Trong khoảng thời gian này, đồng bào dân tộc Thái (trắng) sinh sống ven hồ sông Đà thuộc xã Chiềng Ơn, huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La lại tấp nập xuống thuyền săn bắt cá thủy tinh, mang về chế biến thành các món ăn đặc sản khoái khẩu.
Cá thủy tinh hay còn gọi là (cá Ngần) mỗi năm chỉ xuất hiện một lần vào mùa hè trên dòng sông Đà. Trong khoảng thời gian này, đồng bào dân tộc Thái (trắng) sinh sống ven hồ sông Đà thuộc xã Chiềng Ơn, huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La lại tấp nập xuống thuyền săn bắt cá thủy tinh, mang về chế biến thành các món ăn đặc sản khoái khẩu.
Người dân địa phương ví cá thủy tinh như là đặc sản hiếm có, bởi vì mỗi năm loài cá này chỉ xuất hiện một lần ở lòng hồ sông Đà vào khoảng tháng 4 – 5 trong thời gian cực kỳ ngắn, rất ít người được thưởng thức hương vị của loài cá hiếm này.
Cá thủy tinh không hề được nuôi, chúng chỉ sinh sống tự nhiên. Cá có kích thước nhỏ, không có xương, thân mềm và trắng như cọng bún, chỉ có 1 hàng vẩy trước vây hậu môn, đầu của chúng nhọn và có nhiều răng. Cá được hoàn toàn nuôi tự nhiên, sống trong dòng nước lợ nên không hề có mùi tanh. Cá có thể chế biến thành rất nhiều món ăn hấp dẫn khác nhau, các món ăn được làm từ thịt cá thủy tinh đều có vị ngọt của cá sông tự nhiên, nên được rất nhiều người thương lái tìm mua.
Cá thủy tinh thường xuất hiện vào tháng 4 - 5 dương lịch trên lòng hồ sông Đà, thuộc huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La.
Trao đổi với PV Dân Việt, anh Điêu Văn Thắng, xã Chiềng Ơn, huyện Quỳnh Nhai, cho biết: Cứ vào mùa hè hàng năm, nhiều hộ dân sinh sống ven sông Đà chèo thuyền trên lòng hồ săn bắt cá thủy tinh mang ra các khu chợ trung tâm huyện bán cho thương lái, đã đem lại nguồn thu nhập mùa vụ đáng kể. Mỗi 1 kg cá thủy chúng tôi bán dao động từ 250.000 – 280.000 đồng. Nhiều nhà hàng lớn ở thành phố Sơn La và các tỉnh dưới xuôi tìm mua rất nhiều nhưng bà con chúng tôi không đủ sản lượng để bán, bởi số lượng của loài cá này ít và săn bắt rất khó, có khi cả ngày săn bắt trên sông cũng chỉ được 3 – 4kg. Khi nào may mắn lắm tôi mới bắt được 6 – 7kg.
Cá thủy tinh được ví như là đặc sản hiếm có, được đồng bào Thái chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn khác nhau như: Chả cá thủy tinh, cá thủy tinh giòn cháy tỏi ớt, mọc, cá canh măng chua...
Thịt cá thủy tinh béo ngậy và thơm ngọt, ai đã ăn một lần thì nhớ mãi. Đồng bào Thái (trắng) huyện Quỳnh Nhai thường chế biến thành nhiều món ăn độc lạ khác nhau như: Chả cá thủy tinh, cá thủy tinh giòn cháy tỏi ớt, mọc, cá canh măng chua... Nhưng ngon nhất và được ưa chuộng nhất vẫn là món chả cá thủy tinh, khi ăn với cơm cũng ngon mà làm món nhậu nhâm nhi cũng rất tuyệt. Hương vị cá thủy tinh thanh tao, thơm ngậy ai đã ăn một lần thì nhớ mãi, bởi vậy người dâm tộc Thái gọi cá thủy tinh là món ăn gây "thương nhớ" cũng bởi cá chỉ xuất hiện vào đầu hè.
Chị Lò Thị Cười, thị trấn Quỳnh Nhai, huyện Quỳnh Nhai là 1 trong những người rất sành về cách chế biến món chả cá thủy tinh, cho biết: Cách chế biến cá thủy tinh rất đơn giản, không cần cầu kỳ. Chúng ta chỉ cần chuẩn bị các nguyên liệu như: Cá ngần để ráo nước, thịt băm, trứng gà hoặc trứng vịt, hành khô, thì là, lá lốt dầu ăn, bột canh, lá lốt, hạt tiêu... Sau đó bắc chảo lên rán, chỉ 20 phút chúng ta đã có món chả cá lá lốt thơm nức mũi cho bữa cơm gia đình rồi.
Món chả cá thủy tinh được rất nhiều thực khách đam mê và lựa chọn.
Nếu có dịp đặt chân đến vùng đất dọc sông Đà huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La đầy nắng gió, du khách sẽ cảm nhận được lòng mến khách vô cùng của đồng bào Thái, quanh năm gắn bó với núi và sông nước. Đến bữa cơm, hương vị thơm ngon từ những món ăn đặc sản dân tộc độc đáo hấp dẫn, trong đó không thể thiếu món cá thủy tinh sẽ giúp du khách xua đi những mệt nhọc sau một chặng đường dài, vất vả đến tham quan trải nghiệm vùng cao.
