Từng là mỹ nhân nức tiếng Hà thành xưa, những tưởng người đàn bà nhan sắc vẹn toàn này sẽ được sống trong nhung lụa thế nhưng hồng nhan bạc mệnh. Chẳng ai có thể ngờ những bi kịch xảy ra khiến cuộc đời cô lưu lạc, chết trong điên dại, đám tang không tiếng khóc.
“Nàng Kiều phố cổ”
Cô Phượng Hàng Ngang tên đầy đủ là Vương Thị Phượng, con gái cưng của nhà buôn bán tơ lụa giàu có ở phố cổ Vương Toàn Thắng. Sở hữu vẻ đẹp làm mê đắm biết bao trái tim của các quý ông, cô được đánh giá là một trong Tứ đại mỹ nhân Hà thành xưa gồm: cô Phượng Hàng Ngang, cô Síu Cột Cờ, cô Nga Hàng Gai và cô Bính hàng Đẫy.
Sinh ra trong gia đình giàu có nên từ nhỏ cô đã được sống trong nhung lụa. Cô sở hữu làn da nõn nà như trứng gà bóc, gương mặt thanh tú cùng mái tóc đen mượt. Người Hoa kiều ở phố Hàng Ngang còn nói rằng, cô có cặp lông mày “yên my” (lông mày như mây khói), đôi mắt “bán thụy phượng hoàng” (con phượng hoàng nửa thức nửa ngủ - mắt mơ màng say đắm).
Chân dung cô Phượng hàng Ngang, một trong tứ đại mỹ nhân Hà thành xưa.
Cô Phượng ăn mặc rất nền nã, khi chít khăn nhiễu tam giang, khi chít khăn nhung đen, đuôi gà vắt qua mái tóc. Cô hay mặc yếm hoa hiên, quần lĩnh tía cạp điều thắt lưng quan lục cùng áo dài vải phin trắng may sát thân hình nở nang.
Không chỉ sở hữu nhan sắc hiếm có, cô Phượng còn nổi tiếng là người thông minh, sáng dạ. Từ nhỏ cô đã được bố cho mời thầy giáo về dạy học chữ, cầm kỳ thi họa.
Ngày đó người con gái tài sắc vẹn toàn này là niềm mơ ước của không biết bao công tử Hà thành. Người ta kể rằng, có những chàng thanh niên, tuy chỗ làm ngay gần nhà nhưng ngày nào cũng 4 lần đi về đường vòng qua phố Hàng Ngang để được ngắm cô Phượng từ xa. Khi tàu điện chạy qua đây, tất cả ánh mắt của hành khách đều hướng về phía ngôi nhà của mỹ nhân này.
Xinh đẹp, sinh ra trong gia đình có điều kiện lại thông minh sáng dạ, những tưởng cuộc đời cô Phượng sẽ chỉ toàn nhung lụa. Thế nhưng chẳng ai ngờ, chính nhan sắc vạn người mê ấy lại khiến cuộc đời cô đầy những lưu lạc, bôn ba.
Phận đời lưu lạc, đám tang không tiếng khóc
Ngày ấy có công tử A Đẩu, cháu ruột của nhà tư sản chuyên buôn bán lụa Phan Vạn Thành sống ở Hàng Đào. Gia đình hai bên vốn môn đăng hộ đối nên thương gia Vương Toàn Thắng đã đồng ý gả con gái cho A Đẩu.
Nhà chồng giàu có nên sau khi kết hôn, cô Phượng sống trong an nhàn, hàng ngày chỉ ra cửa hàng cùng mẹ chồng, mọi việc nhà cửa đã có kẻ hầu người hạ. Sau khi sinh con trai đầu lòng, cô càng được bố mẹ chồng cưng chiều hơn. Thế nhưng, từ ngày về nhà chồng, đôi mắt cô đã không còn vẻ rạng rỡ ngày nào mà thay vào đó là sự u uất, ẩn chứa nhiều tâm tư.
Người phụ nữ tài sắc vẹn toàn nhưng bạc mệnh.
A Đẩu vốn chỉ coi vợ như một “chiến tích” để khoe với bạn bè, một thứ đồ vật xinh đẹp hiếm có để ra oai với người khác. Người đàn ông này còn ăn nói cục mình, vũ phu, sẵn sàng ra tay với vợ bất cứ khi nào không vừa mắt. Cô Phượng đã rơi không biết bao nhiêu nước mắt vì phải chứng kiến chồng ngang nhiên gái gú, cặp kè trước mặt. Giữa lúc cô đơn và đau khổ nhất, cô đã gặp và đem lòng cảm mến nhà báo Hoàng Tích Chu, người đàn ông tài hoa đất Kinh Bắc.
Khoảng cuối năm 1927, cả Hà Nội xôn xao trước tin đại mỹ nhân cô Phượng Hàng Ngang mất tích. Mãi sau này, người ta mới biết, cô Phượng đã theo nhà báo Hoàng Tích Chu vào Sài Gòn, để lại một lá thư từ biệt đầy nước mắt.
Thế nhưng, hạnh phúc một lần nữa lại tuột khỏi tầm tay của cô Phượng khi Hoàng Tích Chu có cơ hội sang Pháp để học nghề báo mà không thể đưa cô theo. Ông đành bảo cô về Bắc Ninh và viết một bức thư thống thiết xin cha nhận cô là con dâu trong nhà. Song do nghĩ rằng hai gia đình không môn đăng hộ đối nên cha Tích Chu đã sai người đưa Phượng về xin lỗi chồng để quay lại song không được chấp nhận.
Bố mẹ cô Phượng đều đã qua đời nên cô đành làm nghề buôn bán để kiếm sống. Không may, trong một lần buôn bán cô đã bị lừa hết vốn liếng nên đành nhờ đến sự giúp đỡ của ông Lưu, người đàn ông từng đem lòng si mê cô.
Nhận được lời đề nghị của người đẹp, ông Lưu bèn thuê cho cô Phượng một ngôi nhà bên Long Biên để làm nơi tình tự. Chuyện chẳng mấy chốc đến tai vợ của Lưu. Bà cho phong tỏa hết tài sản của chồng, khiến ông và cô Phượng chẳng thể còn cơ hội gặp nhau.
Quá đau khổ, cô Phượng tìm về một ngôi chùa ở Hưng Yên xin xuất gia. Cũng ở đây, sắc đẹp chim sa cá lặn của cô đã người đàn ông tên Bách làm Tham tán ở tòa Sứ si mê. Ông mượn người đến đánh tiếng với cô, xin với sư bà cho cô Phượng về làm vợ lẽ. Một lần nữa, sóng gió lại đến với cuộc đời đầy bi kịch của mỹ nhân này.
Vợ cả của Bách tuy bên ngoài miệng nói cười nhưng thực chất đã ôm dã tâm hại đời cô Phượng. Một lần tham tán Bách chuyển đi Lai Châu, bà cho chồng và Phượng đi trước, hẹn mình sẽ lên sau. Song không ai ngờ rằng trước đó bà đã sai người đầu độc cô Phượng, khiến cô hóa điên lúc tỉnh lúc mê.
Tham tán Bách sai người đưa cô Phượng về chợ Bờ (Hòa Bình) rồi cô Phượng lưu lạc về lại Gia Lâm tìm người hàng xóm cũ và may mắn được bà trông nom coi như con đẻ. Thế nhưng không may chỉ một tuần sau, cô Phượng qua đời.
Người đàn bà từng khiến biết bao đàn ông phải say mê này, cuối cùng lại chết trong sự điên dại, đám tang không có lấy một giọt nước mắt. Duy nhất chỉ có một người tình cũ đã rủ lòng thương, khắc cho cô Phượng tấm bia đề: "Mộ người bạc mệnh Vương Thị Phượng".
