Một số cách giáo dục sai lầm từ phụ huynh, dễ khiến con trở nên xa cách.
Nhiều bậc phụ huynh cho biết, con càng lớn thì càng khó quản lý. Đặc biệt là sau khi trẻ vào tiểu học, khả năng tự nhận thức ngày càng mạnh mẽ. Trẻ bắt đầu hình thành ý kiến riêng, phát triển khả năng suy nghĩ độc lập. Điều này khiến cho việc giao tiếp và quản lý trẻ trở nên phức tạp hơn.
Trong bối cảnh này, đôi khi bố mẹ lại sử dụng phương pháp nghiêm khắc để kiểm soát con, với hy vọng rằng những quy tắc và giới hạn sẽ giúp trẻ phát triển một cách đúng đắn.
Tuy nhiên, việc áp dụng các biện pháp nghiêm khắc quá mức có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn. Trẻ có thể cảm thấy bị áp lực, thiếu tự do và không thoải mái khi thể hiện bản thân.
Một chuyên gia tâm lý liệt kê 3 hành vi phổ biến từ phụ huynh, dễ khiến con trở nên xa cách.
Thường xuyên bạo lực bằng lời nói
Khi bố mẹ kỷ luật con bằng cách la mắng, trẻ dễ sẽ trở nên mất phương hướng, choáng ngợp.
Bởi lúc này sự chú ý của trẻ đang tập trung lời bố mẹ nói.
Một giáo sư tại Trường Y Harvard đã dành hơn mười năm để nghiên cứu hậu quả của việc bố mẹ la mắng con.
Ông phát hiện ra rằng bố mẹ thường xuyên quát mắng con sẽ làm tăng mức độ hormone gây căng thẳng trong cơ thể trẻ, dẫn đến thay đổi cấu trúc não bộ.
Khi bố mẹ kỷ luật con bằng cách la mắng, trẻ dễ sẽ trở nên mất phương hướng, choáng ngợp.
Điều này cũng có thể khiến vùng hải mã trở nên nhỏ hơn, ảnh hưởng đến trí nhớ. Việc bị quát mắng thường xuyên sẽ làm thay đổi tính cách và nhận thức của trẻ.
Nghiên cứu tâm lý đã phát hiện ra rằng nếu bố mẹ chế giễu, xúc phạm con và nói những lời giận dữ, trẻ sẽ phát triển tính cách tiêu cực, cảm thấy tự ti, sống nội tâm, u sầu và sợ tiếp xúc với người khác.
Tiến sĩ Maria Montessori cho rằng sự phát triển của trẻ trong 3 năm đầu sau khi sinh vượt xa bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc đời. Tác động lên trẻ trong 2-3 năm đầu sau khi sinh có thể làm thay đổi cuộc đời.
Chỉ trích bất kể dịp nào
Nhiều người tin rằng giáo dục và phê bình trẻ trước mặt người ngoài sẽ để lại ấn tượng lâu dài, khiến trẻ không dám mắc phải sai lầm tương tự trong tương lai. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng phương pháp này dễ khiến tâm hồn trẻ bị tổn thương. Việc chỉ trích trẻ công khai có thể gây ra những hậu quả đối với phát triển tâm lý của trẻ.
Trẻ em cũng có lòng tự trọng, và điều này đặc biệt rõ ràng khi đứng trước người ngoài. Những lời chỉ trích từ bố mẹ dễ khơi dậy tâm lý nổi loạn, khiến trẻ trở nên chống đối và bướng bỉnh hơn. Thay vì học hỏi từ sai lầm, trẻ có thể cảm thấy bị áp lực và xấu hổ, dẫn đến việc không dám chia sẻ những khó khăn trong tương lai.
Những lời chỉ trích từ bố mẹ dễ khơi dậy tâm lý nổi loạn, khiến trẻ trở nên chống đối và bướng bỉnh hơn.
Nhà giáo dục Suhomlinsky từng nói: “Nhân phẩm của trẻ là góc nhạy cảm nhất trong tâm hồn. Bảo vệ lòng tự trọng của trẻ chính là bảo vệ sức mạnh tiềm ẩn.” Câu nói này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng và bảo vệ trẻ, ngay cả trong những tình huống khó khăn.
Để giáo dục trẻ một cách hiệu quả, bố mẹ nên tìm kiếm những phương pháp tích cực hơn. Thay vì chỉ trích, hãy đưa ra phản hồi xây dựng, khuyến khích trẻ nhận ra sai lầm và tìm cách sửa chữa.
Ví dụ, nếu trẻ gặp khó khăn trong việc học một kỹ năng mới, thay vì chỉ ra lỗi lầm, bố mẹ có thể nói: "Mẹ thấy con đã cố gắng rất nhiều, và có lẽ chúng ta có thể thử một cách khác để làm điều này dễ hơn." Cách tiếp cận này giúp trẻ cảm thấy được hỗ trợ, khuyến khích chủ động tìm kiếm giải pháp.
Phủ nhận năng lực của con
Đứa trẻ luôn bị bố mẹ phủ nhận thường có xu hướng tự ti, thiếu chủ động trong mọi việc. Khi bố mẹ không công nhận những nỗ lực, thành tích, hay cảm xúc, trẻ sẽ dần hình thành tâm lý tự ti, cảm thấy mình không đủ tốt hoặc không xứng đáng với sự yêu thương và chấp nhận.
Khi trẻ luôn sống trong bầu không khí phủ nhận, có thể cảm thấy như mọi cố gắng đều không được trân trọng. Sự thiếu công nhận này có thể khiến trẻ trở nên thụ động, dễ dàng chấp nhận ý kiến và quyết định của người khác, thay vì tự tin đưa ra quan điểm và lựa chọn của riêng mình.
Đứa trẻ luôn bị bố mẹ phủ nhận thường có xu hướng tự ti, thiếu chủ động trong mọi việc.
Trẻ có thể cảm thấy rằng, dù bản thân có cố gắng như thế nào, thì cũng không thể làm hài lòng bố mẹ. Điều này dẫn đến việc trẻ dễ sống theo những gì bố mẹ phủ nhận, làm mất đi khả năng suy nghĩ độc lập.
Hơn nữa, việc phủ nhận có thể tạo ra một vòng luẩn quẩn, trẻ trở nên ít chủ động hơn trong việc tham gia vào các hoạt động, dẫn đến việc chúng có ít cơ hội để phát triển kỹ năng và tự tin hơn.
Các nhà tâm lý học khuyên rằng thay vì phủ nhận, bố mẹ nên tìm cách khích lệ và công nhận những nỗ lực của trẻ, ngay cả khi kết quả không hoàn hảo. Một lời động viên đơn giản như "Mẹ thấy con đã cố gắng rất nhiều trong việc này" có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong tâm lý.
Khi trẻ cảm thấy rằng những nỗ lực được nhìn nhận và trân trọng, sẽ phát triển tự tin và chủ động hơn trong cuộc sống.
