Mâm ngũ quả nhiều màu sắc và thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn của người Việt trong ngày Tết. Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết theo miền Bắc, Trung, Nam đơn giản, đẹp và ý nghĩa.
Mâm ngũ quả là một trong những lễ vật không thể thiếu trên bàn thờ mỗi gia định dịp Tết. Mâm ngũ quả ở mỗi miền sẽ có sự khác nhau về loại quả cũng như cách bày.
Mâm ngũ quả thường được các gia đình bày lên bàn thờ vào khoảng ngày 28 - 29 Tết, sau khi lau dọn bàn thờ, trang trí mâm ngũ quả đẹp nhất để dâng thờ cúng tổ tiên.
Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết
Mâm ngũ quả ngày Tết thường có 5 loại quả được bày trên một đĩa đẹp mắt và có ý nghĩa thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, bày tỏ lòng thành kính, biết ơn đến ông bà tổ tiên.
Mỗi miền Bắc, Trung hay Nam sẽ đều có những loại quả khác nhau để chọn bày lên mâm ngũ quả nhưng tất cả đều có 1 ý nghĩa chung đó là dâng lên tổ tiên những loại quả ngon nhất, thể hiện lòng hiếu thảo và ước mong những điều tốt đẹp, may mắn sẽ đến trong năm mới cho gia chủ.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc
Mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc thường gồm các loại quả: Chuối, bưởi, đào, hồng và quất, ngoài ra còn có các loại quả khác như phật thủ, táo xanh, ớt chín đỏ… Các loại quả tượng trưng cho 5 màu trong ngũ hành: kim trắng, mộc xanh, thủy đen, hỏa đỏ, thổ vàng. Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc rất đơn giản.
- Chuẩn bị: 1 nải chuối xanh to đẹp, 1 quả bưởi vàng đẹp, quất chín vàng, 1 quả thanh long, 1 quả táo chín đỏ, quýt chín, ớt chín đỏ…
- Cách bày mâm ngũ quả miền Bắc:
Bước 1: Rửa sạch các loại trái cây và để khô hết nước.
Bước 2: Chuẩn bị 1 khay/ đĩa lớn, rửa sạch và lau khô.
Bước 3: Đặt nải chuối lên khay, tiếp đến đặt quả bưởi vào giữa nải chuối. Cho lần lượt quả thanh long, quả táo bên cạnh quả bưởi.
Bước 4: Những quả quýt xếp bên dưới nải chuối theo hình tròn.
Bước 5: Rắt từng quả quất chín vào kẽ của nải chuối. Lượng quất rắt không cần quá nhiều. Cuối cùng rắt những trái ớt chín đỏ xen kẽ vào khe giống như rắt quất.
Hoàn thành xong mâm ngũ quả miền Bắc với 7 loại trái cây. Các gia đình có thể chỉ cần dùng 5 loại phổ biến nhất là chuối, bưởi, quất, táo, thanh long, cũng có thể tăng thêm số lượng trái cây theo điều kiện của gia đình, miễn là các loại trái cây bày là số lẻ.
Mâm ngũ quả miền Bắc luôn có chuối xanh, các loại quả táo, phật thủ, thanh long, cam, quýt, ớt… được xen kẽ đẹp mắt
Cách bày mâm ngũ theo ngũ hành đẹp
Một gợi ý mâm ngũ quả nhiều loại quả ý nghĩa
Hình ảnh mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Trung
Khác với miền Bắc cầu kỳ trong bày mâm ngũ quả, người miền Trung thì đơn giản hơn và do đặc thù khí hậu nên có ít loại quả hơn. Những loại quả được trang trí, bày trên mâm ngũ quả miền Trung thường có thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, dứa, sung, cam, quýt... Người miền Trung không câu lệ hình thức, có gì cúng nấy thể hiện lòng thành kính là chủ yếu.
- Chuẩn bị: 1 quả thanh long to, 1 quả phật thủ, 5 quả xoài, 1 quả lê, 5 quả quýt, vài quả quất, vài quả ớt, 2 quả dưa hấu to.
- Cách bày mâm ngũ quả miền Trung:
Bước 1: Rửa sạch các loại trái cây và để ráo hết nước.
Bước 2: Chuẩn bị 1 khay lớn và 2 đĩa vừa, rửa sạch lau khô.
Bước 3: Khay lớn xếp 5 quả xoài hướng phần đầu vào trong, phần đuôi ra bên ngoài. Xen kẽ 5 quả xoài là 5 quả quýt chín vàng.
Bước 4: Xếp 1 quả lê, 1 quả thanh long và 1 quả phật thủ lên trên tạo thành hình tháp.
Bước 5: Xếp xen kẽ vài quả quất lên trên. Tiếp đến là rắt vài quả ớt đỏ.
Bước : 2 quả dưa hấu to để lên đĩa ro riêng.
Hoàn thành mâm ngũ quả miền Trung đơn giản, đặt mâm ngũ quả lên bàn thờ, 2 đĩa dưa hấu đỏ đặt 2 bên.
Mâm ngũ quả miền Trung có thể thêm các loại quả theo vùng miền của mỗi gia đình, có thể tăng hoặc giảm các loại quả. Chú ý các loại quả được lựa chọn theo số lẻ.
Mâm ngũ quả đẹp và ý nghĩa
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam
Người miền Nam có quan niệm các loại quả đều có thể bày lên mâm ngũ quả miễn sao có nhiều màu sắc là được. Tuy nhiên, người miền Nam thường không bày chuối vì đọc âm chệch nghe giống "chúi" thể hiện sự đi xuống. Người miền Nam cũng không bày quả cam bởi quan niệm “quýt làm cam chịu”
Mâm ngũ quả của người miền Nam thường có các loại quả mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài và sung… đọc giống với “cầu sung vừa đủ xài” thể hiện ước mong năm mới sung túc.
Các loại quả thường có trong mâm ngũ quả miền Nam đó là: mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài, thơm, dưa hấu, thanh long…
- Chuẩn bị: 1 quả đu đủ, 1 quả dừa, 1 quả xoài, 1 quả mãng cầu, 1 chùm sung xanh, 1 quả dứa, 1 quả thanh long, 2 quả dưa hấu.
- Cách bày mâm ngũ quả miền Nam:
Bước 1: Rửa sạch các loại quả và để khô nước.
Bước 2: Chuẩn bị 1 khay to và 2 đĩa. Rửa sạch và lau khô.
Bước 3: Trong khay to, xếp 1 quả mãng cầu, 1 quả dừa và 1 quả đu đủ thành hình tròn.
Bước 4: Xếp tiếp 1 quả xoài, 1 quả thanh long, và 1 quả dứa lên trên. Trên cùng xếp chùm sung. Bày mâm ngũ quả thành hình tháp là được.
Bước 5: 2 đĩa còn lại bày 2 quả dưa hấu.
Hoàn thành mâm ngũ quả miền trung theo hình tháp nhọn. 2 bên bày 2 quả dưa hấu. Cũng giống như người miền Trung, người miền Nam cũng bày một cặp dưa hấu bên cạnh để cầu may mắn.
Mâm ngũ quả miền Nam đẹp và có nhiều loại quả
Ý nghĩa các loại quả được bày trong mâm ngũ quả ngày Tết
Mỗi miền sẽ có những lựa chọn các loại quả khác nhau để bày tùy vào phong tục. Ý nghĩa những loại quả được bày trong mâm ngũ quả ngày Tết đó là:
- Bưởi, dưa hấu: hình dáng căng tròn, mát lành, hứa hẹn năm mới đầy ngọt ngào, may mắn.
- Hồng, quýt: có màu rực thể hiện sự mạnh mẽ, tượng trưng cho sự thành đạt.
- Lê: là quả ngọt, thanh ngụ ý việc gì cũng trơn tru, suôn sẻ.
- Lựu: loại quả có nhiều hạt, tượng trưng cho con đàn cháu đống.
- Đào: thể hiện sự thăng tiến.
- Táo: loại có màu đỏ, to, mang ý nghĩa phú quý.
- Thanh long: bên ngoài màu đỏ, hình dáng đẹp , tên có ý rồng mây gặp hội.
- Quả trứng gà có hình trái đào tiên: lộc trời.
- Quả Dừa: có âm tương tự như là “vừa”, có nghĩa là không thiếu.
- Quả Sung: gắn với biểu tượng sung mãn về sức khỏe hay tiền bạc.
- Quả Đu đủ: mang đến sự đầy đủ, thịnh vượng.
- Quả Xoài: có âm na ná như là “xài”, để cầu mong cho tiêu xài không thiếu thốn.
Một số lưu ý khi bày mâm ngũ quả ngày Tết
- Mâm ngũ quả theo văn hóa phương Đông tượng trưng cho 5 yếu tố tạo nên vũ trụ với ý nghĩa cầu mong sự sinh sôi, nảy nở, may mắn và tài lộc. Vì vậy, khi bày mâm ngũ quả cần biết đến 5 hành tượng trưng với 5 màu sắc đó là kim trắng, mộc xanh, thủy đen, hỏa đỏ, thổ vàng để sắp xếp và lựa chọn loại quả cho phù hợp.
- Mâm ngũ quả không nhất định chỉ được bảy 5 quả, có thể bày nhiều hơn nhưng là số lẻ, có thể chọn 7, 9… quả để bày.
- Các loại quả phải được chọn lựa kỹ, quả to, đẹp, ngon, còn tươi và phải được rửa sạch trước khi bày.
