Câu chuyện kể về quá trình tiến kinh của bố chị em con nhà phú hộ.
Nội dung truyện cổ tích bốn cô gái muốn lấy chồng hoàng tử
Ngày xưa, có vợ chồng một nhà phú hộ nọ sinh được bốn cô con gái. Lớn lên, cô nào cô ấy nhan sắc sinh đẹp, trong vùng khó có ai sánh kịp. Cha mẹ các cô muốn tìm nơi môn đăng hộ đối để gả chồng, nhưng khi hỏi đến, cả bốn cô đều trả lời:
– Chúng con chỉ muốn lấy chồng hoàng tử.
Cha mẹ các cô bảo:
– Bốn đứa là con nhà dân, những hạng con vua, cháu chúa trong thiên hạ thiếu gì bậc “quốc sắc thiên hương”. Làm sao lại mơ tưởng xa xôi như vậy cho khổ tấm thân.
Song dù khuyên dỗ thế nào, bốn cô gái muốn lấy chồng hoàng tử cũng không chịu nghe. Lâu rồi, vợ chồng phú hộ tức mình, bèn cho mỗi cô một nén bạc, bảo đi đâu thì đi cho khuất mắt. Bốn chị em cầm lấy bạc, và rủ nhau lên đường tìm đến kinh kỳ.
Buổi chiều ngày thứ hai, họ đi trên một đoạn đường vắng toàn đồi núi. Đi mãi, mặt trời sắp lặn mà chẳng gặp một ai. Cuối cùng đến một ngã ba đường, họ gặp một bà già. Mừng quá, các cô xúm lại hỏi thăm:
– Thưa bà, nhà bà ở đâu?
Bà già cũng tỏ bộ thân mật:
– Chà các con đi đâu đây?
– Chúng con tiến kinh, đến đây thì trời tối.
Chỉ vào một lùm cây xa xa, bà già nói:
– Nhà già ở trong kia.
– Bà làm ơn cho chúng con nghỉ nhờ một tối, có được không?
– Nếu các cô không chê nhà già chật hẹp thì xin mời các cô ghé nghỉ. Nào, các cô hãy đi theo già.
Không ngần ngại, bốn chị em đi theo bà già, qua một đoạn đường khá dài thì đến một lùm cây, trong có một ngôi nhà nhỏ. Chỉ vào một cái giường, bà già nói:
– Giường đây, các con có thể nằm ở đây, còn già thì ngủ ở trong buồng kia.
Thấy nhà vắng vẻ, các cô lại hỏi:
– Thưa bà, bà ở có một mình thôi sao ạ?
– Có đứa con gái nó đi vắng mấy ngày nay chưa thấy về.
Vì đi đường mệt, các cô gái trèo lên giường làm một giấc li bì. Chỉ có cô út vì giường chật lại nằm mé ngoài, không ngủ được. Cô bỗng ngửi thấy phảng phất một mùi tanh. Chờ khi nghe tiếng bà già ngáy rống ở trong buồng, cô mới lén dậy tìm khe cửa nhìn vào.
Thì ra dưới gầm giường nằm của bà già, đầu lâu và xương trắng vứt khắp nơi, ruồi nhặng lao xao, mùi tanh xông ra đến lợm mửa. Đúng đó là nhà một con yêu tinh chuyên đi dỗ trẻ về ăn thịt.
Thấy bốn cô gái trẻ măng đang cần chỗ nghỉ, yêu ta không còn mừng nào hơn thế, bèn rủ về, chuẩn bị giam họ vào hầm kín chờ con gái về lần lượt bắt chén thịt. Khi thấy rõ tình thế nguy ngập, cô út liền đánh thức các chị dậy, rỉ tai kể cho nghe mọi việc, rồi nói:
– Đây là nhà yêu tinh, không còn nghi ngờ gì nữa. Vậy nhân lúc nó đang ngủ, chúng ta hãy mau trốn khỏi nơi này, nếu không thì tính mạng chẳng toàn.
Ảnh minh họa.
Cả mấy chị em lật đật mở cửa rồi ba chân bốn cẳng đi ra khỏi lùm cây. Nhưng đi chẳng được bao lâu, họ biết là mình lạc đường. Loanh quanh một hồi, họ bỗng gặp một ngôi đền. Chị em mệt quá vào ngồi nghỉ một lát. Nhưng rồi lại sợ yêu tinh thức dậy đuổi kịp, nên họ lại hối hả ra đi. Bấy giờ vị thần ở ngôi đền vốn biết bốn chị em muốn lấy chồng hoàng tử kia là “quý nhân”. Nên hiện ra trước mặt họ, ôn tồn hỏi:
– Các con đi đâu thế này?
Bốn cô đáp:
– Chúng con tiến kinh
– Các con đi đêm khuya mà không sợ ư?
Bốn chị em kể cho nghe câu chuyện gặp yêu tinh và bị lạc đường. Vị thần nói:
– Ta là thần ngôi đền này. Hãy đi với ta, ta sẽ che chở cho đến tận kinh đô.
Nói rồi, vị thần hóa thành một người cao lớn bảo các cô đi theo, nép vào trong tà áo của mình.
Đi được một chốc, bốn cô nghe có tiếng rầm rập ở đằng sau. Vị thần bảo:
– Hãy giữ hết sức yên lặng, con yêu đã đuổi kịp chúng ta.
Nói rồi, thần bốc các cô lên ngồi trong túi áo mình, cứ hai cô một túi. Một chốc, con yêu đã bước kịp, hỏi:
– Này lão kia, có thấy bốn đứa con gái đi đường này không?
Vị thần đáp lại:
– Có gặp, nhưng chúng đã rẽ về lối kia, lâu rồi.
– Quái lạ, tại sao ta thấy có mùi thịt người?
– Thế thì ta vừa mới ăn xong đấy, những thức ăn thừa còn vứt dọc đường kia kìa, ngươi có đói thì trở lại nhặt mà ăn.
Khi con yêu quay đi, vị thần cứ để nguyên các cô gái trong túi áo mà bước đi vùn vụt. Gà chưa gáy canh năm đã tới cửa ô. Vị thần lại bốc các cô đặt xuống đất và nói:
– Bây giờ đã đến kinh kỳ. Trời cũng sắp sáng. Các con tìm quán mà nghỉ, để ta trở lại.
Vừa bước xuống đất, bốn cô cùng sụp lạy, hết lời cảm ơn cứu mạng. Nhưng khi họ ngửng lên thì vị thần đã biến mất.
Lại nói chuyện yêu tinh khi quay trở lại, sục sạo tìm mãi không thấy bốn cô gái đâu. Miếng mồi ngon sắp lọt vào miệng lại để trượt mất nên mụ ta vô cùng tức giận.
Sau đó ít lâu, mụ nghe tin ở kinh kỳ cử hành hôn lễ của hoàng tử lấy một lúc bốn chị em. Không ngờ bốn con mồi của mình lại trở thành vợ hoàng tử, cơn giận của mụ lâu ngày đã lắng xuống giờ lại bừng bừng bốc lên:
– Hừ, ta sẽ tìm cách làm cho chúng nó phải thân tàn ma dại mới hả.
Nghĩ vậy, mụ ta đợi dịp hoàng tử lên ngôi, biết ông vua mới là một tay hiếu sắc, bèn biến con gái mình thành một trang nõn nà tuyệt sắc, rồi một ngày nọ đưa con gái về kinh, trong một đêm bỏ vào ngự uyển, nơi vua thường đi dạo hàng ngày. Trông thấy cô gái đẹp đi lại giữa các luống hoa, nhà vua sửng sốt đến mê mẩn. Vua hỏi:
– Nàng ở đâu tới đây?
Cô gái đáp:
– Mẹ thiếp đưa thiếp lên thăm kinh kỳ, rồi vì mê cảnh quá chân, hai mẹ con lạc nhau. Cuối cùng thiếp vì say hoa, lọt vào chốn này, không biết đây là vườn cấm.
– Nàng có muốn chung sống với ta ở chốn hoàng cung không?
– Trong cung bệ hạ đã có những bà nhạn sa cá lặn, thiếp xấu xí, chẳng xứng với bệ hạ.
– Thế mà cứ như ý ta, nàng lại bỏ xa bọn họ. Thôi, hãy theo ta vào cung, nàng muốn gì ta cũng bằng lòng.
Bấy giờ cô gái yêu tinh mới nói toạc ý định của mình.
– Nếu bệ hạ muốn chung chăn gối với thiếp thì trước hết xin hãy đuổi khỏi cung điện tất cả những người vợ cũ của bệ hạ.
Vua đang cơn say đắm, đáp ngay:
– Khó gì việc ấy?
Bèn dắt cô gái đẹp về cung, lại hạ lệnh cho cung nữ lập tức đuổi bốn chị em ra khỏi hoàng thành.
Khi nghe lệnh truyền, bốn chị em tưởng chừng như nghe tiếng sét. Nhưng lời của vua phán, bọn cung nữ không thể không thi hành. Bấy giờ người chị cả đang có mang. Mặc dầu cô tha thiết kêu nài, nhà vua cũng không thương hại. Bọn cung nữ và thị vệ cứ theo lệnh dẫn họ ra khỏi cửa cung.
Yêu tinh sau khi thi hành kế độc, bấy giờ cũng đang đón chờ họ ở kẻ chợ. Mụ ta hóa phép thành một cái quán trọ có đủ mọi thứ đồ dùng lịch sự, lại biến mình thành bà chủ quán, chờ khi bốn cô đi lang thang mỏi mệt, mới cất tiếng đon đả chào mời:
– Cửa hàng chúng tôi có chỗ trọ tươm tất, xứng đáng với các bậc quý khách dặm ngái đường xa. Xin mời các bà vào an nghỉ.
Không nghi ngờ gì cả, bốn bà hoàng thất thế đành tạm vào quán nghỉ chân. Khuya lại, yêu tinh lẻn vào buồng, nhằm khi họ đang ngủ say lấy đi tám con mắt của họ một cách rất êm thấm. Đoạn, mụ ta hóa phép làm biến mất quán trọ cùng tất cả mọi thứ đồ dùng, rồi phi thân một mạch về nhà.
Sáng mai, bốn chị em tỉnh dậy thấy mình nằm giữa mảnh đất trống, mắt trở lên mù tịt, thì kêu khóc rất thảm thiết. Bụt đang ngồi ở tòa sen chợt nghe tiếng kêu than nức nở bèn lập tức xuống ngay. Bụt hỏi:
– Làm sao các con lại khóc?
Các cô kể cho Bụt nghe về số phận của mình. Nghe xong, Bụt bảo:
– Các con đang gặp nạn lớn. Hãy cố sống để nuôi con, sẽ có ngày tái hợp.
Đoạn, Bụt hóa phép làm thành một gian nhà, trong đó có một vạn tiền, một chum gạo, dặn rằng hễ lấy vơi bao nhiêu lại đầy lên bấy nhiêu. Nghe lời Bụt, bốn cô yên lòng ở lại đây.
Người chị cả đủ ngày tháng sinh được một đứa con trai. Cậu bé sởn sơ, chóng lớn. Lên năm tuổi, Bụt đêm đêm hóa thành người đến dạy cho các môn võ nghệ, văn chương.
Cậu bé thông minh, khỏe mạnh, học chóng tấn tới. Lên tám tuổi, nó đã tinh thông mọi môn văn võ, lại gan dạ nhanh nhẹn, biết mọi cách ứng đối tiến thoái. Bụt bèn kể cho cậu bé nghe chuyện cũ của mẹ và các dì, nào lúc gặp yêu tinh, nào lúc bị vua ruồng đuổi và bị yêu tinh móc mắt. Đoạn cho nó một con ngựa, và bảo:
– Con hãy một mình tìm đến nhà yêu tinh. Con tự xưng là cháu ngoại đến thăm bà. Con hãy đem hết khôn khéo để cho nó không ngờ vực, rồi tìm lấy lại công bằng cho mẹ và các dì con.
Cậu bé ruổi ngựa theo lời chỉ dẫn của Bụt, tìm được đến nhà mụ yêu. Cậu xuống ngựa chào rất lễ phép:
– Thưa bà, mẹ cháu là hoàng hậu, cho cháu về thăm bà.
Yêu tinh hỏi thử mấy câu thấy nó đối đáp trôi chảy, tin là cháu ngoại thật, mừng rỡ đón cháu vào. Ở được vài ngày, cậu bé thấy nhiều sự lạ, miệng hỏi không ngớt:
– Thưa bà, cái gậy kia bà dùng làm gì?
Yêu tinh trả lời:
– Ồ, thứ đó quý lắm, nó dùng để chỉ sông sông cạn, chỉ núi núi bằng.
– Thưa bà, cái liễn kia đựng những đôi mắt, bà dùng làm gì vậy?
– Đó là những con mắt bà lấy được ở bốn chị em nhà nọ, món đồ dưỡng lão của bà đấy.
– Thưa bà, chén nước kia bà dùng làm gì?
– Nếu ta đổ chén nước ấy vào cái liễn đựng con mắt thì mắt sẽ trở về với chủ cũ của chúng.
– Còn con sư tử kia bà dùng làm gì?
– Con giống ấy giữ sinh mệnh của bà và của mẹ con. Dầu bà hay mẹ con có bị ai chặt đầu cũng không bao giờ chết được. Nhưng nếu chặt đầu con sư tử thì bà và mẹ con đều chết cả.
Bấy giờ, Bụt hóa làm con chuột bạch bò lên mái nhà yêu tinh làm lay động cái chuông con treo trên nóc. Cái chuông ấy ít khi kêu, mỗi khi kêu tức là chúa yêu ở trên rừng thẳm gọi bộ hạ đến gặp mình. Vì thế khi nghe tiếng chuông, yêu tinh lật đật bảo cháu:
– Cháu ở nhà đây, bà phải đi có việc, ba ngày nữa mới về. Cháu nhớ giữ gìn mọi thứ cho bà nhé!
Nhưng yêu tinh đâu có ngờ trong khi mụ ta đi vắng, thì thằng bé đã gom góp mọi thứ bảo bối rồi cưỡi ngựa về kinh. Đến nơi, nó đi thẳng vào cung xin gặp vua. Vua cho vào, nhưng vì không biết nó là ai, bèn hỏi:
– Cậu bé là ai? Đến đây có việc gì?
– Tâu bệ hạ thần là con trai của bệ hạ, do một trong bốn chị em trước đây bị bệ hạ ruồng rẫy sinh ra.
Nói rồi thằng bé kể một mạch cho vua nghe tất cả mọi chuyện, từ lúc mẹ và các dì bị đuổi ra khỏi hoàng cung cho đến lúc nó đánh lừa con yêu tinh nắm được tang chứng trong tay. Đoạn nói tiếp:
– Vương phụ từ bỏ những người vợ hiền thục để vui thú với yêu tinh. Hiện nay tính mạng vương phụ như trứng để đầu đẳng…
Vua đáp:
– Bảo hoàng hậu là yêu tinh, việc ấy ta hoàn toàn không tin?
– Nếu vương phụ không tin thì con đem con sư tử này chặt đầu, sẽ biết hư thực.
Bèn chặt con sư tử thành ba khúc. Hoàng hậu đang nằm trong cung tự nhiên ngất lịm rồi chết luôn. Trong khi đó yêu tinh mẹ đang ở trên động với yêu chúa cũng ngã lăn ra bất tỉnh nhân sự. Bấy giờ vua mới nhận rõ sự thật, bèn sai ném xác hoàng hậu ra ngoài bãi.
Vua bèn theo hoàng tử đi thăm các người vợ cũ. Đúng lúc bước chân vào nhà, hoàng tử cầm chén nước của yêu tinh đổ vào chiếc liễn đựng mắt, thế là những con mắt bỗng dưng như có phép thần, nhảy lên gắn vào hố mắt của bốn người đàn bà. Mẹ hoàng tử và các dì của cậu lại nhìn thấy mọi vật và xinh đẹp như xưa.
Bài học hay từ truyện cổ tích
Câu chuyện cho thấy "Ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác" vẫn luôn là quan niệm về đạo đức sống đúng của người xưa.
