Trong Tây Du Ký, có một nhân vật nữ tuy không thuộc hàng chính diện nhưng lại rất được khán giả yêu thích. Đó là Bà La Sát do Dương Phụng Hà thể hiện.
Dương Phụng Hà sinh năm 1955, từ nhỏ đã đam mê kinh kịch. Năm 4 tuổi, bà đã bắt đầu theo học bộ môn nghệ thuật này và sau khi lớn lên, trở thành nghệ sĩ tại Học viện Kinh kịch tỉnh Cát Lâm, Trung Quốc.
Với khán giả Việt Nam, Dương Phụng Hà trở nên quen mặt qua vai Bà La Sát hè nào cũng cầm quạt Ba Tiêu quạt trên sóng truyền hình. Nhưng thực tế, đây không phải là lần đầu tiên Dương Phụng Hà hóa thân thành nhân vật này.
"Bà La Sát" Dương Phụng Hà phiên bản điện ảnh.
Năm 1983, Dương Phụng Hà lọt vào mắt xanh của đạo diễn phim Hỏa Diệm Sơn - tác phẩm điện ảnh làm theo lối kinh kịch. Ngay sau đó, bà được lựa chọn vào vai Thiết Phiến công chúa hay còn gọi là Bà La Sát. Hội đủ tài sắc, Dương Phụng Hà vụt sáng trở thành ngôi sao trong bộ phim điện ảnh đầu tay.
Bộ phim được coi là tác phẩm tiêu biểu trong những năm đầu thập kỷ 80, được công chiếu ở 28 quốc gia trên toàn thế giới. Không những vậy, phim Hỏa Diệm Sơn còn kết duyên "Bà La Sát" Dương Phụng Hà và "Tôn Ngộ Không" Lưu Hy Lượng thành một đôi ngoài đời thực. Sau khi phim đóng máy không lâu, cả hai nên duyên vợ chồng trong sự chúc phúc của người hâm mộ.
Dương Phụng Hà vụt sáng thành ngôi sao nhờ vai Bà La Sát trong phim Hỏa Diệm Sơn.
Cuối năm 1984, đạo diễn Dương Khiết bắt đầu tìm kiếm gương mặt thể hiện vai Bà La Sát. Tưởng chừng đơn giản mà qua hơn 40 ứng viên, chưa ai có thể khiến bà gật đầu. Yêu cầu của đạo diễn gạo cội khá chung chung, nghĩ là dễ mà lại rất khó. Đó là phải thể hiện được chất "đàn bà" của nhân vật, làm sao để khán giả, đặc biệt là phái nữ có thể nhìn thấy một phần mình trong đó.
Khác với đại đa số các nữ yêu ham ăn thịt Đường Tăng để trường sinh bất lão, hay "mê trai" muốn cưới sư phụ làm chồng, Bà La Sát không có động cơ trực tiếp đối với 4 thầy trò Đường Tăng. Đây là nhân vật một người vợ, người mẹ dễ dàng bắt gặp trong cuộc sống. Không những vậy, lại là một người vợ ai oán, nổi giận vì bị chồng phản bội và một người mẹ đau khổ đến tận cùng vì mất con. Đạo diễn Dương Khiết muốn tìm một nữ diễn viên như vậy, hơn là một người thể hiện công chúa đỏng đảnh khó ưa, tính tình ngang ngược, là phu nhân của một yêu quái, tức là cũng có chất yêu ma ở trong người.
Dương Phụng Hà thể hiện được chất "đàn bà" trong nhân vật Bà La Sát.
Khi Dương Khiết đang đau đầu tìm "vợ" cho Ngưu Ma Vương thì có người gợi ý cho bà về phiên bản Bà La Sát trên màn ảnh rộng. Không lâu sau đó, đoàn làm phim mời Dương Phụng Hà đến thử vai. Chỉ hóa trang sơ qua, đạo diễn Dương Khiết đã khá ấn tượng với nữ nghệ sĩ đến từ Cát Lâm. Bà yêu cầu nữ nghệ sĩ diễn thử đoạn Bà La Sát đánh ghen và ngay sau đó, các ứng viên khác đã phải ngậm ngùi ra về vì Dương Khiết cho biết Dương Phụng Hà đã diễn ra một Thiết Phiến công chúa hết sức đàn bà với đầy đủ các cung bậc cảm xúc yêu thương hờn giận.
Ekip làm phim nhận định có thể diễn ra như chất như vậy, ngoại trừ khả năng diễn xuất tốt, còn bởi Dương Phụng Hà có một góc nhìn khác biệt về nhân vật do bà thể hiện. Điều đặc biệt là dù không có kinh nghiệm nhiều về truyền hình nhưng chất Bà La Sát trên màn ảnh nhỏ của Dương Phụng Hà khác hẳn với phiên bản kinh kịch mà bà đã từng thể hiện trước kia.
Bà La Sát của Dương Phụng Hà trong Tây Du Ký 1986 nhận được vô số lời khen ngợi.
"Thiết Phiến công chúa không phải là yêu quái, cũng không phải thần tiên. Nàng chỉ là một công chúa có phút phép thuật, thêm chút quyền uy và một cây quạt. Nếu Ngưu Ma Vương không lăng nhăng nay yêu người này mai ôm người khác, chắc chắn Thiết Phiến cũng sẽ là hiền thê lương mẫu như ai. Vậy nên Thiết Phiến mà tôi diễn trong Tây Du Ký 1986 là diễn một người phụ nữ biết yêu, biết ghen và có chút mù quáng, vậy thôi" - đó là những lời chia sẻ của Dương Phụng Hà về vai diễn Bà La Sát nổi tiếng của mình.
Dù đã là nghệ sĩ có tiếng tăm từ trước nhưng không thể phủ nhận nhờ vai diễn Bà La Sát, Dương Phụng Hà mới được yêu thích khắp Trung Quốc. Nhưng, khi đang trên đỉnh cao sự nghiệp, bà được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú, phải nhập viện điều trị. Dù đã điều trị xạ trị nhưng cơ thể bà rất yếu, cả ngày chỉ ăn được một bát cháo.
Dương Phụng Hà qua đời khi tuổi còn rất trẻ - 38 tuổi.
Dương Phụng Hà từng chia sẻ trong một show truyền hình vào năm 1990: “Tôi cảm thấy cuộc sống này ngắn ngủi. Có một gia đình êm ấm, một công việc tốt, một vai diễn để người ta nhớ tới, bản thân tôi thấy mình đã rất may mắn. Sống không hề uổng phí”. Chia sẻ của Dương Phụng Hà khiến nhiều người thương cảm. Nó cũng chứng tỏ sự lạc quan của Bà La Sát nổi tiếng màn ảnh này.
Sau thời gian điều trị và được phẫu thuật, sức khỏe của Dương Phụng Hà có thuyên giảm. Bà lại tiếp tục lao vào làm việc. Nhưng, chỉ trong thời gian ngắn sau đó, bệnh ung thư của Dương Phụng Hà chuyển sang di căn. Bà qua đời ngày 11/5/1993, khi mới 38 tuổi.
Cái chết của Vương Phụng Hà khiến nhiều người xót xa. "Tôn Ngộ Không" Lục Tiểu Linh Đồng từng chia sẻ: “Bà La Sát là bạn rất thân với tôi ngoài đời thực. Chúng tôi cùng đóng chung, cùng trao đổi công việc. Tôi có lỗi khi không biết chị ốm khi đó, càng day dứt khi ngày chị qua đời đã không thể có mặt”.
Dương Phụng Hà và Lục Tiểu Linh Đồng là bạn bè tốt ngoài đời.
Ngoài đời, "Bà La Sát" Dương Phụng Hà có hạnh phúc trong cuộc hôn nhân với bạn diễn Lưu Hy Lượng - Tôn Ngộ Không của phim điện ảnh Hỏa Diệm Sơn. Mối tình của Bà La Sát và Tôn Ngộ Không được nhiều người ngưỡng mộ. Cả hai cũng là đôi vợ chồng rất được yêu mến.
Dương Phụng Hà và chồng - Lưu Hy Lượng (vai Tôn Ngộ Không) trong phim Hỏa Diệm Sơn.
Sau khi vợ qua đời, "Tôn Ngộ Không" Lưu Hy Lượng vẫn ở vậy, không tái giá. Nhiều người cho rằng ông vẫn ôm trọn mối tình một đời với nàng Thiết Phiến công chúa năm nào mà không chịu kết hôn.
