Mức tiền trợ cấp cho người đủ tuổi nghỉ hưu song chưa đủ năm đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) tại thời điểm hưởng dự kiến bằng trợ cấp hưu trí xã hội.
Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đang lấy ý kiến các cơ quan về dự thảo gồm nghị định và thông tư hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về BHXH bắt buộc trước khi trình Chính phủ. Các văn bản này dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 cùng thời điểm Luật sửa đổi có hiệu lực.
Trong đó, cơ quan soạn thảo nêu cách tính cụ thể, các ví dụ làm rõ mức trợ cấp hàng tháng với người đủ tuổi về hưu nhưng chưa đủ năm đóng BHXH để hưởng lương hưu, cũng chưa tới 75 tuổi để nhận trợ cấp hưu trí xã hội. Nếu người đó không rút BHXH một lần, không bảo lưu thời gian đóng và có yêu cầu thì được nhận trợ cấp hàng tháng từ chính tiền đóng góp vào Quỹ Hưu trí tử tuất.
Tuổi nghỉ hưu theo lộ trình cho đến khi nam đủ 60 tuổi vào năm 2028 và nữ 60 tuổi vào năm 2035. Đồ họa: Việt Chung
Thời gian hưởng được tính từ tháng mà lao động đủ tuổi nghỉ hưu, có văn bản đề nghị cho đến khi đủ 75 tuổi. Số tháng hưởng căn cứ vào thời gian đóng và nền tiền lương tham gia BHXH. Thời điểm lao động làm văn bản đề nghị, nếu số tháng hưởng sau tính toán vẫn chưa đủ cho đến khi nhận trợ cấp hưu trí xã hội thì người đó có thể đóng một lần cho phần còn thiếu để hưởng cho đến khi đủ 75 tuổi. Nếu thừa tháng hưởng sẽ được tính tăng thêm tiền. Ngoài trợ cấp, người hưởng được ngân sách nhà nước đóng bảo hiểm y tế.
Mức trợ cấp hàng tháng dự kiến thấp nhất bằng trợ cấp hưu trí xã hội (mức sàn). Sau khi tính toán, nếu tiền hưởng cao hơn mức sàn thì người đó được nhận cao hơn. Hiện chưa có quy định về số tiền tuyệt đối, song Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi quy định mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng do Chính phủ quy định phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế xã hội và ngân sách từng thời kỳ. Định kỳ 3 năm, Chính phủ rà soát và xem xét điều chỉnh mức này.
Chưa hết thời gian hưởng mà người đó qua đời thì thân nhân được nhận trợ cấp một lần cho phần còn lại. Nếu người hưởng thuộc một trong các trường hợp đóng BHXH bắt buộc từ đủ 12 tháng trở lên; đóng BHXH tự nguyện từ đủ trên 60 tháng hoặc tổng thời gian tham gia hai khu vực từ đủ 60 tháng trở lên thì thân nhân được hưởng trợ cấp mai táng phí một lần. Tiền mai táng phí bằng 10 lần mức tham chiếu tại thời điểm người hưởng qua đời. Mức tham chiếu hiện hành 2,34 triệu đồng.
Lao động vùng cao Nghệ An thu hoạch lạc, tháng 11/2023. Ảnh: Hùng Lê
Ví dụ, ông Thành sinh tháng 6/1964 và đóng BHXH 5 năm với tiền lương bình quân mỗi tháng là 6.155.000 đồng. Tháng 10/2025, ông Thành đủ tuổi nghỉ hưu nhưng không rút BHXH một lần, không bảo lưu mà làm đơn đề nghị hưởng trợ cấp hàng tháng.
Giả sử mức trợ cấp hưu trí xã hội thời điểm này là 500.000 đồng mỗi tháng. Tính toán theo công thức, ông Thành được hưởng 132 tháng trợ cấp với mức tiền 500.000 đồng mỗi tháng. Trong thời gian này, ông được nhà nước mua thẻ bảo hiểm y tế.
Tính từ thời điểm hưởng tháng 10/2025 cho đến khi hưởng hết 132 tháng trợ cấp, ông Thành vẫn còn thiếu 33 tháng nữa mới đủ 75 tuổi để chuyển sang tầng trợ cấp hưu trí xã hội. Ông có thể chọn đóng một lần 16.500.000 đồng cho số tháng còn thiếu để tiếp tục hưởng trợ cấp.
Cả nước có khoảng 3,3 triệu người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hàng tháng. Khảo sát người cao tuổi Việt Nam (VNAS) năm 2022 cho kết quả nguồn thu nhập của người già Việt Nam phần lớn đến từ sự hỗ trợ của con cái, tới 38%; 29% từ tiếp tục làm việc, chỉ 15% hưởng hưu trí và 10% nhận trợ cấp xã hội.
