Cách đây hàng trăm năm, có một loài thực vật mệnh danh là "vương giả chi hoa" được mang về trồng trong chốn cung đình Huế. Theo dòng chảy thời gian và qua bao biến thiên lịch sử, loài hoa này đến nay vẫn khoe sắc vào mỗi dịp cuối xuân đầu hè, làm say lòng bao người khi tham quan cố đô.
Đề cập đến "vương giả chi hoa" ngô đồng, sách Đại Nam nhất thống chí ghi rằng: "Các tỉnh ven núi đều có. Đời Minh Mạng được đưa từ Quảng Đông đem về, trồng ở hai bên góc điện Cần Chánh. Lại sai biền binh đem lá lên các núi để tìm khắp, tìm được, đem trồng ở các góc điện". (Ảnh: Đình Hoàng)
Ngô đồng, còn gọi là cây thanh đồng, từ lâu đã là loài cây nổi tiếng trân quý, là một trong những hình ảnh biểu tượng đặc sắc trong nền văn hóa Á Đông. (Ảnh: Đình Hoàng)
Tương truyền, loài cây này là nơi chim Phượng hoàng (loài chim biểu tượng cho điềm lành và sự cao quý) cư trú, người xưa xem cây như bậc quân tử. (Ảnh: Đình Hoàng)
Ngô đồng là một trong chín loài cây hoa được Thánh tổ Minh Mạng cho khắc vào Cửu đỉnh tượng trưng vương quyền. Vị vua cũng cho trồng cây này tại các cung điện của mình. (Ảnh: Đình Hoàng)
Tại Huế hiện nay còn nhiều cây ngô đồng tồn tại phía sau điện Thái Hoà, phía khu vực nhà Tả và Hữu Vu (Đại nội Huế). Ngoài ra, cây ngô đồng còn được tìm thấy ở một vài công viên ở Huế như Thương Bạc, Phu Văn Lâu, Tứ Tượng và một số lăng tẩm của các vị vua Minh Mạng, Tự Đức. (Ảnh: Đình Hoàng)
Đến tham quan Hoàng thành Huế mùa này, sẽ là điều đáng tiếc nếu du khách bỏ qua việc chiêm ngưỡng loài "vương giả chi hoa" quý phái bậc nhất đất cố đô này, đặc biệt là hai cây ngô đồng lớn ngay góc sau điện Thái Hòa luôn nở hoa đúng dịp cuối xuân đầu hè. (Ảnh: Đình Hoàng)
Vào mùa đơm hoa, vẻ đẹp đặc biệt của "vương giả chi hoa" gắn với những đền đài cổ kính rêu phong xứ Huế khiến nhiều người khi chiêm ngưỡng cũng phải ngẩn ngơ lòng. (Ảnh: Đình Hoàng)
Tại phía sau nhà Tả Vu - Đại nội Huế - nơi dành cho các quan văn, hiện có một cây ngô đồng thân to lớn mọc vút lên cao, màu hoa tím pha hồng tỏa nở như một vầng mây có màu sắc lạ vờn trên mái cung điện xưa cổ. Cây ngô đồng này được nhiều người tin rằng đã tồn tại hơn trăm năm trước, lúc vương triều còn tồn tại. (Ảnh: Đình Hoàng)
Hoa ngô đồng tuyệt đẹp trong khung cảnh hoàng cung cổ kính. (Ảnh: Đình Hoàng)
Hàng vạn bông hoa tím hồng khoe sắc bên mái ngói cung điện đẫm màu thời gian, ký ức.
Ngô đồng ở Huế thường rộ nở vào dịp cuối xuân đầu hè. (Ảnh: Đình Hoàng)
Nhà nghiên cứu thực vật Đỗ Xuân Cẩm (Huế) nhìn nhận, về mặt phân loại, ngô đồng ở Huế không khác mấy so với ngô đồng Trung Quốc, chỉ khác về mùa ra hoa, tạo quả. Cũng theo ông Cẩm, cây ngô đồng Huế thuộc chi Firmiana, là một thứ biến chủng (Variaty) của loài ngô đồng, có điểm nổi bật là hoa đực tạo thành chùm hoa hơi khác, toàn bộ trục hoa tự và đài hoa đều được phủ đầy lông màu tím. (Ảnh: Đình Hoàng)
Do vậy khi hoa nở rộ, cả cây nhuộm một màu hồng tím giống cây anh đào, trông rất đẹp. "Ở những cây đã thành thục sinh học, hoa nở rộ sau khi cây đã rụng lá toàn phần, do vậy toàn cây chỉ có hoa. Khác hẳn cây ngô đồng vẫn mọc ở phía Bắc Việt Nam và miền Nam Trung Quốc, có hoa vàng và trắng vàng”, nhà nghiên cứu thực vật Đỗ Xuân Cẩm so sánh. (Ảnh: Đình Hoàng)
Đến nay, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã nhân giống thành công cây ngô đồng. Sau khi nhân giống thành công, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế từng trao tặng Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội bốn cây ngô đồng vào mùa hè năm 2022. (Ảnh: Đình Hoàng)
