Truyện cổ tích: Sự tích khỉ đít đỏ

Ngày xưa có một đôi vợ chồng phú ông giàu có nhưng tính tình kệt sỉ, ki keo. Người vợ cũng như người chồng, họ không có con, chỉ nuôi một người đầy tớ xấu xí để hầu hạ vợ chồng họ. Trái lại với chủ thì tính tình của cô đầy tớ này lương thiện, hay thương người nghèo, muốn giúp đỡ người nghèo, thấy người ăn xin đến cửa bị vợ chồng phú ông đuổi đi cô lại lấy làm thương hại mà an ủi họ.

Rồi một hôm, lúc chiều tối khi hai vợ chồng phú ông đang ăn cơm thì có một bà lão ăn xin đã đến để xin ăn. Nhìn bà lão kham khổ, quần áo rách rưới, người chỉ còn da bọc xương, đã nhịn đói bao ngày đến xin ít cơm ăn. Hai vợ chồng nhà phú ông đã không thèm nhìn và cho cô đầy tớ đuổi bà lão đi. Người tớ không biết làm gì ngoài việc miễn cưỡng nghe lệnh và bảo bà lão ra ngoài. Nhưng vì lòng hay thương người, cô đầy tớ đã dẫn bà ra ngoài gốc cây xa nhà phú ông rồi dặn bà hãy đứng đợi cô ở đó, tí nữa chủ ăn xong còn thừa cô sẽ đem ra cho bà ăn. Bà lão đã ngồi chờ cô đầy tớ, một lúc sau thấy cô đã lén mang cơm ra đưa bà, cơm được bọc trong lá chuối cùng cá.

Đưa cơm cho bà lão xong cô đầy tớ toan vội về nhà thì bà lão đã gọi cô lại cám ơn và nói với cô rằng hôm nào nhà phú ông sai cô vào rừng kiếm củi thì hãy đến tắm suối ở cách đó 2 dặm, tức khắc người sẽ đẹp ra.

Vài hôm sau khi nhà hết củ, vợ chồng phú ông đã sai cô vào rừng kiếm củi. Chợ nhớ đến lời bà lão, cô gái khi kiếm củi xong đã xuống suối tắm.

Từ hôm tắm xong cô đầy tớ bắt đầu thấy người thay đổi lạ thường, càng ngày càng trở lên xinh đẹp. Vợ chồng phú ông thấy vậy đã sinh ra một kế là nhận cô đầy tớ làm con nuôi với hy vọng cô sẽ lấy được quan lớn và họ sẽ giàu có, có thêm danh lợi mà không mất tiền mua. Sau khi bàn bạc vợ chồng họ đã ngỏ lời với cô đầy tớ. Cô gái do mồ côi từ nhỏ nên khi nhận được lời đề nghĩ của vợ chồng phú ông đã nhận lời. Vợ chồng lão phú ông còn mời mọi người trong làng đến chứng kiến để hy vọng sẽ đòi được thách cưới cao.

Một thời gian sau bà vợ của phú ông đã lân la hỏi cô đầy tớ xem làm cách nào mà bỗng nhiên cô gái xinh đẹp lên như thế. Bản tính vốn thật thà cô gái đã kể lai sự việc bà lão cho họ nghe. Họ đã dò hỏi chỗ suối tiên đó ở đâu rồi ngay hôm sau đã mò đến rồi cả 2 vợ chồng nhảy tùm xuống tắm, với hy vọng sẽ trẻ đẹp trở lại.

Đang ngâm mình trong nước suối tiên thì bỗng nhiên nước nóng ran lên, họ vội vàng trèo lên bờ thì toàn bộ da thịt ngứa ran, nóng đỏ, cứ gãi đến đâu là lông mọc ra đến đó Chẳng mấy chốc cả người họ đã đầy lông, hóa thành khỉ. Họ vô cùng sợ hãi, vội bỏ chạy về nhà, không kịp mặc quần áo. Họ muốn thét toáng lên nhưng lúc này không thể nói thành lời mà chỉ ú ớ những tiếng kêu thét.

Họ về nhà ầm ĩ lên, muốn xông vào nhà, cô gái đầy tớ đã vô cùng hoảng sợ. Lúc này bà lão ăn mày đã hiện ra và bảo cô rằng đó là vợ chồng lão phú ông do ăn ở độc ác đã bị trời phạt cho hóa kiếp thành con khỉ.

Bà lão đã khuyên cô gái hãy lấy 2 hòn đá nung đỏ đặt trước cửa để phòng tránh khi hai con quỷ đến quấy phá. Cô gái làm theo đặt 2 hòn đá trước cửa rồi đóng cửa nhà. Hai vợ chồng khỉ ở ngoài cửa gầm rú, gào thét, đập cửa đến mệt rồi ngồi bệt xuống trước cửa thì trúng đúng hai hòn đá nung trước cửa. Chúng bị làm trụi lông ở sau đít, hoảng sợ chạy thẳng vào rừng và không dám quay lại nữa. Từ đó sinh ra loài khỉ đít đỏ.