nào?
Ngôn ngữ: Sử dụng ẩn dụ để mô tả âm thanh của mưa.
Toán học: Đo lượng mưa trong nửa giờ.
Lịch sử: Người xưa đối phó với lũ lụt như thế nào?
Liên kết các môn học.
Phân chia nhiệm vụ
Nâng cấp sắp xếp cặp sách thành quản lý dự án: Bước đầu tiên là lấy hết đồ ra, bước thứ hai là phân loại theo chủ đề/tần suất sử dụng, bước thứ ba là thiết kế phân vùng lưu trữ (lớp thường dùng, lớp dự phòng) và bước thứ tư là thiết lập quy trình kiểm tra hàng ngày.
Mẹ nên trẻ tự lập kế hoạch du lịch gia đình (lập kế hoạch lộ trình → phân bổ ngân sách → kế hoạch khẩn cấp).
Đào tạo tư duy có cấu trúc giống như việc trồng cây. Trồng hạt giống cho trẻ trước 6 tuổi (phân loại nhận thức), cắt tỉa cành và thân cây trong độ tuổi từ 6 đến 12 (thiết lập hệ thống), và cây sẽ tự nhiên phân nhánh sau 12 tuổi (ứng dụng sáng tạo).
Phân chia nhiệm vụ học tập.
Không cần phải theo đuổi kết quả ngay lập tức. Điều quan trọng là dành 30 phút mỗi ngày để làm 3 việc với trẻ.
- Dán nhãn thông tin (kiến thức học được hôm nay thuộc về "ngăn kéo" nào).
- Vẽ sơ đồ cho các ý tưởng (sử dụng đồ họa để sắp xếp các mối quan hệ logic).
- Tìm đồng đội để giải quyết vấn đề (kiến thức cũ nào có thể giải quyết vấn đề mới).
Phương pháp này giúp trẻ phát triển não bộ, rèn luyện trí thông minh và có lợi cho quá trình học tập.
