Viêm màng não thường gặp ở nhóm trẻ nhỏ với tỷ lệ tử vong cao và nếu chữa khỏi cũng để lại nhiều di chứng suốt đời, trong đó 30% số trẻ mắc viêm màng não do vi khuẩn Hib có thể mang di chứng thần kinh vĩnh viễn.
Từ đầu năm đến nay, cả nước ghi nhận nhiều dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như bạch hầu, ho gà, sởi, thủy đậu… diễn biến phức tạp. Các chuyên gia y tế cảnh báo trẻ nhỏ có hệ miễn dịch yếu, chưa hoàn thiện dễ mắc bệnh và nguy cơ gặp biến chứng nặng nề. Trẻ cần được tiêm vắc xin đủ liều và đúng lịch để phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, trong đó có 6 bệnh nguy hiểm hàng đầu gồm bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, bại liệt, bệnh do vi khuẩn Hib.
Trẻ nhỏ có hệ miễn dịch non nớt dễ bị các mầm bệnh nguy hiểm tấn công. Ảnh: Unsplash
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên Chi hội truyền nhiễm TP HCM cho biết 6 bệnh kể trên đều nguy hiểm và đe dọa tính mạng của trẻ nhỏ, trong đó viêm màng não do vi khuẩn Hib có tỷ lệ tử vong cao, từ 2-5%. Dù được cứu sống, vẫn có khoảng 15% đến 30% trẻ sống sót phải chịu đựng một số tổn thương thần kinh vĩnh viễn, bao gồm mù lòa, điếc, chậm phát triển trí tuệ, ảnh hưởng khả năng học tập và hòa nhập xã hội sau này.
Trẻ viêm màng não có thể có triệu chứng điển hình hoặc không khiến khó nhận biết sớm. Ảnh: Freepik
Theo bác sĩ Khanh, ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, dấu hiệu viêm màng não thường không điển hình, trẻ có thể sốt, nôn, đau đầu, cứng gáy, thóp phồng hoặc không dẫn đến dễ chẩn đoán muộn, để lại di chứng càng cao. Trẻ càng nhỏ, các triệu chứng này càng khó phát hiện.
Theo CDC Mỹ, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi chưa có miễn dịch từ vắc xin có nguy cơ mắc bệnh do vi khuẩn Hib cao nhất. Hib từng là nguyên nhân hàng đầu gây viêm màng não do vi khuẩn cho trẻ em Mỹ dưới 5 tuổi. Ngay cả khi được điều trị, cứ 20 trẻ bị viêm màng não do Hib thì có khoảng 1 trẻ tử vong. Cứ 5 trẻ sống sót thì có 1 trẻ bị viêm màng não do Hib sẽ bị tổn thương não hoặc bị điếc. Tại Việt Nam, thống kê tiến hành trong năm 2000 bởi Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Viện vệ sinh dịch tễ trung ương cho thấy Hib khiến 625 trường hợp bị mắc viêm màng não.
Viêm màng não do Hib thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi chưa tiêm hoặc tiêm chưa đầy đủ vắc xin. Ảnh: Vecteezy
BS.CK1 Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết tại Việt Nam, nhờ áp dụng rộng rãi tiêm vắc xin, tỷ lệ mắc bệnh do vi khuẩn Hib cũng như những bệnh nguy hiểm khác như bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, bại liệt… đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, các mầm bệnh này vẫn còn lưu hành và có khả năng bùng phát thành dịch nếu tỷ lệ tiêm chủng sụt giảm. Tại nước ta từ đầu năm đến cuối tháng 7/2024, cả nước đã có hàng trăm ca mắc ho gà. Riêng Bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội) tiếp nhận và điều trị gần 400 trẻ bệnh ho gà, chủ yếu xảy ra ở trẻ nhỏ chưa tiêm hoặc chưa tiêm vắc xin đầy đủ.
Với bệnh do vi khuẩn Hib, một số nghiên cứu gần đây cảnh báo bệnh có xu hướng gia tăng kể từ sau đại dịch do tỷ lệ tiêm chủng sụt giảm. Theo thống kê của Thư viện Y khoa quốc gia Mỹ, trước khi dịch bệnh Covid-19 tác động, viêm màng não do Hib đã gây tử vong 857 trường hợp và có 7645 ca mắc vào năm 2020.
Bác sĩ Chính lưu ý vi khuẩn Hib cư trú ở vùng mũi họng, lây lan qua đường hô hấp, phần lớn những người mang Hib không có bất kỳ triệu chứng của bệnh nên khó kiểm soát nguồn lây. Hiện nay, vắc xin 5 trong 1 hay vắc xin 6 trong 1 đều có thành phần phòng ngừa Hib. Vắc xin 6 trong 1 có thành phần ho gà vô bào ít gây phản ứng sốt, đau sau khi tiêm, hạn chế số lần tiêm cho trẻ. Đây là loại vắc xin phòng nhiều bệnh nhất gồm bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, bại liệt, bệnh do vi khuẩn Hib trong một mũi tiêm.
Tiêm vắc xin đầy đủ cho trẻ là cách phòng bệnh hiệu quả, tiết kiệm. Ảnh: istock
Tại Việt Nam, vắc xin 6 trong 1 có hai loại gồm loại của Pháp ở dạng pha sẵn, loại của Bỉ sẽ qua bước pha hồi chỉnh trước khi tiêm. Hai loại vắc xin đều có lịch tiêm, hiệu quả và độ an toàn như nhau. Ba mẹ hãy tham vấn bác sĩ ở các điểm tiêm khi đưa con đi tiêm chủng và quan trọng là cần tiêm đủ liều và đúng lịch cho con.
Hiện vắc xin 6 trong 1 tiêm cho trẻ 2, 3, 4 tháng tuổi và tiêm nhắc khi trẻ được 16-18 tháng tuổi và bé cần hoàn tất 4 mũi tiêm trước khi tròn 2 tuổi. Ngoài ra, cũng có các loại vắc xin phòng các bệnh khác cần thiết cho con, gia đình nên tham vấn ý kiến bác sĩ để được tư vấn chủng ngừa đầy đủ cho con.
