Hầu như chúng ta đều biết quát mắng không phải là phương pháp mang đến hiệu quả tích cực khi dạy, vô tình tạo ra hệ lụy trong tính cách của trẻ.
Nhiều bậc phụ huynh không thể kiềm chế tức giận nên thường quát mắng con khi trẻ làm sai hoặc không nghe lời. Hành động này có thể mang lại sự thỏa mãn tức thời, nhưng lại ảnh hưởng đến phát triển tâm lý của trẻ.
Quát mắng không phải là phương pháp mang đến hiệu quả tích cực khi dạy con.
Những đứa trẻ bị la mắng thường gặp 3 điểm yếu về tính cách?
Trở nên nổi loạn và vô lý
Thông thường, khi chúng ta tiếp xúc với ai có thái độ khó chịu hoặc dễ nổi giận, thường cảm thấy dè chừng hoặc bất an.
Cảm giác này không chỉ làm cho mối quan hệ trở nên căng thẳng mà còn ảnh hưởng đến tâm trạng và hành vi của những người xung quanh. Mối quan hệ giữa bố mẹ và con cũng tương tự; khi trẻ thường xuyên nghe lời quát mắng, dần dần cảm thấy sợ hãi và hạn chế giao tiếp.
Trở nên nổi loạn và vô lý.
Khi trẻ lớn lên, cảm giác này có thể phát triển thành sự chống đối và thể hiện qua hành vi nổi loạn. Thay vì tìm kiếm sự gần gũi và hỗ trợ, trẻ bắt đầu cảm thấy rằng bố mẹ không hiểu mình, từ đó hình thành một khoảng cách giữa hai thế hệ.
Những hành vi này có thể bao gồm việc không chịu nghe lời, phản đối các quy tắc trong gia đình, hoặc thậm chí tham gia vào các hành động nguy hiểm để khẳng định bản thân.
Thiếu cảm giác an toàn và trở nên rụt rè
Những đứa trẻ thường xuyên bị quát mắng có xu hướng cảm thấy bất an vì áp lực từ bố mẹ, sợ mắc lỗi và rụt rè khi làm mọi việc. Những lời quát mắng tạo ra căng thẳng, cảm thấy không được chấp nhận. Khi trẻ sống trong sự sợ hãi, dần dần mất đi sự tự tin và lòng dũng cảm để thể hiện bản thân.
Một đứa trẻ vốn hiếu động có thể trở nên ngại bày tỏ suy nghĩ và cảm xúc, sau nhiều lần bị la mắng. Những lần ấy, trẻ có thể cảm thấy như mọi ý kiến và cảm xúc của mình đều không được coi trọng.
Trẻ có thể ngại tham gia vào các hoạt động nhóm, sợ bị chê cười hoặc không được chấp nhận bởi bạn bè. Điều này ảnh hưởng đến sự tự tin, ngăn cản khả năng giao tiếp và xây dựng các mối quan hệ xã hội tích cực.
Thực tế, những trẻ có tính cách nhút nhát thường gặp khó khăn trong việc đạt được thành công, cả trong học tập lẫn trong cuộc sống.
Khi trẻ không dám bày tỏ ý kiến, có thể bỏ lỡ những cơ hội quan trọng để học hỏi và phát triển kỹ năng. Trẻ thường bỏ cuộc giữa chừng, không dám theo đuổi những mục tiêu lớn hơn vì sợ thất bại.
Trẻ sẽ dễ mất bình tĩnh và bất ổn về mặt cảm xúc
Một số trẻ xử lý các mối quan hệ đơn giản và thô bạo, giống như bố mẹ đối xử với mình. Hành vi này thường phản ánh cách mà trẻ đã học hỏi từ môi trường gia đình, nơi mà sự quát mắng và áp lực thường xuyên có thể trở thành cách giao tiếp chính.
Trẻ sẽ dễ mất bình tĩnh và bất ổn về mặt cảm xúc.
Đứa trẻ đi học có thể la mắng bạn cùng lớp, hoặc thậm chí có những hành động hung hăng như đẩy, xô hoặc chế giễu.
Khi trẻ không biết cách thể hiện cảm xúc của mình một cách tích cực, dần bị cô lập.
Điều này có thể tạo ra một vòng luẩn quẩn khó thoát. Khi trẻ bị bạn bè xa lánh, cảm thấy cô đơn và bất an, từ đó lại càng tăng cường hành vi tiêu cực để bảo vệ bản thân.
Làm thế nào để dễ dàng kỷ luật con mà không cần la mắng?
Hãy hiểu trẻ và tìm ra nguyên nhân của vấn đề trước
Tất cả chúng ta đều từ trẻ em mới trưởng thành. Và hầu hết ai cũng mắc lỗi khi còn nhỏ. Thực tế, những sai lầm trong thời thơ ấu là một phần tự nhiên của quá trình học hỏi và phát triển.
Một đứa trẻ không vâng lời thường có ý tưởng riêng, và điều này không nhất thiết là trẻ đang cố tình làm trái ý bố mẹ. Thay vào đó, trẻ có thể đang khám phá thế giới xung quanh và tìm kiếm cách thể hiện bản thân.
Bố mẹ thường không thích việc con làm bài tập về nhà chậm chạp. Tuy nhiên, có thể trẻ đã không học được các điểm kiến thức trên lớp trong ngày, nên cố tình trì hoãn vì cảm thấy quá tải hoặc không tự tin vào khả năng của mình.
Hãy hiểu trẻ và tìm ra nguyên nhân của vấn đề trước.
Những cảm xúc này có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, chẳng hạn như áp lực từ bài vở, sự lo lắng về kết quả học tập, hoặc thậm chí là sự thiếu hụt kỹ năng tổ chức và quản lý thời gian.
Do đó, thay vì ngay lập tức la mắng trẻ, hãy chú ý tìm hiểu nguyên nhân sâu xa trước. Sau đó, hãy tìm ra phương pháp điều chỉnh phù hợp.
Bố mẹ có thể cùng trẻ lập một kế hoạch học tập rõ ràng, giúp trẻ học cách phân bổ thời gian hợp lý cho việc làm bài tập và các hoạt động khác.
Hãy tích cực giao tiếp và để trẻ tự tìm cách giải quyết vấn đề
Khi bố mẹ giao tiếp với con bằng giọng điệu nhẹ nhàng và lắng nghe, trẻ cảm thấy được tôn trọng, từ đó nhiều vấn đề sẽ được giải quyết một cách hiệu quả hơn.
Giọng điệu nhẹ nhàng thể hiện sự kiên nhẫn, tạo ra không gian an toàn cho trẻ bày tỏ cảm xúc và suy nghĩ. Khi trẻ cảm nhận được sự quan tâm chân thành từ bố mẹ, có xu hướng mở lòng và chia sẻ nhiều hơn về những gì đang diễn ra trong tâm trí.
Việc lắng nghe không chỉ nghe những gì trẻ nói mà còn cần hiểu và cảm nhận những cảm xúc ẩn chứa sau đó. Những đứa trẻ thường gặp khó khăn trong việc diễn đạt cảm xúc, và khi bố mẹ thực sự chú ý, trẻ sẽ cảm thấy rằng ý kiến và cảm xúc của mình được đánh giá cao.
Bố mẹ nên làm gương về quản lý cảm xúc
Khi gặp trẻ không vâng lời, hãy hít một hơi thật sâu và bình tĩnh trước khi giải quyết vấn đề. Hành động này giúp bố mẹ kiểm soát cảm xúc.
Khi bố mẹ bình tĩnh, trẻ sẽ cảm thấy an toàn và dễ dàng hơn để mở lòng chia sẻ lý do mà mình không nghe lời.
Bố mẹ nên làm gương về quản lý cảm xúc.
Trẻ em học hỏi từ người khác, đặc biệt là từ những người lớn mình kính trọng. Khi bố mẹ thể hiện sự điềm tĩnh và lý trí trong những tình huống khó khăn, trẻ sẽ được khuyến khích để giải quyết vấn đề bình tĩnh, thay vì phản ứng bằng sự tức giận hay bối rối.
Thực tế, việc nuôi dưỡng đứa trẻ trưởng thành không hề dễ dàng. Hành trình mà bố mẹ đồng hành cùng con là khung cảnh đẹp nhất, nơi cả hai bên cùng học hỏi và trưởng thành. Những thử thách mà trẻ phải đối mặt, cùng với sự hỗ trợ từ bố mẹ, sẽ tạo nên những bài học quý giá về kiên nhẫn, trách nhiệm và sự tự tin.
