Để hoa đào nở đúng dịp Tết Nguyên Đán, phải căn đúng thời điểm để tuốt lá. Không chỉ vậy, phải tác động trong suốt giai đoạn phát triển của cây để kiểm soát tốc độ sinh trưởng của mầm hoa.
I. Tuốt lá đào vào tháng mấy để hoa ra đúng dịp Tết Nguyên Đán?
- Cây đào thường rụng lá về mùa đông. Sau khi lá rụng, nụ hoa phát triển và lớn rất nhanh. Nếu để cây phát triển tự nhiên, đào sẽ rụng lá vào cuối tháng Chạp và nở hoa vào cuối tháng Giêng hoặc tháng Hai năm tới. Vì vậy, muốn có hoa đào nở đẹp trong dịp Tết Nguyên Đán, ta phải tuốt lá trước một thời gian. Tác dụng của việc tuốt lá là để cây tập trung dinh dưỡng làm nụ, đảm bảo nụ hoa ra nhiều, đều, mập, hoa to, cánh dày, màu đẹp.
- Tùy thuộc vào giống đào, độ tuổi và sức khỏe cây trồng mà thời gian sẽ khác nhau. Tuy nhiên, thời điểm chung để thực hiện quá trình tuốt lá là khoảng giữa tháng 11 Âm lịch nhưng nếu năm nào thời tiết nóng thì cần tiến hành tuốt lá muộn hơn vài ngày, năm thời tiết rét nhiều thì cần tuốt lá sớm hơn vài ngày.
+ Với đào bích: Nên tuốt lá từ 5-20/11 Âm lịch.
+ Với đào bạch: Nên tuốt lá từ 1-15/10 Âm lịch.
+ Với đào thế: Nên đánh cây và trồng cây vào chậu trước khi tuốt lá 1-2 tháng.
+ Những cây già, yếu thời gian tuốt lá chậm hơn so với những cây to khỏe.
- Có 2 cách để tuốt lá là tuốt bằng tay và phun thuốc hóa học.
+ Tuốt lá bằng tay: Nên bứt từng lá và chú ý bảo vệ mắt hoa ở cuối nách lá. Không được một tay tuốt lá thẳng từ đọt xuống, làm như vậy tổn thương đến mầm hoa.
+ Sử dụng thuốc hóa học: Thường dùng Ethrel (thuốc dấm hoa quả Trung Quốc) 4-5 lọ (20-25ml)/10 lít nước, phun ướt đều tán sau 7-10 ngày lá rụng hết.
- Sau khi tuốt lá xong, phun phân bón lá Đầu Trâu 701 nhằm kích thích ra nụ, ra hoa, hoa to, cánh dày, màu đẹp.
- Nếu trời nắng nóng kéo dài, phải làm giàn che và phun nước lạnh thường xuyên toàn bộ tán cây, pha phân ure nồng độ 1% phun lên thân lá hoặc tưới nhằm hãm cho đào không ra hoa sớm.
II. Kỹ thuật điều khiển quá trình sinh trưởng để cây đào ra hoa đúng dịp Tết Nguyên Đán
Vào tháng 10-11 Âm lịch (tuỳ từng năm nhuận hay năm thường, phụ thuộc vào cây sinh trưởng tốt hay xấu để áp dụng), ta có thể tiến hành các biện pháp sau:
1. Dừng bón phân, tưới nước cho đào
- Không bón phân, tưới nước muộn (từ tháng 10 Âm lịch trở đi).
- Tùy điều kiện trời mưa rét hay nắng ấm, người trồng đào phải phun nước ấm để kích thích đào nở sớm hoặc nước lạnh để hãm đào nở. Quá trình này rất quan trọng để đào ra hoa đúng thời điểm.
2. Đảo cây đào
- Thời gian đảo cây:
+ Với đào bích: Thời gian khoảng 1/8 Âm lịch.
+ Với đào phai: Thời gian khoảng 20/7 Âm lịch.
+ Với đào thất thốn: Thời gian khoảng 1/7 Âm lịch.
- Cách đảo cây:
Chọn ngày trời nắng để đảo và đảo vào buổi sáng. Đào 1 bầu cách gốc 20-25cm, sâu 20-25cm (tùy theo kích cỡ của cây), tránh làm vỡ bầu. Khi đảo cây, có thể bứng cây vào chậu luôn hoặc chuyển cây sang hố khác, lấp đất chặt gốc.
3. Khoanh vỏ cây đào
Khoanh vỏ là biện pháp hãm cây nhằm hạn chế sự sinh trưởng, bắt cây chuyển sang giai đoạn ra hoa.
- Thời gian khoanh vỏ:
+ Với đào bích: Thời gian khoảng 15/8 Âm lịch.
+ Với đào phai: Thời gian khoảng 5/8 Âm lịch.
+ Với đào thất thốn: Thời gian khoảng 1/7 Âm lịch.
Hãm trước những cây khỏe, có toàn bộ lá xanh tốt. Hãm sau những cây yếu, một phần lá đã chuyển sang màu vàng. Không hãm những cây già.
- Cách khoanh vỏ:
+ Chọn buổi sáng ngày không mưa để khoanh vỏ. Tìm vị trí thân cây cách gốc 20-40cm, dùng dao sắc khoanh 1 vòng tròn sâu tới phần gỗ của cây, day đi day lại 2-3 lần để tạo ra vết khoanh rõ rệt.
+ Động tác khoanh vỏ chỉ thành công khi sau 1 ngày thấy nhựa cây đùn ra vết khoanh, và sau 2-3 đến một tuần, lá đào hơi chuyển màu từ xanh đậm sang xanh nhạt và hơi rủ xuống.
+ Nếu lá vẫn chưa chuyển là chưa được, cần phải hãm lại bằng cách khứa thêm một vòng khác ở trên vết cũ. Nếu vẫn chưa được lại phải hãm lần thứ 3.
4. Thắp điện sưởi ấm cho cây đào
- Nếu thời tiết rét đậm kéo dài (nhiệt độ <10 độ C) quá 7 ngày thì hầu hết nụ đào bích sẽ bị loe nên phải sưởi ấm cho cây.
- Cách làm:
+ Bọc cây đào bằng túi nilon, phun nước ấm 40-50 độ C vào quanh gốc, bổ sung 5-6 lần/ngày
+ Thắp bóng điện vào ban đêm và phun phân bón lá đầu trâu 901, 902 kích thích cho đào ra hoa đúng thời điểm.
5. Thúc và hãm thời gian ra hoa cho đào
- Mặc dù đã thực hiện những biện pháp chăm sóc và kiểm soát sinh trưởng nhưng thời gian ra hoa vẫn phụ thuộc vào thời tiết. Nếu trời rét, hoa sẽ ra chậm còn thời tiết ấm, hoa sẽ ra sớm hơn. Do đó, cần phải thúc và hãm trong những trường hợp cần thiết. Tuy nhiên, tránh lạm dụng vì cả 2 trường hợp đều ảnh hưởng đến phẩm chất của hoa.
- Thời gian vào đầu tháng 12 Âm lịch, nếu các nụ hoa chưa nhú một cách rõ ràng là báo hiệu hoa sẽ nở chậm. Lúc này, cần phải thúc cây bằng cách:
+ Tưới phân đạm Sunfat nitrat hay ure.
+ Bới xung quanh gốc sâu độ 5cm, tưới phân Bắc, nước tiểu.
+ Tưới nước nóng 35-40 độ C.
- Vào hạ tuần tháng 11 Âm lịch, nếu thấy nụ hoa nhú to thì có thể hoa sẽ nở sớm. Lúc này, cần áp dụng các biện pháp hãm:
+ Làm giàn lưới đen che ánh nắng, tạo bóng tối cho cây cả ngày trong thời gian 10-15 ngày. Theo dõi thời tiết và tiếp tục nghiên cứu cây.
+ Pha phân ure nồng độ 1% vào nước lạnh phun nên thân lá hoặc tưới vào gốc. Không tưới nước, không xới xáo.
+ Dùng dao khứa quanh thân một vòng đứt vỏ như đã nói ở phần trên.
+ Bới đất, chặt bớt rễ, dùng mai xén bớt từ 10-20% rễ. Xén rải rác đều xung quanh gốc, liệu xén như bầu định đánh lên vào dịp Tết.
6. Các loại hóa chất giúp đào có nhiều nụ, nhiều hoa
Các chất ức chế sinh trưởng, kích thích phân hóa mầm hoa, kích thích đào ra nhiều hoa bao gồm:
+ Chlormequat Chloride, Cycocel CCC: Hạn chế sinh trưởng, chiều cao, kích thích phân hóa mầm hoa.
+ Paclobutrazol: Ức chế sinh trưởng, kích thích phân hóa mầm hoa.
+ Uniconazole: Tác dụng tương tự Paclobutrazol nhưng hiệu quả và an toàn hơn.
Các chất ức chế sinh trưởng, kích thích phân hóa mầm hoa trên chỉ giúp tăng tỷ lệ nụ, tăng tỷ lệ ra hoa, thúc đẩy nhanh quá trình ra hoa chứ không thể điều tiết chính xác được thời điểm ra hoa của cây đào. Vì vậy để đào ra hoa đúng dịp tết, người trồng đào phải áp dụng thành thục các biện pháp nêu trên.
