Sau khoảnh khắc tuyệt vời đón con yêu chào đời, các mẹ đừng quên ôm bé sơ sinh ngay vào lòng, chăm sóc cho bé đầy đủ,… và làm những việc cần thiết dưới đây.
Khoảnh khắc bé chào đời là phút giây hạnh phúc nhất của mỗi người mẹ, chúng ta luôn làm tất cả những điều tốt nhất để bé sinh ra được khỏe mạnh và an toàn. Tuy nhiên, không ít bà mẹ tỏ ra lúng túng không biết nên và cần phải làm gì ngay sau khi bé được sinh ra ngoài những việc mà y tá, nữ hộ sinh thực hiện tại bệnh viện.
Dưới đây là 10 việc phải làm cho con mà các mẹ cần ghi nhớ để thực hiện trong vòng 24 giờ sau khi sinh bé. Những việc này có thể rất đơn giản nhưng đã được khoa học chứng minh là vô cùng cần thiết và có lợi cho sức khỏe của mẹ và bé sau này.
1. Da kề da với bé
Đặt bé nằm lên ngực mẹ sau khi sinh mang lại cho bé nhiều lợi ích tuyệt vời về sức khỏe cho mẹ và bé. (Ảnh minh hoạ)
Đa số các bác sĩ và nhà nghiên cứu đều đồng tình rằng việc mẹ ngay lập tức đặt bé lên ngực mẹ sau khi sinh mang lại cho bé rất nhiều lợi ích về sức khỏe. Trên thực tế, đây được gọi là hình thức chăm sóc “kangaroo”, mặt, ngực, bụng và chân của bé áp sát người mẹ, không có khoảng trống, đầu bé nghiêng về một bên, trên mình đắp một tấm chăn ấm.
Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo tất cả trẻ sơ sinh cần được tiếp xúc “da kề da” với mẹ trong vòng ít nhất 1 giờ ngay sau sinh, bất kể bé có cân nặng, tuổi thai, hoặc tình trạng sau khi sinh đẻ thế nào.
Các nghiên cứu cho thấy khi mẹ ôm bé ngay vào lồng ngực, bé tránh được tình trạng hạ thân nhiệt, suy hô hấp, ít khóc hơn và bé bú sữa mẹ hiệu quả hơn. Trong khi đó, mẹ có thể giảm bớt tình trạng đau ngực sau khi sinh, lo lắng ít hơn chỉ nhờ vòng tay ôm ấp của mẹ với bé ngay sau khi sinh.
2. Cho bé bú sữa mẹ
Sau khi sinh chỉ nên cho bé bú sữa mẹ, không nên cho bé uống thêm nước. (Ảnh minh hoạ)
Trong giờ đầu tiên khi chào đời, bé đã có nhu cầu được bú sữa mẹ rồi. Tuy nhiên, các mẹ cần đặc biệt lưu ý là dạ dày của bé lúc này chỉ có kích thước rất nhỏ, chỉ nên cho con bú khoảng 7-10ml sữa, thường sẽ bằng lượng sữa non mà mẹ có ngay sau khi sinh. Cứ sau 2,5h thì cần cho bé bú 1 lần để tránh hạ đường huyết, không nên đợi đến khi bé khóc mới cho bú.
Các bé sơ sinh không cần thêm bất cứ loại nước nào để súc miệng, chỉ cần bú mẹ trực tiếp là đủ vệ sinh và chất dinh dưỡng thiết yếu nhất vì vậy mẹ hãy nhớ ăn đủ chất cần thiết để sữa đủ chất cho bé bú nhé.
3. Bổ sung vitamin K cho bé
Trẻ vừa sinh ra thường thiếu vitamin K và dễ có nguy cơ xuất huyết sau sinh và bị chảy máu nhiều nơi như cuống rốn, ngoài da và nghiêm trọng hơn là xuất huyết não, màng não. Vì vậy nên bạn nên tiêm bắp cho bé sơ sinh một liều 1mg vitamin K trong 6 giờ đầu sau sinh để phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra bởi vitamin K là yếu tố quan trọng giúp đông máu.
Nếu cảm thấy lo lắng và không chắc chắn, mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ sau khi sinh.
4. Cắt dây rốn và chăm sóc rốn cho bé
Mẹ cần chú ý nếu rốn của con có hiện tượng như chảy nước, có mùi,…thì cần xử lý ngay. (Ảnh minh hoạ)
Việc cắt dây rốn sau sinh nên thực hiện sau ít nhất 2 phút khi em bé chào đời để giúp cho em bé ít có khả năng thiếu sắt trong ít nhất 3 đến 6 tháng sau sinh.
Ngoài ra, mẹ cũng nên lưu ý chăm sóc rốn cho bé sơ sinh. Ngoài những việc vệ sinh rốn cho bé do các y tá thực hiện khi còn ở viện, mẹ cũng cần để ý xem rốn con có bị nhiễm trùng hay không, nếu thấy có hiện tượng như chảy nước, có mùi,…thì đây cũng là dấu hiệu nguy hiểm cần được xử lý nhanh chóng.
5. Cân nhắc về việc tiêm vacxin cần thiết cho con
Theo thống kê của Bệnh viện Nhi khoa Philadelphia, mỗi năm có khoảng 9.000 của 18.000 trẻ nhiễm căn bệnh này trong 10 năm đầu đời do nhiễm virus từ mẹ trong khi sinh. Do vậy, một trong những thủ tục cần làm đó là tiến hành tiêm vacxin cần thiết cho bé trong vòng 24 giờ phòng ngừa các bệnh về máu, viêm gan B,…
Bé cần được tiêm phòng vacxin viêm gan B ngay sau khi sinh.
Tuy nhiên, không ít trường hợp bé sơ sinh gặp phản ứng nghiêm trọng đối với mũi tiêm này, do đó mẹ hãy cân nhắc theo ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa, lựa chọn những loại vacxin cần thiết cho con.
6. Có thể lùi thời điểm tra thuốc mắt cho bé
Ngay sau khi bé sơ sinh ra đời, nhiều bệnh viện yêu cầu nhỏ hoặc tra thuốc mỡ tetracycline hoặc erythromyci ngay sau sinh để phòng ngừa các loại bệnh nhiễm trùng, đau mắt đỏ, viêm kết mạc do bệnh giang mai, lậu hoặc trùng roi gây ra cho bé.
Tuy nhiên, theo các Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật, nếu bạn đã tiến hành khám và kiểm tra những bệnh lây truyền qua đường tình dục trong thời kỳ mang thai, bạn có thể lựa chọn lùi thời điểm tra thuốc mỡ trong một giờ hoặc lâu hơn, hoặc có thể không tra thuốc cho con.
7. Đợi qua ngày mới tắm cho bé
Sau 24 giờ mới được tắm cho bé sơ sinh, khi tắm không được kỳ cọ kỹ lưỡng tránh làm tổn thương da bé nhạy cảm. (Ảnh minh hoạ)
Thông thường, một trong những thủ tục sau khi sinh là đưa bé đi tắm rửa sạch sẽ, tuy nhiên khi mới sinh da của bé rất mỏng và nhạy cảm, trên da bé lúc này vẫn còn chất bảo vệ từ nước ối của mẹ, chất này có tính miễn dịch cao, tránh bé không bị nhiễm trùng, giữ ẩm cho da của bé.
Do vậy, mẹ không nên cho bé đi tắm ngay sau khi sinh mà hãy đợi sau 24 giờ mới tắm, khi tắm cũng không được kỳ cọ quá kỹ hay quá mạnh, mà phải xoa vuốt thật nhẹ nhàng, nhiệt độ của nước tắm cũng cần phải lưu ý.
8. Theo dõi bé có đi vệ sinh không
Trẻ sơ sinh khỏe mạnh bình thường, sẽ đi tiểu tiện nhiều lần và đại tiện ít nhất 1 lần trong 24h đầu sau sinh, đây gọi là quá trình bé thải phân su. Thông thường sau 6-8 tiếng bé sẽ “sản xuất” ra phân su, nếu quá 24 tiếng không thấy bé đào thải phân su thì phải báo ngay với bác sĩ chuyên khoa hoặc nhập viện cấp cứu để có hướng xử lý kịp thời. Nếu để tắc phân su khả năng tử vong sẽ rất lớn.
9. Đặt con ngủ đúng cách
Các mẹ cũng nên chú ý tư thế nằm hay nhịp thở của bé khi nằm, hãy để con nằm ngủ ở tư thế thoải mái nhất. (Ảnh minh hoạ)
Cấu tạo đường thở của trẻ sơ sinh rất mềm, lại thêm khí quản hẹp nên không chỉ từ tư thế bồng bế mà khi đặt bé nằm, mẹ cũng phải chú ý sao cho đường thở không bị gập hoặc ngửa quá, và cần quan sát nhịp thở của bé.
Hãy cho con nằm tư thế ngủ thoải mái, tốt nhất là nằm ngửa, có hai gối nhỏ hai bên bé hay bé nằm cạnh mẹ, một tay mẹ quàng qua bé giúp bé được ngủ ngon giấc hơn và không bị giật mình.
Nếu kê gối dưới vai, hãy giữ cổ trẻ ở tư thế trung gian để tránh tổn thương đến đốt sống của bé sau này, tránh làm biến dạng cột sống từ khi còn quá nhỏ. Tốt nhất chỉ nên cho bé kê vai lên tấm khăn mềm gấp gọn để bảo vệ cột sống bé.
10. Giữ lại nhau thai
Hầu hết các bệnh viện đều không nhắc nhở người nhà bé giữ lại nhau thai nhưng thực tế máu nhau thai có chứa nhiều tế bào gốc gấp 10 lần so với máu cuống rốn thông thường, do vậy bạn có thể nói với bác sĩ về việc lưu trữ lại máu nhau thai.
