Cả đời chỉ đóng 2 bộ phim nhưng Dương Lệ Khôn lại có 2 vai diễn kinh điển nhất sự nghiệp.
Ở Trung Quốc, câu chuyện dân gian về nhân vật A Thi Mã được rất nhiều trẻ con yêu thích. Theo đó, A Thi Mã tượng trưng cho vẻ đẹp của lòng nhân hậu, bác ái. Sau này, nhân vật A Thi Mã được chuyển thể thành phim và do nữ diễn viên Dương Lệ Khôn thủ diễn. Đây cũng là A Thi Mã duy nhất của màn ảnh.
Cố nghệ sĩ Dương Lệ Khôn là A Thi Mã kinh điển màn ảnh.
Sinh năm 1942, Dương Lệ Khôn lớn lên trong gia đình người Di. Bà có gia cảnh khá nghèo khó. Dương Lệ Khôn là con thứ 9 trong nhà nên được đặt tên là Tiểu Cửu. Từ nhỏ, bà chỉ có thể mặc quần áo của các anh chị, ăn cháo loãng và cứ thế lớn lên.
Vì phải vất vả chăm lo cho 12 người con, mẹ của Dương Lệ Khôn sớm qua đời lúc bà lên 5 tuổi. Dương Lệ Khôn lớn lên rất xinh đẹp và đáng yêu. Năm 12 tuổi, trong một lần đi xem biểu diễn cùng chị gái, bà được trưởng đoàn ca múa tỉnh Vân Nam "chấm". Sau đó, Dương Lệ Khôn nhận được giấy mời tham gia đoàn và bắt đầu theo sự nghiệp múa.
Dương Lệ Khôn từ nhỏ đã có ngoại hình khả ái nên được tham gia vào đoàn ca múa.
Năm thứ 2 theo đọc tại đoàn, Dương Lệ Khôn đã có thể trình diễn trên sân khấu một mình rất chuyên nghiệp. Năm 17 tuổi, bà đã vượt qua vòng sơ tuyển để tham gia dự án phim Ngũ hoa vàng. Vai diễn trong phim giúp bà mang về cho mình giải thưởng Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất. Năm đó, Dương Lệ Khôn mới 19 tuổi.
Năm 1964, Dương Lệ Khôn nhận vai diễn thứ 2 là bộ phim A Thi Mã. Đây được coi là vai để đời cũng là vai kinh điển về nhân vật dân gian này. Dương Lệ Khôn trở thành nữ diễn viên nổi tiếng nhất trong giới nghệ sĩ tại Trung Quốc lúc bấy giờ.
Dương Lệ Khôn trở thành A Thi Mã duy nhất màn ảnh.
Dù chỉ tham gia 2 vai diễn nhưng Dương Lệ Khôn lại được đánh giá rất cao. Khán giả đặc biệt ngưỡng mộ và bày tỏ sự kính phục dành cho bà. Không phải ai mới đóng phim đã có thể trở thành nghệ sĩ sáng giá như thế. Đặc biệt là khi Dương Lệ Khôn khi đó còn rất trẻ.
Có thể nói diện mạo không cần trang điểm của Dương Lệ Khôn năm đó thực sự ấn tượng với khán giả. Đôi mắt sáng cùng hàng mi cong vút và sống mũi cao khiến bà trở thành đại mỹ nhân được báo chí ca tụng.
Báo chí từng dành không ngớt lời ca ngợi Dương Lệ Khôn.
Đại mỹ nhân nửa đời điên khùng, sống trong bệnh viện
Từ một cô gái nghèo, Dương Lệ Khôn nhanh chóng trở thành minh tinh được săn đón và yêu thích. Nhưng thành công quá sớm không phải là điều tốt đẹp đối với bà. Nữ nghệ sĩ bị nhiều đồng nghiệp ganh ghét. Phim của bà cũng bị chỉ trích và thậm chí cấm chiếu.
Trước những áp lực từ phía dư luận, Dương Lệ Khôn bị tổn thương về mặt tinh thần. Thậm chí bà bị phát điên. Suốt mấy năm trời, nữ nghệ sĩ sống trong khờ dại. Sau đó, bà được đưa tới một bệnh viện nhưng vì điều trị muộn nên mãi không khỏi bệnh. Nhiều người bày tỏ sự tiếc nuối vì một người vừa xinh đẹp vừa có tài như Dương Lệ Khôn nhưng cuối cùng lại trở nên điên khùng.
Xinh đẹp, có tài, Dương Lệ Khôn mới bị mọi người ghen ghét.
Năm 1973, Dương Lệ Khôn bất ngờ kết hôn với Đường Phượng Lâu sau 1 năm thư từ qua lại. Sự xuất hiện của người đàn ông này là tia sáng cho cuộc đời đang u tối của bà. Đến khi có bầu, Dương Lệ Khôn lại tiếp tục gặp vấn đề. Bà xuất hiện ảo giác và không nhận ra chồng mình.
Dương Lệ Khôn và Đường Phượng Lâu.
Hiểu cho tình cảnh của vợ, Đường Phượng Lâu khẳng định không hối hận vì đã kết hôn. Ông vẫn làm việc từng ngày, chăm sóc và bao dung vợ. Đến năm 1974, Dương Lệ Khôn sinh đôi. Nhưng tình cảnh bệnh tật khiến bà phải ở bệnh viện điều trị. Mãi năm 1978, bà mới được đoàn tụ với chồng và các con trai.
Gia đình hạnh phúc của Dương Lệ Khôn lúc bà còn sống.
Ngày 21/7/2000, Dương Lệ Khôn qua đời do bị nhồi máu não. Năm đó, bà 58 tuổi. Lúc ra đi, bà rất hạnh phúc với nụ cười mãn nguyện trên môi. Nhớ về bà, khán giả luôn nhớ về hình ảnh nàng A Thi Mã. Vì vậy, bà được dựng 2 bia mộ ở Thượng Hải và Côn Minh, thủ phủ Vân Nam. Ở mỗi một bia mộ đều đặt nửa tro cốt của Dương Lệ Khôn.
Dương Lệ Khôn qua đời ở tuổi 58.
Bà được dựng bia mộ ở Thượng Hải và Côn Minh.
