Chìa khóa để xử lý thành công những lời chỉ trích mà bạn luôn cần nhớ là: xác định mục đích của lời chỉ trích; phản ứng một cách bình tĩnh; hành động mang tính tiếp thu từ những lời chỉ trích có tính xây dựng.
Những câu nói chỉ trích từ cấp trên, bố mẹ hay bạn bè, dù là xuất phát từ ai đi chăng nữa thì người nghe cũng khó lòng cảm thấy thoải mái. Thậm chí, ngay cả khi đó chỉ là một bình luận chỉ trích trên facebook từ một người không hề quen, bạn cũng có thể bị ám ảnh mất cả ngày.
Dù không dễ dàng để nghe song những lời phê phán, chỉ trích là điều cần thiết trong cuộc sống. Thành công trong cuộc sống cũng như sự nghiệp đều có liên quan đến việc bạn có thể tiếp nhận những lời chỉ trích trên con đường phát triển của mình. Khả năng lắng nghe, tiết chế được cái tôi để chắt lọc, tiếp thu từ những lời chỉ trích nhằm hoàn thiện bản thân mình là yếu tố làm nên thành công của bạn.
Trước khi bàn đến cách đối mặt với những lời chỉ trích, cần phải hiểu rằng bất kỳ một ai khi đưa ra lời chỉ trích là họ đang đánh giá bạn dựa trên các tiêu chuẩn cụ thể, cho dù đó là tiêu chuẩn của họ hay của một tổ chức (như nơi làm việc). Việc đánh đồng những lời chỉ trích luôn mang ý tiêu cực là điều không đúng. Có những người đưa ra nhận xét nhằm chỉ rõ sai lầm và thất bại của bạn, phê bình mang tính xây dựng để bạn hoàn thiện hơn.
Cách xử lý những lời chỉ trích
Giờ thì bạn đã hiểu không phải lời chỉ trích nào cũng có dụng ý xấu và người biết học hỏi từ đó sẽ là người thành công. Dưới đây là những cách giúp bạn sử dụng phản hồi của người khác tốt hơn cũng như dễ kiểm soát cảm xúc của mình.
Trung thực lắng nghe
Nhiều người luôn thể hiện sự phản kháng, chống đối trước những phản hồi tiêu cực. Hãy nhớ rằng, chúng ta không có ai là hoàn hảo, ai cũng có những điểm mạnh và điểm yếu của riêng mình.
Khi bạn sắp nhận được loại phản hồi, hãy tiếp cận tình huống với tinh thần cởi mở để có thể nhìn nhận ra sự khác biệt. Bạn cần biết liệu đó là một lời phản hồi mang tính xây dựng hay phá hoại.
Hãy nghĩ xem liệu lời phản hồi đó có phải đến từ một người quan tâm đến bạn, đề cập đến lĩnh vực bạn muốn cải thiện hoặc chỉ ra sai lầm để bạn có thể hoàn thiện hơn. Nếu không, mục đích của những lời chỉ trích đó có thể chỉ là để họ thị uy quyền lực. Bạn có thể nhận ra điều này khi lời chỉ trích đó là vô căn cứ, nói không hề có lý lẽ logic.
Phản ứng của bạn với những lời chỉ trích sẽ khác nhau tùy thuộc vào mục định của nó. Điều quan trọng là phải biết những người trong vòng tròn kết nối của bạn, ai là người thực sự muốn điều tốt nhất cho bạn. Với những lời chỉ trích mang tính xây dựng, hãy nhớ rằng đó đơn giản chỉ là một cuộc đối thoại. Nếu bạn không thấy thoải mái, hãy chia sẻ với họ để có cách giao tiếp phù hợp hơn.
Cảm ơn những người đưa ra lời phê bình mang tính xây dựng
Có những lời chỉ trích dù nghe thật sự dễ mất lòng nhưng người nói chỉ là muốn bạn biết được điểm chưa hoàn thiện của mình để ngày một tốt hơn. Ngay cả khi bạn cảm thấy đau lòng khi phải nghe về những gì mình đã làm sai, hãy nhớ đến ý định của họ và đưa ra lời cảm ơn chân thành. Họ là người muốn tốt cho bạn.
Gửi đến họ lời cảm ơn cũng sẽ giúp bạn cảm thấy bình tĩnh hơn, làm dịu phản ứng có thể muốn "xù lông" trước những lời chỉ trích. Đây là cách rất đơn giản nhưng giúp bạn cởi mở hơn với lời phản hồi.
Và một điều cần nhớ, ngay cả khi những lời chỉ trích đó rõ ràng là có ác ý, bạn cũng sẽ hối hận vì đã tức giận hay cố nói điều gì đó gây tổn thương đối phương. Hãy hít thở thật sâu để lấy lại bình tĩnh bởi đó mới là điều bạn cần làm.
Hạn chế tiếp xúc với người độc hại
Một sự thật dù khắc nghiệt nhưng chúng ta phải chấp nhận, đó là có những người đi lên bằng cách hạ thấp, chà đạp người khác. Nếu bạn nhận ra rằng những lời chỉ trích tiêu cực xuất phát từ một người hoàn toàn không có ý tốt gì, đã đến lúc bạn nên loại bỏ họ trong vòng tròn bạn bè cũng như sự quan tâm của mình. Ngay cả khi đó là người thân thiết với bạn, thật không đáng để giữ lại một người như vậy ở bên.
Loại bỏ những người độc hại khỏi cuộc sống của mình như một sự buông bỏ để tâm hồn thêm thư thả. Bạn có thể sẽ lấn cấn vì những kỷ niệm giữa hai người, vì tâm lý sợ là người chủ động, sợ mất đi một ai đó. Tuy nhiên cần nhớ rằng, bạn xứng đáng được yêu thương và thời gian là rất quý giá, không nên dành cho những người thực sự không xứng đáng.
Tiếp thu những lời chỉ trích mang tính xây dựng
Nếu ai đó đã cho bạn lời phản hồi với quan điểm chân thành nhằm giúp bạn hoàn thiện mình hơn thì chìa khóa cho sự thành công chính là hành động. Hãy học cách ghi lại những lời chỉ trích trong nghề nghiệp cũng như lĩnh vực mà bạn quan tâm. Đó là thông tin tốt để bạn có thể cải thiện mình.
Bạn có thể cảm thấy buổi sáng thứ 2 đầu tuần thật tệ khi bị cấp trên tuôn một tràng về bản báo cáo nộp cuối tuần trước. Từ lỗi ý tưởng đến lỗi câu cú, tất cả đến dồn dập một lúc khiến bạn thực sự muốn nổ tung. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng không phải ai cũng sẽ thẳng thắn giúp bạn nhận ra những thiếu sót của mình. Người thành công không phải là người không bao giờ mắc phải sai lầm, họ là người biết học từ sai lầm của bản thân và người khác.
Kết thúc một cách khôn ngoan
Như với bất kỳ kỹ năng hay thói quen nào, bạn cần có thời gian để luyện tập. Bạn sẽ khó có thể ngay lập tức bình tĩnh trước những lời chỉ trích dù mang ý xây dựng hay tiêu cực. Dưới đây là cách để bạn có thể kết thúc cuộc trò chuyện đó một cách khôn ngoan hơn, dành thời gian để bản thân có thể rèn luyện kỹ năng ứng xử với lời chỉ trích.
- “Tôi hiểu rằng tôi đã không đáp ứng được kỳ vọng của bạn về điều này. Tôi cần phải làm gì để hoàn thành tốt hơn vào lần tới?". Điều này có thể cho ai đó biết rằng bạn là người hiểu chuyện và có trách nhiệm, cầu thị.
- “Tôi thực sự đang cố gắng cải thiện. Tôi sẽ làm lại ngay và sớm đưa lại cho bạn. Nếu không phiền, hãy nói cho tôi biết nếu có điều gì đó vẫn chưa ổn". Cách nói này có thể cho thấy bạn có khả năng sắp xếp tốt, chủ động cũng như sẵn sàng sửa đổi để hoàn thiện hơn. Tính chủ động là một phản ứng tuyệt vời đối với những lời chỉ trích mang tính xây dựng.
- “Tôi sẽ đánh giá cao những điều hữu ích có thể áp dụng vào thực tế”. Nếu ai đó đưa ra phản hồi mà bạn cảm thấy không mang tính xây dựng, cách nói này có thể giúp họ hiểu rằng bạn sẽ tiếp thu nếu điều đó là hữu ích.
Điểm mấu chốt
Chìa khóa để xử lý thành công những lời chỉ trích mà bạn luôn cần nhớ là:
- Xác định mục đích của lời chỉ trích.
- Phản ứng một cách bình tĩnh.
- Hành động mang tính tiếp thu từ những lời chỉ trích có tính xây dựng.
